Maak van politicologie een plichtvak voor iedere student

'In een ideale samenleving studeert iedereen Politieke Wetenschappen', stelde een professor politicologie eens tijdens de les. Het werd weggelachen door hemzelf en zijn studenten, maar er valt wel degelijk iets voor te zeggen. Denk daarbij aan de clichés en denkfouten over politiek die op je worden afgevuurd wanneer je gewoon maar eens door je socialemediafeed scrolt of door de krant bladert. In onze drie jaar dat we al Politieke Wetenschappen studeren aan de KU Leuven, verdampen die platte stellingnames één voor één. 

Een voorbeeldje. Schrijver en historicus David Van Reybrouck zette zich de voorbije tien jaar in voor het idee van een geloot burgerparlement in de plaats van de represen­tatieve democratie. Er is natuurlijk niets mis mee om te pleiten voor funda­mentele verandering, maar zo'n pleidooi moet wel starten vanuit correcte premisses. 

'De democratie is terminaal ziek', zei Van Reybrouck bijvoorbeeld in een interview met De Morgen uit 2018. Die stelling wordt echter tegen­gesproken door gerenomeerd weten­schappelijk onderzoek, dat uitgebreid aan bod komt in onze opleiding. Een uitgebreide studie van Russell Dalton en Christian Welzel uit 2014 beschrijft een wereldwijde shift van loyale naar assertieve burgers. 

Hoe beter het met een samenleving gaat, hoe meer haar burgers zich kritisch opstellen tegenover hun overheid. Die uiterst kritische ingesteldheid zorgt echter niet voor een zwakkere democratie, zeggen Dalton en Welzel, maar juist voor een goed functionerende overheid, die bovendien meer tot verantwoording wordt geroepen. 

Basisvorming

Elk jaar spendeert elke student tijdens de blok enkele daagjes aan de verplichte vakken wijsbegeerte en religie, zingeving en levens­beschouwing (RZL). De KU Leuven kiest er immers bewust voor om (als enige Vlaamse universiteit) iedere bachelor­student daar­mee te vormen. Waarom kan daar geen basisvak politicologie bij? Iede­reen moet immers om de vijf of zes jaar naar de stembus om diens vertegen­woordigers te kiezen. 

Voordat je een doordachte stem kan uit­brengen dienen burgers zich (minimaal) te infor­meren, zo leert onderzoek. Dan moet er degelijke berichtgeving voorhanden zijn, en achtergrond die zich onderscheidt van platte analyses à la De Cruciale Dag Van De Federale Formatie.

De kennis van onze leeftijdgenoten over verkiezingen en democratie is soms schrijnend. Zo gaven naar aanleiding van de verkiezingen van 9 juni veel belezen studenten powerpoint­avonden om hun vrienden wat basiskennis politiek bij te brengen, zo ook uw dienaren. Een universiteitsbreed opleidingsonderdeel politicologie kan dit uitgebreider en met een hogere kwaliteit. 

We erkennen dat het moeilijk is om aan een student burgerlijk ingenieur te vragen dat die in een vak van zes studiepunten de verschillende varianten van het liberalisme gedetail­leerd vanbuiten blokt. Maar het is volgens ons wel mogelijk om de belang­rijkste inzichten uit vakken zoals politicologie, politieke sociologie en sociale en politieke wijsbegeerte universiteitsbreed mee te geven. 

Een vleugje Rawls hier, een scheut Putnam daar. Vijf lessen politieke wetenschappen kun­nen het verschil maken, en zadelt de student hoogstwaarschijnlijk op met een centraal inzicht dat die nooit meer zal vergeten. 

Robin Geukens is redactiecoördinator. Elias Fret is redacteur Sociaal. Ze studeren beiden Politieke Weten­schappen aan de KU Leuven.