Discussie inschrijvingsgeld strijkt studenten tegen de haren in

In een interview in De Morgen liet Herman van Goethem, rector van de UAntwerpen, vallen dat hij vindt dat het inschrijvingsgeld moet verhoogd worden om de universiteiten draaiende te kunnen houden. Hij ging zelfs zo ver om een verdubbeling voor te stellen. De rector van de UGent, Rik Van de Walle, bevestigde die eerste wens enkele dagen later in een opiniestuk voor dezelfde krant.

Bij studentenvertegenwoordigers kunnen die oproepen vooral op onbegrip rekenen. Het debat komt volgens hen niet uit de lucht vallen, maar zo'n frontale aanval hadden ze niet zien aankomen. 'Het topic sluimert altijd, nu piekt het gewoon eens', aldus Julien De Wit van de Vlaamse Vereniging voor Studenten (VVS).

Toon Robberecht, voorzitter van de studentenraad van de KU Leuven (Stura) roept de rectoren op om niet tegen elkaar op te bieden in de pers: 'De media is niet de plaats om dit debat te voeren, het gaat tenslotte over onze toekomst.'

Jarenlange onderfinanciering

Dat universiteiten meer financiering nodig hebben, is een voldongen feit. De toelagen zijn al jaren niet meer aangepast aan de stijgende studentenaantallen, terwijl de Vlaamse overheid zichzelf daar decretaal tot verplicht. Bovendien hakken de hoge energieprijzen en de stijgende loonkost er ook bij de universiteiten stevig op in.

Zowel Robberecht als De Wit stellen de Vlaamse overheid in gebreke. 'De overheid moet gewoon zijn eigen wetgeving volgen!', meent De Wit. Beiden brengen wel begrip op voor de begrotingsdiscussies, al maken ze ook kanttekeningen. 'Onze begroting doet het beter dan Wallonië, maar dat gaat voor een deel ten koste van ons onderwijs', aldus Robberecht.

Maar volgens de beide studentenvertegenwoordigers zal een verhoging van het inschrijvingsgeld niet alle problemen oplossen. Robberecht hoopt vooral dat de financiering van de universiteiten opnieuw op tafel komt te liggen bij de volgende beleidsplannen. 'De aanpassingen aan de studentenaantallen zijn slechts een deel van het systeem, de problemen rond financiering gaan veel verder', stelt hij.

Wegkijken richting de student

Dat de discussie rond het inschrijvingsgeld nu ook oplaait, is volgens De Wit niet vreemd: 'Maar kijken naar de student als eerste bron om die problemen op te lossen is ronduit problematisch!'. Volgens hem zou een land als België het onderwijs goed moeten kunnen organiseren: 'Willen we echt naar Nederlandse en Amerikaanse toestanden?'

Robberecht maakt de positie van Stura duidelijk: 'In principe moet alles bespreekbaar zijn.' Maar dat mag volgens hem niet betekenen dat de overheid zomaar haar verantwoordelijkheid ontloopt. 'Wij zorgen tenslotte maar voor een klein aandeel van de totale middelen als studenten', verduidelijkt hij.

Beurzen onvoldoende

Robberecht voorspelt dat een verhoging van het inschrijvingsgeld ervoor zal zorgen dat bepaalde studenten uit de boot vallen. Hij houdt zijn hart vast voor de impact op diversiteit binnen de universiteiten. 'De KU Leuven doet veel om de diversiteit te vergroten, maar een verhoging van het inschrijvingsgeld kan al die inspanningen zomaar teniet doen', voegt hij toe.

Om de sociale gevolgen van een eventuele verhoging van het inschrijvingsgeld te compenseren, willen de rectoren het aanbod aan beurzen verhogen. Volgens Robberecht is het echter te makkelijk om beurzen als oplossing aan te reiken zonder na te denken over hoe die uitgebreidere beurswerking er dan zou moeten uitzien.

Hij meent dat het verhogen van de drempel voor een beurs het probleem alleen maar verschuift. 'Er zullen altijd studenten zijn die net geen beurs kunnen krijgen, maar wel lijden onder het hoger inschrijvingsgeld', vertelt hij.

Volgens De Wit zal de middenklasse het meeste geraakt worden door verhoogd inschrijvingsgeld. 'Bovendien kunnen beurzen niet alles oplossen', vervolgt hij. De Wit verwijst naar de voorschotten die studenten met een beurs nu al moeten ophoesten: 'Niet iedereen kan die voorschotten betalen, en de universiteiten zien dat ook.'

De ene begroting is de andere niet

Dat de crisis bij sommige universiteiten harder heeft huisgehouden dan bij andere, speelt volgens Robberecht ook mee. Het is volgens hem dan ook niet toevallig dat vooral de UAntwerpen en de UGent zich roeren in het debat.

Ook De Wit ziet een strategische zet in het voorstel: 'De financiële cijfers van de Vlaamse universiteiten zijn zeer slecht, je kan het hen niet kwalijk nemen dat ze geld zoeken om die put te vullen.' Volgens hem zou het wel eens kunnen dat de rectoren bewust de studenten op hun paard proberen te jagen. 'Zo zetten wij mee druk op de Vlaamse Regering', voorspelt De Wit.

KU Leuven op de achtergrond

Ook de KU Leuven dweept al langer met het idee om de inschrijvingsgelden te verhogen. Desondanks bleef het in Leuven opvallend stil toen de discussie losbarstte.

In een reactie aan Veto benadrukt de KU Leuven dat het inschrijvingsgeld voor heel Vlaanderen gelijk is: 'Vooraleer we dus als KU Leuven hierover een standpunt kunnen innemen, is het belangrijk in gesprek te gaan met de verschillende partijen.'

In die reactie staat de KU Leuven lijnrecht tegenover rector Van de Walle, die ervoor koos om met de voeten vooruit het debat in te duiken. Het doet vermoeden dat sommige rectoren voor hun beurt hebben gesproken. Het eventueel verhogen van het inschrijvingsgeld belooft dus nog even voer voor discussie te blijven.