KULAK wendt eye-tracking aan in onderzoek naar vreemde taalverwerving

Talen leren kan op verschillende manieren, ook bijvoorbeeld tijdens het netflixen. Maribel Montero Perez onderzoekt dit door middel van eye-tracking. Daarbij gaat men van het idee uit dat er een link is tussen waar onze ogen naar kijken en wat er op dat moment verwerkt wordt in de hersenen.

Eye-tracking is een methode waarbij de oogbewegingen van een persoon worden gemeten. Er wordt bijvoorbeeld gekeken hoelang en waar een persoon zoal naar kijkt. De methode kan bij veel verschillende types onderzoek worden gebruikt, zoals psychologisch onderzoek, marketingonderzoek… Montero Perez gebruikt het in haar onderzoek naar het leren van vreemde talen in de KULAK in de onderzoeksgroep ITEC, die behoort tot onderzoekscentrum IMEC.

‘Per ongeluk’ nieuwe woorden leren

In haar onderzoek focust ze vooral op incidentele woordenschatverwerving of het oppikken van woorden terwijl de focus niet ligt op het leren van een vreemde taal maar wel op bijvoorbeeld het begrijpen van een tekst of film. Een voorbeeld hiervan is het bekijken van een video in een vreemde taal met ondertitels in dezelfde taal. De focus ligt dan op het begrijpen van deze video en niet op het leren van nieuwe woorden in een vreemde taal.

'Eye-trackingonderzoek is gebaseerd op het idee dat onze oogbewegingen een indicatie geven over de onderliggende cognitieve processen die plaatsvinden terwijl je een bepaalde taak uitvoert', benadrukt Montero Perez. Bij het kijken naar een video zijn er verschillende bronnen van informatie: beeld, audio en ondertitels. Ook hoe mensen omgaan met die verschillende bronnen is een belangrijk deel van het onderzoek. Via eye-tracking wordt dan gemeten hoeveel aandacht wordt besteed aan ondertitels en hoeveel aandacht aan het beeldmateriaal. Montero Perez stelt dat 'als er moeilijke woorden in de ondertitels staan, er vaak nauwelijks nog tijd is om effectief naar het beeld te kijken.'

Eye-tracking kan het niet alleen

Eye-tracking alleen is niet genoeg om dit onderzoek tot een goed einde te brengen. Het is belangrijk dat de methode niet op zichzelf staat, maar wordt gecombineerd met andere methodes. Eye-tracking toont namelijk enkel oogbewegingen, fixaties en fixatietijden op het scherm - de aandacht dus. Het toont niet het resultaat van dat leren. 'Via eye-tracking weet je waar en hoe lang er naar een bepaald element is gekeken, maar je weet nog niet hoe je die oogbewegingen moet interpreteren.'

Om resultaten te kunnen meten, is het belangrijk om te polsen bij deelnemers van het onderzoek. 'De rijkdom ligt in de combinatie van eye-tracking en andere methodes voor dataverzameling, want vaak krijg je dan een heel andere kijk op je resultaten'.

Een voorbeeld hiervan is ook te vinden in het onderzoek van Montero Perez over de impact van ongekende woorden op het kijkgedrag. De vraag is of er een verschil is in verwerking tussen de ingestudeerde woorden en de woorden die de deelnemers nog niet kenden en of dit hun aandacht beïnvloedt.

Montero Perez stelt vast dat qua oogbewegingen en tijd dat er naar ongekende en ingestudeerde woorden gekeken wordt, er weinig verschil is. Uit het interviewen van de testpersonen blijkt dat de onderliggende verwerkingsprocessen verschillend zijn. Bij de ingestudeerde woorden wordt er teruggedacht aan wat het woord betekent. Niet gekende woorden worden gelezen en als ongekend geïdentificeerd.

‘Eye-tracking biedt veel opties en zorgt voor een rijke datacollectie. Het is dan ook niet verrassend dat deze techniek ondertussen zijn plaats verworven heeft in onderzoek naar verwerving van vreemde talen', aldus Montero Perez.