Korting voor model­studenten en weg met 'woke': dit wil Vlaams Belang met het hoger onderwijs

Wie goed presteert, moet minder betalen 

In haar verkiezingsprogramma wijst Vlaams Belang op de kosten voor de overheid om te studeren. Daarom wil de partij jongeren aanzetten om hun studies binnen het voorziene traject af te ronden. Ze ligt op dat vlak op dezelfde lijn als N-VA, maar gaat enkele stappen verder.

Vlaams Belang pleit, net als de meeste partijen, voor niet-bindende ijkingstoetsen bij iedere studierichting in het hoger onderwijs. Uit de verkiezingspeiling van Veto bleek dat 64,4% van de bevraagde studenten daarvoor te vinden is. Bij studierichtingen met een drop-out van meer dan vijftig procent, wil het bindende ijkingstoetsen invoeren. 

Eens studenten hun studie aanvatten, worden ze aangezet om die binnen het modeltraject of de voorziene termijn af te ronden. Dan krijgen ze, als het van de partij afhangt, een 'gedeeltelijke "cashback" van het inschrijvingsgeld.' 

Studeren in Vlaanderen moet lonen voor Vlaanderen: wie na de studies naar een land buiten de EU trekt om er te werken, moet volgens Vlaams Belang zorgen voor een terugbetaling van de 'effectieve studiekosten'. 

Geschiedenisstudenten betalen meer 

De partij pleit ook voor een differentiëring van het inschrijvingsgeld. Wie een exacte wetenschap studeert, zou minder inschrijvingsgeld moeten betalen dan wie voor een humane wetenschap zoals Geschiedenis koos. 'Ik denk bijvoorbeeld een studie als genderstudies: eigenlijk zouden we meer stimulansen moeten geven om voor een ingenieursopleiding te kiezen', zegt Kristof Slagmulder, Vlaams parlementslid voor Vlaams Belang. 

De ordening zou gebeuren op basis van 'de behoeften aan profielen in de samenleving en op de arbeidsmarkt', aldus het programma. 'Dat idee bouwt voort op een negentiende-eeuwse conceptie van wetenschap', zegt Kas Swerts, geschiedfilosofe aan de KU Leuven. 'Toen boekten de exacte wetenschappen, zoals de chemie en vooral de fysica, enorme resultaten.'

'Daardoor ontstond er een soort van physics envy bij de andere wetenschappen', weet Swerts. 'De humane wetenschappers spiegelden zich aan de methodes van die exacte wetenschappen en hun domein moest plots een duidelijker nut hebben. Maar dat bleek vrijwel onmogelijk: humane wetenschappen kunnen niet efficiënt zijn of een nut hebben. Daarom vindt Vlaams Belang ze ondergeschikt.' 

'Het programma stoot op heel wat juridische drempels', reageert hogeronderwijsjurist Dylan Couck (UGent). 'Om te beginnen raken de plannen rond verhoogde studiekosten naargelang de studierichting aan het recht op onderwijs en de vrije studie- en schoolkeuze.' 

Opleidingen duurder maken, is overigens in strijd met de grondwet: 'België heeft zich via een het verdrag van New York uit 1989 geëngageerd om te streven naar kosteloos hoger onderwijs. Ons Grondwettelijk Hof laat niet toe dat de overheid de studiekosten ernstig verhoogt, behalve wanneer de kosten worden aangepast aan de levenskost door bijvoorbeeld indexeringen', vertelt Couck.

Omdat Vlaams Belang veel waarde hecht aan domeinen met economische relevantie, pleit ze ook voor het opkrikken van de budgetten voor STEM-richtingen aan de hogescholen. Is Vlaams Belang de ideale hogescholenpartij? 

Dat wil Marc Vandewalle, voorzitter van de Vlaams Hogescholenraad, niet gezegd hebben. 'Maar we vinden inderdaad wel dat praktijkgericht onderzoek – dat vanzelfsprekend dichter bij de samenleving staat – meer gefinancierd mag worden.'

