NIEUWS INTERNATIONALE HTLV-DAG
HTLV-1: een vergeten gezondheidsbedreiging
Op tien november vragen onderzoekers bijzondere aandacht voor het HTLV-1-virus. Hoewel dit virus jaarlijks onschatbare slachtoffers eist, kent de algemene bevolking deze sluipende moordenaar niet.
Wereldwijd dragen twintig miljoen mensen HTLV-1, maar toch is de bevolking niet bekend met dit virus. Van acht tot en met tien november, de internationale dag van het HTLV-virus, verzamelden onderzoekers van overal ter wereld in Compo Grande in Brazilië om dit onbekende virus in de belangstelling plaatsen.
De mens als gastheer
Via onveilig seksueel contact, borstvoeding en bloed treedt HTLV het lichaam binnen waar het zich jarenlang verborgen houdt. Veel dragers merken gedurende hun leven niet dat ze het virus dragen. Toch ontwikkelt één op de twintig dragers T-cel leukemie, een ernstige vorm van kanker.
Hoge kostprijzen verhinderen het systematisch testen op HTLV-1
Daarnaast komen dragers ook te lijden aan een progressieve verlamming van het onderlichaam waardoor mensen moeilijker of zelfs niet meer kunnen stappen. Ook kan incontinentie optreden. Kinderen kunnen soms een infectieuze huidontsteking vertonen, waarbij ze eczeem en grote wonden op hun huid ontwikkelen.
Strijd tegen het virus
Momenteel bestaat er geen geschikt geneesmiddel om HTLV-1 te bestrijden. Evenmin is er een vaccin of een behandeling om de bijkomende gevolgen zoals verlamming en leukemie tegen te gaan. 'Daarvoor zijn er gewoonweg te weinig middelen en data voorhanden', aldus Johan Van Weyenbergh, onderzoeker aan het Rega Instituut voor Medisch Onderzoek.
Hoewel testen bestaan om antilichamen van het virus op te sporen, verhindert de hoge kostprijs systematische testen op HTLV. Dit kan een probleem vormen voor bloedtransfusies en orgaantransplantaties.
Drang naar actie
Landen voelen stilaan toch de nood om te sensibiliseren. Japan heeft bijvoorbeeld in het verleden campagnes gevoerd omtrent seksuele hygiëne en geïnvesteerd in onderzoek over HTLV-1. In de regio rond Nagasaki zijn er ook screenings gevoerd om het virus om te sporen. In Nederland gaat men na welke leukemiepatiënten drager zijn van het retrovirus. Stilaan komt deze praktijk ook op gang in België.
Met uitzondering van dit jaar, onderneemt men traditioneel in Leuven ook initiatieven om op 10 november de mensen te wijzen op de gevaren en gevolgen van het virus en dragers een hart onder de riem toe te steken.
Maatschappelijke problemen
Het stigma rond HTLV-1 is vergelijkbaar met dat rond hiv, dat eigenlijk zelf familie is van HTLV. Net daardoor wordt de associatie snel gemaakt en deinzen mensen achteruit. Zeker wanneer de gevolgen van de ziekte fysiek tot uiting worden, dreigen dragers in socio-economisch isolement te geraken.
'Onderzoekers bekomen een gedetailleerder beeld van zowel gastheer als virus'
Johan Van Weyenbergh
Vooral mensen uit minder welvarende regio's zijn vaker slachtoffer van dit virus. Hierdoor geraken kwetsbare mensen nog dieper in armoede verzeild, waardoor HTLV-1 ongestoord zijn gang kan gaan.
Een gebrek aan kennis bij de bevolking en artsen in gebieden waar de ziekte blijft woeden, waaronder Centraal-Australië, Roemenië en Peru bijvoorbeeld, maakt de situatie des te meer precair. Volgens Johan Van Weyenbergh is het hoog tijd om actie te ondernemen en voor deze mensen op te komen.
Wetenschappers pakken de witte handschoen op
Ondanks de drempels proberen onderzoekers in te spelen op het probleem van HTLV-1. Op de internationale conferentie brengen wetenschappers nieuwe inzichten samen. 'Nieuwe technologieën, zoals proteomics, metabolomics, transcriptomics en genomics worden samengebundeld tot een multi-omics approach (deze -omics besteden specifiek aandacht aan de studie van eiwitten, metabolieten, transcripties van DNA en genen respectievelijk, red.) Hierdoor bekomen onderzoekers een gedetailleerder beeld van zowel gastheer als virus', aldus Johan Van Weyenbergh.
HTLV-1: oude onbekende in de wetenschap
In 1978 ontdekten wetenschappers HTLV-1, wat meteen ook baanbrekend was aangezien HTLV-1 het eerste geïdentificeerde retrovirus is.
Virologen delen virussen in door na te gaan in welke molecule ze hun erfelijke materiaal opslaan. Dit kan onder de vorm van DNA of RNA. Een DNA-virus kaapt de cellen van zijn gastheer en misbruikt ze om het viraal DNA te laten aflezen.
Hiv is met de aandacht gaan lopen waardoor HTLV in de vergeetput verdwenen is
Een retrovirus daarentegen presenteert eerst zijn RNA aan het gehackte cel. Via een tussenstap, waarbij een specifiek type eiwit het RNA eerst omzet naar DNA, kan een RNA-virus alsnog zijn genetisch code laten vertalen naar benodigde eiwitten om zijn bestaan te kunnen verzekeren.
De ontdekking van HTLV-1 baande de weg voor verder onderzoek naar retrovirussen, zoals hiv en andere varianten binnenin de HTLV-familie.
HTLV-1 en hiv
HTLV-1 bood onderzoekers een nieuw terrein om te bestuderen. Doorheen de jaren ontdekten wetenschappers andere retrovirussen, waaronder hiv dat het dodelijke aids veroorzaakt. Vandaag de dag onderscheidt men vier verschillende HTLV-types. In het verleden droeg hiv de naam HTLV-3, maar tegenwoordig verstaan we een ander type virus onder deze naam. Zulke dubbelzinnige naamgevingen zaaien vaak verwarring.
Uiteindelijk is het hiv-virus met de aandacht gaan lopen waardoor HTLV in de vergeetput is verdwenen. Hierdoor ontbreken concrete globale cijfers. Zelfs in België beschikken onderzoekers over te schaarse informatie om een beeld te vormen over hoe het bij ons gesteld is.
Meer onderzoek zal nodig zijn om een oogje in het zeil te houden en dit virus nauwlettend in het vizier te houden. Hoewel onderzoekers zich in de ring met het virus hebben geworpen, zullen we geduldig moeten zijn voor progressie.
