Studenten over de interreligieuze dia­loog: 'Je moet niet bang zijn om een andere mening te hebben'

Van 1 tot 7 februari vindt zoals elk jaar de World Interfaith Harmony Week plaats. Dat initiatief werd in 2010 door een VN-resolutie opgestart. Die werd ondertekend door 29 landen, waaronder initiatiefnemer Jordanië, maar ook Azerbeidzjan, Rusland en Saudi-Arabië. 

Nog voor de wereld gedomineerd werd door landen die een soort christelijk nationalisme uitdroegen zoals Hongarije of de VS, sprak prins Ghazi van Jordanië de hoop uit dat dit initiatief ervoor zou zorgen dat 'they cannot then relapse into parochial fear and mistrust, and will be more likely to resist the winds of popular demagoguery.'

Al vele eeuwen is het christendom onderling sterk verdeeld, maar in een tijdperk waarin geloof steeds meer individueel wordt beleefd, lijken de verschillende kloven tussen het katholicisme en protestantisme zich langzaam maar zeker te sluiten. Ik sprak met drie christelijke studenten die gelovig zijn, op drie verschillende manieren. 

Alledaags 

Voor Jan Olrik Van der Woerd (33) zit geloven niet in grote rituelen, maar in de kleine alledaagse gebaren en handelingen. Hij studeert de onderzoeksmaster Theology en Religious Science, waardoor er zich in hem een interessante religieuze tweedeling afspeelt. Zo ziet hij zichzelf als een katholiek theoloog, maar wel als een protestant gelovige. 

Jan is een langstudeerder, als gevolg van een complex post-traumatische stressstoornis die hij opliep. Daardoor kan hij zich slechts enkele uren per dag volop concentreren. Hij waardeert daarom nog meer de kleine momentjes, zoals de koffie die hij verorbert tijdens ons gesprek. 'Wie het kleine niet eert, is het grote niet weerd', vat hij het met een spreekwoord samen. 'Gezien mijn gezondheid kan ik minder dingen doen, en zit mijn geluk meer in de kleine dingen, zoals hier een koffie drinken.' 

Het is voor hem dan ook moeilijk om zijn religie te beleven door elke week naar de kerk te gaan, daarom zit geloven voor hem in de kleine dingen van een dag. 'Religie is meer dan enkel en alleen naar de kerk te gaan. Een bedankje hier en daar kan die sleur doorbreken. Is dat eigen aan religie?', werpt Van der Woerd zelf de vraag op. 

'Niet per se', antwoordt Van der Woerd. 'Maar the angels are in the detail too: samen zijn, een essentieel deel van geloven, zit in de kleine dingetjes. Leuven is gelukkig nog een betrekkelijk kleinschalige stad: mensen zeggen hier nog dag tegen elkaar op straat. Als je die kleine dingetjes kan leren, kan je ook de "grote" dingen leren: zoals het vormen van een gemeenschap en jezelf kunnen zijn als deel van een gemeenschap.' 

Eigen interpretatie

Jan spreekt tegen dat 'zijn' religie een extra waarde geeft aan zijn leven, die andersgelovigen dan niet zouden hebben. 'We zijn allemaal op zoek naar zingeving, en iedereen heeft daarin zijn eigen interpretatie. Ik zou wel iets kunnen zeggen over wat journalistiek inhoudt, maar ik zal er waarschijnlijk een andere interpretatie van hebben dan jij', werpt hij me toe. 'In die zin zijn er acht miljard religies, maar die kan je ook zien als acht miljard interpretaties van het leven.' 

Ook Marvin Liebens (20) heeft weinig met het institutionele element van religie. 'Ik ben wel katholiek opgevoed, maar beleef mijn geloof op dagelijkse basis wel eerder op een manier die aanleunt bij het calvinisme. Toch zou ik mezelf geen calvinist noemen.' Hij studeert rechten in de derde bachelor, en is als overtuigde christendemocraat ook actief bij CDS Leuven en JONGCD&V. 

'Ik kan mijn geloof eigenlijk niet definiëren, dat is mijn probleem', lacht hij. 'Maar iedereen uit hun religie op een andere manier: ik vind dat geloof vooral iets persoonlijk moet zijn. Ik ga ook niet aan mensen vragen of ze christen willen worden: iedereen maakt die keuze voor zichzelf.' 

Ook moet religie voor hem niet in bepaalde structuren of tradities gehuld zijn, maar juist in alledaagse momenten. 'Ik bid niet in routine, maar vooral op bepaalde momenten, wanneer ik er nood aan heb.' Wanneer ik Marvin ontvang op onze redactie, heeft hij over enkele uren een examen, waar voor hem traditioneel — dan toch? — een gebed aan voorafgaat. 

DE LEGENDE BÉNÉDICTE LEMMELIJN

Professor Bénédicte Lemmelijn: 'Het is tijd dat de Kerk haar deuren wagenwijd opengooit'

Of er voor hem nog een grote link is tussen het christendom en de christendemocratie? 'De link is anno 2025 vooral historisch. We hebben bijvoorbeeld nu voor het eerst een agnost als voorzitter (Sammy Mahdi, red.). Dat is vrij nieuw. Maar ik denk dat iedereen die lid is van cd&v ook die christelijke waarden onderschrijft, en dus evengoed atheïsten.' 

Toch vindt Marvin dat zijn geloof hem een houvast biedt, dat mensen die niet gelovig zijn, missen. 'Een geloof is een extra steun, naast je familie en vrienden. Natuurlijk kan je, en zal je waarschijnlijk eerst, kunnen terugvallen op die vrienden en familie. Maar als die niet genoeg zijn, is er altijd nog je geloof om jou te helpen. Als je dat niet hebt, wie is er dan om je op te pikken?' 

Fusie

Bij Rosamond van Wingerden (23) komen het jodendom en christendom dan weer samen. Zij is masterstudente Society, Law and Religion, én deels protestants en joods, als gevolg van de verschillende religies van haar ouders. 'Als kind ging ik elke week naar de kerk, maar we vierden wel steeds de feestdagen van beide geloven', vertelt ze. De kennismaking met die twee religies deed haar al vroeg beseffen dat het idee van een absolute waarheid wat complexer is dan je zou denken. 

'Het is makkelijker om te denken dat alles duidelijk is, maar de discussies thuis zetten me aan tot gedachten en vragen die ik anders nooit zou hebben gesteld. Ik heb gezien hoe gelovige mensen, wanneer ze werden geconfronteerd met heel andere opvattingen, braken met hun traditie. Als je denkt dat er maar een waarheid is, kan dat voor sommige mensen inderdaad een heel groot probleem worden. Maar je kan ook vragen stellen en discussies voeren, zonder het idee van een absolute waarheid op te geven.'

Voor haar is een interreligieuze dialoog daarom belangrijk. 'Ik denk dat mensen soms bang zijn van dialoog, omdat ze niet op verschillen willen stuiten. Maar je moet niet bang zijn om een verschillende mening te hebben. Er wordt vaak gedacht dat als je iets anders gelooft dat een van de twee fout is, en naar de hel moet. Daarom worden discussies vaak vermeden.' 

Als kind van Joodse en protestantse ouders leefde ze zelf als het ware altijd al in een interreligieuze dialoog. 'Maar ik heb niet het gevoel dat ik twee verschillende geloven heb. Het is eerder een religieuze ervaring, maar die wordt geuit in twee verschillende tradities. Religies zijn intern trouwens ook helemaal niet zo homogeen.'