'Tijdens de kiesweek zouden inhoud en plezier hand in hand moeten kunnen gaan'

De kiesweken zijn weer van start gegaan. Hoewel bier en plezier centraal staan in deze periode, zijn ze tegelijk een belangrijk moment voor de studentenvertegenwoordiging.

De studentenkringen – 'faculteitskringen' is de officiële benaming – vaardigen elk jaar vertegenwoordigers af naar de POC (Permanente Onderwijscommissie) van een studierichting. Dat is een vergadering met alle professoren en assistenten die een aantal keer per jaar wordt gehouden om de opleiding te evalueren.

Zulke vertegenwoordigers stromen ook door naar overkoepelende organen zoals de Leuvense campusraad LOKO of de Studentenraad. Vraag is hoe studentenkringen met die verantwoordelijkheid omgaan.

Wie kan het wat schelen?

In oktober 2022 hield Veto een enquête over onder meer studentenvertegenwoordiging bij 139 studenten. Op de vraag of studenten zich goed vertegenwoordigd voelen door hun studentenkring, antwoordde 35 procent van wel. De meerderheid kon er geen mening over vormen.

Dat doet de vraag rijzen of het inhoudelijke programma van een ploeg wel voldoende aan bod komt tijdens de kiesweek. Bij de meeste kringen zijn de standpunten rond vertegenwoordiging eerder secundair in die periode.

Voor Bram Claes, praeses van Wina, is dat niet noodzakelijk problematisch: 'Inhoud en plezier moeten hand in hand kunnen gaan', vindt hij. 'De kiesweek is ook gewoon waardevol als een eerste testronde voor een opkomende ploeg.'

Vanuit campusraad LOKO is er voor alle Leuvense kringen een kiesdrempel van 10 procent ingesteld. Een winnende ploeg moet daarboven zitten. Het gebeurt zelden dat een kring die drempel niet haalt, al zijn er weinig kringen die ooit meer dan de helft van hun studenten naar de stembus krijgen.

Zijn de vertegenwoordigers die zo verkozen zijn dan wel representatief? Caro Cools, onderwijsverantwoordelijke bij Farmaceutica, geeft toe: 'Ik denk dat veel studenten niet beseffen dat wanneer je op een kring stemt, dat vervolgens invloed heeft op je vertegenwoordiging.'

Ze ziet er niet noodzakelijk een groot probleem in, zolang vertegenwoordigers hun standpunten maar bij de student gaan halen.

Kringonafhankelijke vertegenwoordigers

Bij de meeste studierichtingen wordt studentenvertegenwoordiging getrokken door de studentenkring. De nadruk in de kiesweken en het kringleven ligt echter vooral op activiteiten en feestjes. De vraag is of dat systeem dan wel inclusief genoeg is voor mensen die minder voeling hebben met het kringleven.

Ben Cools van Farmaceutica erkent dat nadeel: 'Bij ons is de koppeling met het praesidium historisch gegroeid, maar momenteel ondernemen we initiatieven om ook studenten buiten het kringleven meer te betrekken in vertegenwoordiging.'

'Wij keken niet echt naar hoe studentenvertegenwoordigers worden verkozen, ik vertrouw erop dat hun standpunt gedragen is', vertelt Joeri Van der Veken, programmadirecteur van de POC Wiskunde.

In die POC is het studentenkring Wina die voor vertegenwoordigers zorgt. Die kring vormt eerder een uitzondering op de regel: de studentenvertegenwoordigers werken grotendeels zelfstandig, los van het praesidium.

Ewout Audenaert, de onderwijsverantwoordelijke, licht toe: 'Tijdens de kiesweek worden de vertegenwoordigers apart verkozen, ze krijgen andere vragen op het kiesdebat dan de gewone ploeg.'

De werking van die vertegenwoordigers wordt dan gecoördineerd door een werkgroepverantwoordelijke. 'Maar die wordt pas na de kiesweek door de andere vertegenwoordigers voorgedragen, het is dus perfect mogelijk dat dat iemand is die niet in het praesidium van Wina zit', vertelt Audenaert.

Onderhandelaars met impact?

Veel kringen houden zogenaamde open onderwijsvergaderingen om input te verzamelen uit de brede studentenpopulatie, maar dat vormt voor velen een uitdaging. De opkomst daar is opvallend lager bij kringen uit een kleine studierichting of een faculteit met veel verschillende kringen.

De vraag is of de oorzaak voor een lage opkomst bij zulke bijeenkomsten ligt bij desinteresse van de studenten. Het kan ook zijn dat veel studenten niet veel voeling hebben met het kringleven.

'Ik denk dat veel studenten gewoon niet voldoende op de hoogte zijn van hun mogelijke impact op vertegenwoordiging', zegt Caro Cools. Voor haar is meer reclame en zichtbaarheid een duidelijk werkpunt voor studentenvertegenwoordigers

'Studenten bepalen duidelijk mee de agenda', weet Van der Veken. Binnen de POC Wiskunde merkt hij een duidelijk engagement: 'Ik durf zelfs stellen dat de vertegenwoordigers meer gemotiveerd zijn om aan POC-vergaderingen deel te nemen dan sommige professoren.'

Een voordeel dat studenten in zo'n vergadering hebben, is het feit dat ze een duidelijke belangengroep verdedigen, vindt Jelle Haemers, programmadirecteur van de opleiding Geschiedenis.

'Als de studenten met goede argumenten hun zaak verdedigen, kunnen de andere geledingen niet anders dan een compromis zoeken', vertelt Haemers. 'Zij hebben in die zin zeker gewicht op de besluitvorming.'

Iedereen in de kring?

De mate waarin kringen op een inclusieve manier aan werving doen, verschilt. Vroeger was het bij veel kringen de gewoonte dat kandidaat-leden 'gevraagd' moesten worden door huidige leden, al ruimt die traditie bij veel kringen tegenwoordig plaats voor open infomomenten.

Bij Babylon, de faculteitskring van Taal- en Letterkunde, worden er kennismakingsgesprekken gehouden met de studenten die voor het eerst interesse tonen. Praeses Riet Belmans: 'We peilen dan vooral naar de combinatie van hun studie en het engagement: hoe haalbaar is die? Meestal komt iedereen die achteraf nog wil wel terecht in de groep.'

Of het de mening van de gewone student of die van zijn vertegenwoordiger is die de proffen bereikt, daar heeft Van der Veken het raden naar: 'Ik vertrouw erop dat het standpunt van de studentenvertegenwoordigers gedragen is: dat is hun verantwoordelijkheid.'