Meer jongeren verkozen in Vlaamse gemeenteraden

Bij de lokale verkiezingen van 13 oktober 2024 stemde de Vlaming heel wat jong geweld in de gemeenteraden, zo blijkt uit nieuwe cijfers van de Vlaamse Mandatendatabank. In vergelijking met de legislatuur 2019-2024, verdubbelt het aantal -35-jarigen in de gemeenteraden van 7,4 procent naar 15,2%.

'We zijn daarmee op de goede weg', zegt professor lokale politiek Herwig Reynaert (UGent). 'De voorbije jaren is er meer aandacht gegaan naar jonge mensen op politieke lijsten, dus is het logisch dat er ook meer van hen verkozen raakten.' Daarmee daalt ook de gemiddelde leeftijd van gemeenteraadsleden van 54 naar 49 jaar. Ook bij de Vlaamse burgemeesters en schepenen doet er zich een daling voor: zo zakt de leeftijd respectievelijk van 52 naar 49, en van 65 naar 51 jaar. 

Verhuizen

Een van die nieuwe en jonge gemeente­raadsleden is de 23-jarige Jan Thomas Roefs, die op 13 oktober verkozen raakte vanop de zevende plaats van de Vooruit-lijst in Leuven. Vier andere jongeren werden ook verkozen, allen zetelen ze voor Vooruit. 'Dat toont aan dat als je hen de ruimte, middelen en vertrouwen geeft, jongeren het ook goed doen', zegt Roefs, die Rechten studeert aan de KU Leuven. 

Al is het bij jonge gemeenteraadsleden veel minder zeker dat ze ook de volledige legis­latuur zullen uitdoen. Zo legden sinds de lokale verkiezingen van 2024 al 36 gemeenteraadsleden hun mandaat neer, waaronder 7 jonger dan 35 jaar oud. 'Het "probleem" van de jongere generaties is dat er in die fase van hun leven nog veel veran­dert', zegt Reynaert. 'Ze verhuizen bijvoor­beeld, doordat ze iemand nieuw leren ken­nen, of omdat hun job wat te ver van huis is.'

Reynaert hoopt daarom dat jongeren ook goed ondersteund zullen worden in hun mandaat: 'Het zou niet goed zijn als ze na een tijdje vaststellen dat ze er voor spek en bonen bijzitten, en dat hun impact als gemeenteraadslid beperkt blijft.' 

Iets wat burgemeester Mohamed Ridouani ook al erkende, bij de voorstelling van zijn nieuwe bestuursploeg in november. Die bevat geen van de vijf verkozen jongeren. 'Wij hebben de toekomst binnengehaald, maar zij moeten nog klaargestoomd worden, zodat hun mandaat hen niet plots teveel wordt', zei Ridouani daarover aan Veto. 

Voordeel of nadeel?

Is het dan een voordeel of een nadeel om als jongere de (lokale) politiek te betreden? 'In de campagne ging het vooral over thema's die jongeren aanspreken, zoals het klimaat of de moeilijkheid om een woning te vinden. Dat speelde in ons voordeel', vertelt Roefs. 'Maar natuurlijk wordt je als jongere meteen in een hokje gestoken. "Zo'n jonge gast, gaat die dat wel kunnen", wordt dan wel eens gedacht. Mijn leeftijd blijft een gevoeligheid waar ze mij op kunnen pakken.'

Roefs werd in januari verkozen tot jongste voorzitter van de commissie Mobiliteit en Openbare Werken. 'In elke zitting draag ik bijvoorbeeld ook een pak, zodat ik toch iets meer autoriteit uitstraal. Want als ik een fout maak, is de kans groot dat er meteen naar mijn leeftijd zal gewezen worden.' 

'Maar dat zou een flauw argument zijn', vindt Reynaert. 'Je hebt heel veel jonge mensen met gigantisch veel talenten, dus je leeftijd zou geen rol mogen spelen. Wat telt is of je een waardige inhoudelijke vertegenwoordiger bent. Als je 18 jaar bent en je presteert op een inhoudelijk goede manier, so what?'

De verjonging zet zich zo steeds verder door. Een logische ontwikkeling van een shift die in de jaren zeventig werd ingezet, weet Reynaert. 'Het scharniermoment was 1968. De studentenrevoltes leidden ertoe dat de jonge generatie haar stem opeiste. Toen was de (lokale) politiek nog uitsluitend een zaak van mannen van middelbare leeftijd. Dat waren gemeenteraden zonder jonge gasten, én vrouwen. Gelukkig verandert dat nu.'