Zebra moet studenten minder doen drinken

Wie dinsdagnacht uitging in een van de Leuvense fakbars kon daar tussen de pintjes en zatte studenten door een zebra opmerken. Geen door overmatig alcoholgebruik veroorzaakte hallucinatie, maar een ludieke actie van studentenkoepel LOKO die één van haar mandatarissen in het pak liet opdraven. 

'We willen de Leuvense studenten op een speelse manier in contact brengen met het begrip "zebradrinken"', zegt ondervoorzitter van LOKO Ine Vanlinthout. 'Dat houdt in dat je na elke alcoholische consumptie ook een glas water drinkt. Aangezien studenten uit zichzelf al voldoende alcohol drinken, leveren wij vannacht het water aan.' 

Onderweg werden uitgaanders gewezen op de voordelen van het zebradrinken en werden ze desgewenst ook voorzien van een glaasje water. Hoewel de zebra een hit bleek, kende de boodschap wisselend succes. 'Wie wil dit glas water drinken? Ik ga iets lekkers nemen', roept één van de studenten nadat de selfie met de LOKO-zebra achter de rug is.

Spektakel en humor

De actie is onderdeel van de jaarlijkse sensibiliseringscampagne van LOKO. De koepel organiseerde eerder in oktober al een 'Drink Bewust'-cantus en ook via sociale media werden studenten warm gemaakt voor een bewuste omgang met alcohol.

De fakbartocht van dinsdagavond spreekt de student binnen die brede campagne het meest direct aan. 'Op deze manier komen we naar de studenten en maken we hen bewust van hun alcoholgebruik in de omgeving waar zij het meeste alcohol consumeren', zegt Vanlinthout. 'We doen dat niet belerend, maar op maat van de student.'

Die aanpak wordt geprezen door de uitgaanders die de zebra tegenkomen. 'Je moet studenten niet platslaan met feiten over alcoholmisbruik. Daar is niemand in geïnteresseerd', zegt marketingstudent Cedric, zelf al licht onder invloed. 'Studenten houden van spektakel en humor en daar past die zebra helemaal in.'

Cedrics uitgangspartner Brit, een biologiestudente, is minder overtuigd. 'De meeste studenten hier zijn zelf dronken. Zij vinden dat nu heel grappig, maar morgenochtend is iedereen dat weer vergeten. Als je wil dat zij minder gaan drinken moet je hen duidelijk maken waarom alcohol zo schadelijk kan zijn.' 

Zebra beats kater

'Op zichzelf gaat zo'n fakbartocht in zebrapak inderdaad weinig gedragsveranderingen teweeg brengen', zegt Joris Van Damme van het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD). 'Maar wanneer het, zoals hier het geval is, kadert in een bredere campagne kan de optelsom wel bijdragen tot het bewustzijn daarrond. Zeker de combinatie van meer informatieve boodschappen en een ludieke actie enerzijds en een lekker en betaalbaar non-alcoholisch aanbod anderzijds kan heel effectief zijn.'

Ook Sofie Vranken, postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit van Wenen, die haar doctoraat schreef over de relatie tussen alcohol en sociale media, zegt dat luchtige acties kunnen werken: 'We weten dat cartoons of dieren de aandacht kunnen trekken waardoor studenten meer openstaan voor de boodschap.' Door die via verschillende kanalen te herhalen blijft ze bovendien beter plakken. 

De slogan 'Zebra beats kater' helpt daarbij om het gedrag van studenten te beïnvloeden: ze focust op de directe gevolgen van te veel alcohol. 'Studenten associëren alcohol drinken met positieve ervaringen als plezier hebben, feestjes en vrienden', zegt Vranken. 'Door in te zetten op die kortetermijneffecten zoals het vermijden van een kater verschuif je dat effect een beetje.' Bovendien biedt zebradrinken een onmiddellijk alternatief zonder daarbij iets op te leggen, zegt Van Damme. 'Het respecteren van die keuzevrijheid is een belangrijk aspect.'

Essentieel is dat de boodschap van medestudenten komt. 'Dat is echt de kracht van deze campagne', zegt Vranken. 'Het wordt niet van bovenaf opgelegd, maar het zijn de eigen peers die de boodschap verspreiden. Door dat te doen tonen zij zelf dat studeren niet gepaard hoeft te gaan met hevig drinken.'

Tien glazen per week

Ook de fakbars reageren positief: 'In onze fakbar letten we er op dat overmatig alcoholgebruik niet wordt aangemoedigd', zegt Lukas Graumans, student archeologie en secretaris van Fakbar Letteren. 'Wanneer iemand te zat is, geven we bijvoorbeeld gewoon een watertje. Wij doen dus ons best en ik vind het goed dat ook LOKO haar steentje bijdraagt. Of het gaat werken weten we natuurlijk niet, maar het is het proberen waard.'

De associaties van de studententijd met alcoholgebruik blijven wel hardnekkig aanwezig. 'In onze samenleving is alcoholgebruik zeer hard genormaliseerd', zegt Vranken. 'Experi­menteren met alcohol is daarbij typisch voor de studententijd. Studenten zitten op kot, waar ze niet meer onder de directe controle vallen van de ouders en het is een periode waarin ze hun leven nog aan het verkennen zijn.' 

Het grootste deel van de studenten houdt zich echter aan de richtlijn van de Hoge Gezondheidsraad van maximaal tien glazen alcohol per week. Het gaat slechts om 25 procent van de studenten dat zwaar drinkt, blijkt uit cijfers van VAD. 'Het is een misperceptie dat alle studenten overmatig drinken. Sensibiliseren en bewustmaken helpt om die norm bij te stellen, maar alleen als het herhaaldelijk gebeurt', besluit Vranken.