Een einde van 'woke' in het onderwijs 

'Woke'. Het woord is gevallen. Waar N-VA de kwestie in het eigen verkiezingsprogramma slechts één keer aanhaalt, staat het programma van Vlaams Belang er bol van. 'Woke vergiftigt onze samenleving', valt er te lezen. Vooral het onderwijs wordt geviseerd, omdat woke 'via linkse universiteitsfaculteiten ingang vond in ons onderwijs'.

ANALYSE KU LEUVEN

Waarom de KU Leuven opeens 'woke' is

Is 'woke' dan werkelijk een nieuw, destructief fenomeen? Volgens Swerts heeft het thema een langere geschiedenis. '"Woke" wordt geassocieerd met de theorieën van het postmodernisme uit de tweede helft van de twintigste eeuw, of toch de stereotiepe voorstelling ervan.'

'Volgens de karikatuur over het postmodernisme stellen academici alles in vraag en als relatief, er zouden geen zekerheden en waarheden meer zijn', schetst Swerts. 'Alle structuren in de maatschappij zouden per definitie weggevaagd moeten worden. De onzekerheid die daarom in de samenleving heerst, is volgens Vlaams Belang de schuld van "woke".'

Het bevorderen van gemeenschapsvormende cultuur 

Een van de zekerheden die Vlaams Belang als alternatief geeft, is de Vlaamse geschiedenis. 'Er zit een fascinerende paradox in het programma van de Vlaams-nationale partijen', aldus Swerts. 'Enerzijds willen ze inzetten op gemeenschapsvormende geschiedenis, anderzijds zijn academische historici nutteloos omdat ze alles zogezegd in vraag stellen.'

Vlaams Belang wil het probleem van 'woke' in het onderwijs aanpakken door middel van een 'onafhankelijk onderzoek naar de woke-ideologie in het hele Vlaamse onderwijs', een regeringscommissaris die zou toezien op 'anti-censuur' én 'een meldpunt woke om de student te beschermen tegen excessen'. 

De maatregelen die Vlaams Belang wil nemen om het 'woke'-gevaarte te bevechten, druisen volgens Couck duidelijk in tegen de vrijheid van onderwijs en de academische vrijheid, wat de partij net pretendeert te beschermen: 'De partij wil verregaand kunnen ingrijpen in de beleidsautonomie waar de instelling recht op heeft. Er zijn voldoende grondrechten die maken dat het programma op dit punt onuitvoerbaar is, maar daar lijkt de partij aan voorbij te gaan.'

Voorstellen om grondwettelijke bepalingen aan te passen kan volgens Couck een legitieme keuze zijn: de Grondwet kan worden gewijzigd en dan kan daar debat over plaatsvinden, maar zolang ze niet gewijzigd wordt, moet ze wel gerespecteerd worden. 'Maar dan moet je de democratische aanpak nemen en effectief voorstellen om de Grondwet te wijzigen, maar dat doet Vlaams Belang dan niet. 

Daarin ziet Couck een duidelijk verschil met de N-VA, die zelf ook pleit voor een herziening van de Grondwet wat de vrijheid van onderwijs betreft. Dat zou de decreetgever toelaten om de vrijheid van de universiteiten en hogescholen meer te beperken.

Diversiteitsbeleid op de schop

'Het bevorderen van een "sociale mix" is net als in de hogescholen ook geen prioriteit van het hoger onderwijs. Veel hogescholen en universiteiten voeren vandaag een beleid van positieve discriminatie', vindt Vlaams Belang. De partij is de facto tegen een inclusiviteitsbeleid voor studenten uit kansengroepen. 

Ze verwijzen bijvoorbeeld naar het inclusiviteitsproject 'UGent in Zicht' van de UGent, dat 'extra allochtonen naar de universiteit wil aantrekken'. Vlaams Belang wil dus geen 'prioritering op basis van sociale of culturele zogenaamde "achterstandsfactoren"'. De enige diversifiërende factor moet de financiële zijn. Financiële drempels voor studenten wil de partij wegwerken.