Voor elk wat wils: re-enacter

'Het openbaar vervoer zit wat tegen, ik heb vertraging (smiley)', is het bericht dat we ontvangen wanneer we op het punt staan aan te bellen bij Laurent Vanderstokken. Laurent is Masterstudent Regie aan de RITCS School of Arts in Brussel en gepassioneerd door re-enactment. Een ommetje later treffen we hem, met meeneemmaaltijd in de hand, aan in zijn motelachtige studentenresidentie, bereid om te antwoorden op al onze vragen.

Laurent, hoe heeft de re-enactment microbe jou te pakken gekregen?
Laurent Vanderstokken: 'De microbe heeft me te pakken gekregen door mijn oma, die me, toen ik negen was, eens heeft meegenomen naar een museum in Waterloo waar toevallig een re-enactment aan de gang was. Toen sprong de vonk direct over. Daarbij komt dat ik van nature geïnteresseerd ben in geschiedenis, en meer specifiek in de Napoleontische oorlogen, veldslagen die vaak worden nagespeeld in re-enactments.'

Wat spreekt je aan in het naspelen van veldslagen?

'Het hands on, het zelf beleven en herbeleven van die gebeurtenissen boeit mij. Napoleon is in Rusland geweest: hoe waren hun dagen ingedeeld? Hoe gingen die legereenheden te werk? Je kan dat wel allemaal nalezen in dagboeken, maar met re-enactment geef je daar zelf invulling aan. Door zelf met een wollen jas en een rugzak van twintig kilo over het slagveld te lopen, ervaar je die historische gebeurtenis anders.'

Wordt er vertrokken van een script of van geschiedkundige documenten?
'Dat is afhankelijk van het evenement. Bij grote, commerciële re-enactments, zoals De Slag bij Waterloo, is alom gekend hoe de slag verliep en wordt gebruik gemaakt van een algemeen scenario met bijhorende strategieën.'

'Maar over het verloop van sommige veldslagen, waarover minder historische feiten bekend zijn, worden soms wel afspraken gemaakt. Bijvoorbeeld bij De Slag van Waver kan het zijn dat er wordt afgesproken dat op zaterdag de Fransen winnen en op zondag de geallieerden, ondanks dat het om dezelfde slag gaat. We streven er natuurlijk naar dat alles zo accuraat mogelijk verloopt, maar soms zijn er gewoonweg onduidelijkheden en kunnen we daarmee soepeler omgaan.'

'Een grappige anekdote is De Slag bij Borodino, een veldslag die Napoleon uitvocht in 1812 in Rusland. Naar aanleiding van de 200ste verjaardag werd die slag gere-enact in de aanwezigheid van Vladimir Poetin, en die loopt niet hoog op met historische feiten. Hij besloot dat de Russen de slag moesten winnen in plaats van de Fransen, terwijl er geen twijfel bestaat over het succes dat de Fransen toen boekten, maar in hun geschiedenisboeken staat het blijkbaar omgekeerd.'

In den tijd

Re-enactments gaan altijd over veldslagen of is dat een misvatting?
'Het burgerleven wordt eveneens uitgebeeld, maar dat gebeurt dan vaak op kleinere evenementen en in openluchtmusea. Er bestaat ook zoiets als living-history, wat verwant is aan re-enactment maar niet volledig hetzelfde. Bij living-history zoeken we afgelegen plekken op en doen we aan een vorm van onderzoek, proberen we te leven zoals ze het in den tijd gedaan hebben. Dat is een weekend survivallen eigenlijk.'

Hoe reageren mensen op jouw hobby?
'Goh, de meesten weten niet direct wat re-enactment inhoudt. Vertel je erover en toon je foto's dan begint het wel te dagen. Ze herinneren zich een fragment uit het nieuws of ze refereren naar De Ideale Wereld. Die mannen hebben ooit eens een sketch gemaakt De re-enactment van de re-enactment, voor dat filmpje hebben ze zich gebaseerd op De Slag bij Hoogstraten, een slag waar wij met onze vereniging trouwens aan hebben deelgenomen. Sommigen vinden wat wij doen kinderachtig, een beetje soldaatje spelen; anderen vinden het leuk, komen kijken en willen zelf meedoen.'

Tot slot, welke gebeurtenis zou je graag nog eens willen naspelen?
'Los van de haalbaarheid, lijkt mij de doortocht van Napoleon in Egypte wel indrukwekkend om na te spelen. Maar langs de andere kant, met een wollen uniform bij 40 graden in de woestijn, dat is een ander paar mouwen hè...'