Paus schuwt contro­versiële thema's tijdens veel­besproken bezoek aan KU Leuven

In zijn speech tijdens de academische zitting had de rector van de KU Leuven Luc Sels veel oog voor de genderdiversiteit, LGBTQIA+-rechten en seksueel misbruik binnen de Kerk. Naar aanleiding van het pausbezoek hadden verschillende faculteiten immers de regenboogvlag uitgehangen om meer aandacht te vragen voor de positie van leden van de LGBTQIA+-gemeenschap binnen de Kerk. 

Sels hekelde dat de Kerk te vaak in 'once and for all'-antwoorden voorziet, maar prees paus Franciscus voor diens open houding op het thema. Ook het seksueel misbruik binnen de Kerk had een plaats in de redevoering van de rector. Dat werd volgens hem in het verleden niet openlijk besproken of veroordeeld. Hij roept de Kerk dan ook op om de fouten van het verleden te erkennen en een eerlijke, toegewijde en warme dialoog met de slachtoffers aan te gaan. 

Sels verwees ook naar de crisissen die de KU Leuven zelf doormaakte de voorbije jaren, zoals casussen rond grensoverschrijdend gedrag. Die hebben volgens hem tot een proces van zelfkritiek geleid binnen de universiteit, dat 'ons sterker heeft gemaakt, gesteund door de toewijding van vele mensen in de academische gemeenschap.' In het kader van het pausbezoek aan België zou paus Franciscus wel in gesprek gaan met slachtoffers op een onbepaald tijdstip en locatie.

Kritisch-loyale partner

Rector Sels ging verder op de lijn van de KU Leuven als 'kritisch-loyale' partner van de Kerk, die hij ook al in zijn openingsrede bij het begin van het academiejaar uitdroeg. Hij noemde de universiteit een onafhankelijke instelling, geworteld in de christelijke inspiratie en waarden die een kritische partner kan zijn van de Kerk. 

'Nieuwe wegen onderzoeken houdt een risico tot dwalen in, maar niet iedereen die dwaalt loopt verloren', verwees Sels naar de woorden van zijn voorganger rector Pieter De Somer. Die zorgde bij het vorige pausbezoek in 1985 voor een definiërend moment voor de universiteit toen hij het had over 'de vrijheid om te dwalen.' 

ACHTERGROND PAUSBEZOEK

Dwaalt Luc Sels tijdens pausbezoek verder af van de Kerk?

Knack-journalist Walter Pauli vroeg zich eerder deze week in Veto nog af voor wat voor speech Sels zou kiezen: een beleefdheidsspeech of een boodschap die tot in Rome gehoord zou worden? Hoewel hij de hete hangijzers zeker niet schuwde, was Sels zijn behoedzame zelf. De rector ging de controversiële thema's niet uit de weg, maar net zo min zorgde hij voor een schokgolf door de zaal. 

Paus Franciscus bood in zijn toespraak echter weinig antwoorden op de vragen die de rector poneerde. Zo was er geen aandacht voor de thema's die Sels aanhaalde, zoals genderdiversiteit, LGBTQIA+-rechten en seksueel misbruik. De paus focuste in zijn redevoering vooral op het belang van zingeving aan de universiteit: 'Universiteiten mogen geen kathedralen in de woestijn zijn.'

Kennisvergaring mag volgens de paus niet louter de vermeerdering van concepten en begrippen zijn, maar moet ook de waaromvraag stellen. Universiteiten moeten mensen de middelen aanbieden om het heden te begrijpen en aan de toekomst te werken. Franciscus waarschuwt voor een te oppervlakkig begrip van kennis, rede en werkelijkheid, en vraagt om verwondering te blijven cultiveren. 'Het is die innerlijke verwondering die ons aanspoort om verder te kijken, om naar de hemel te kijken, om die verborgen waarheid te ontdekken die gaat over de fundamentele vragen.' Bij uitstek Katholieke universiteiten moeten daar vol­gens de paus oog voor hebben.

Vluchtelingen

Aan het einde van zijn bezoek aan Leuven groette paus Franciscus de aanwezige mensen op en rond de Grote Markt. Door de regen waren de omstandigheden daar niet optimaal, maar toch was er nog een aanzienlijke menigte samengekomen om de paus te komen uitwuiven. Morgen zet hij zijn bezoek verder naar Louvain-la-Neuve.

Het bezoek aan de KU Leuven stond in het teken van 600 jaar KU Leuven, met als hoofdthema de zorg voor vluchtelingen. Sels verwees er in zijn speech naar hoe zowel Kerk als universiteit die nood erkennen en partners zijn in de zorg voor vluchtelingen, bijvoorbeeld via het Scholars-at-risk-programma. 

'Te vaak worden vluchtelingen niet gezien als slachtoffers van mensenrechten­schen­dingen, maar als bedreiging voor onze samenleving, welvaart en zelfs veiligheid', zegt Sels. Die zich keerde tegen de polarisering van het debat en het afwijzen van diversiteit. 

'De universitaire gemeenschap verzet zich uitdrukkelijk tegen die verspreiding van onverschilligheid. We vinden inspiratie in uw woorden in Fratelli Tutti', sprak Sels de paus direct aan, waarna hij een passage citeerde: 'We vergeten dat er geen ergere vorm is van vervreemding dan zich opgejaagd te voelen, zich nergens thuis te voelen.'

Kritiek

Vooraf aan het bezoek klonk er wel kritiek op de komst van de paus, maar braaf van aard. Zo sprak presentator Tom De Cock zijn afkeer uit, en trok hij zijn ambassadeurschap voor de richting Taal- en Letterkunde in. Het Leuvense Universitair Koor (LUK), kondigde vooraf aan in Veto dat veel leden zouden zingen met een LGBTQIA+-pin. Maar het koor benadrukte daarbij wel dat het om een positieve actie ging.

Ook het Leuvense schepencollege hulde zich in stilzwijgen. Alhoewel schepen van Gelijke Kansen en Mondiaal Beleid Lies Corneillie (Groen) de ochtend van het pausbezoek wel verkondigde dat ze ondanks een eerder voornemen, niet aanwezig zou zijn tijdens de academische zitting. 'De recente uitspraken van de paus over abortus waren voor mij de druppel die de emmer doet overlopen', zo zei ze aan Veto.