Tekort aan studentenjobs

'In september merkten we dat het razend snel ging', klinkt het bij Inès Diricx van het Student Career Center van de KU Leuven. 'Als we een vacature postten op ons platform, moesten we die de dag erna terug van het net halen omdat ze al was ingevuld.'

Gedurende september kon het Student Career Center 116 jobs aanbieden, maar elke dag logden wel gemiddeld 365 studenten in op hun jobdatabank. Daarmee genoot de site van zeker 60% meer logins dan in dezelfde maand vorig jaar.

In de tweede golf halveerde het aantal jobvacatures bij het Student Career Center. Diricx vertelt: 'In november slaagden we erin 59 nieuwe jobs te vinden, maar die maand logden wel elke dag 172 zoekende studenten in.'

Wie zoekt, die vindt niet altijd

Grotere spelers praten over eenzelfde trend van meer zoekende studenten. 'In november hadden we nationaal 200.000 unieke bezoekers op onze site – 40 tot 50% meer dan normaal in die periode', zegt Matthieu Verstraete van studentenjobplatform Student.be. 'Bedrijven hebben het gemakkelijk om jobstudenten te vinden. Het aantal kandidaten per vacature is gegroeid met 38%.'

Nu horecajobs geen optie meer zijn, wagen studenten zich meer en meer aan andere soort banen. Normaal krijgt Deliveroo nationaal ongeveer duizend aanvragen per maand binnen. In november waren dat er tweeduizend. 'Wij werven niet meer dan een bepaald aantal koeriers aan per stad, afhankelijk van het aantal bestellingen in een periode. De wachtrij is enorm', vertelt Rodolphe Van Nuffel, woordvoerder bij Deliveroo.

Wachten op Deliveroo

Julio, vorig jaar student musicologie aan de KU Leuven, kan daarover meespreken: 'Die week in maart besefte ik dat ik mijn job bij STUKcafé kwijt zou zijn, al voor de horeca sloot. Ik betaal zelf mijn studie en verblijf, dus zond onmiddellijk een aanvraag om koerier te worden bij Deliveroo. Pas in augustus kreeg ik antwoord dat ik kon beginnen.'

'We hanteren een first come first serve-principe om te bepalen wie mag beginnen als koerier', legt Van Nuffel uit. Momenteel heeft Deliveroo 3500 koeriers in dienst in België, waarvan zo'n 70% studenten zijn.

De eerste week van december waren zo'n 185 Deliveroo koeriers actief in Leuven. 'We zitten in Leuven ondertussen met wel 50 koeriers meer dan voor corona. In september en oktober hebben we daar nog een paar nieuwe koeriers toegelaten, maar nu zitten we wel met voldoende mensen om het te kunnen bolwerken.'

Dat Deliveroo boomt, valt niet onder stoelen of banken te steken. 'Week op week, maand op maand hebben we meer bestellingen', geeft Van Nuffel prijs. 'Sinds we bestaan kennen we jaar op jaar groei, maar covid heeft de trend versneld. Nu hebben we gehad wat anders onze groei op twee, drie jaar zou zijn.'

Meer studenten in financiële moeilijkheden

Toen in maart de horeca sloten, kwamen heel wat studenten plots zonder werk te zitten. Jobs in de horeca zijn vaak duurzaam en staan garant voor een min of meer regelmatig en vast maandelijks inkomen, vertelt Karen Brusselmans van het Student Career Center. 'Een goed alternatief vinden is soms moeilijk.'

Julio bevestigt dat: 'Toen ik bij STUKcafé werkte, kon ik rekenen op een vast inkomen, maar dat viel weg. Ik vond andere jobs, maar verdiende veel minder. Ik had ook minder flexibiliteit en ik wist niet hoeveel ik zou verdienen per maand. Dat gaf stress, want ik moest mijn huur kunnen blijven betalen.'

Omdat hij onder een studentencontract was aangenomen bij STUKcafé, kwam Julio niet in aanmerking voor overheidssteun. Als internationale student – hij werd geboren in Brazilië – betaalt hij nochtans belastingen en staat hij zelf in voor zijn kost en inwoon. 'Toen het te erg werd, heeft de Sociale Dienst van de KU Leuven me eenmaal geholpen met ongeveer 400 euro als noodoplossing, dat was super.'

Jobprioriteit

Bij het Student Career Center merken ze dat meer studenten het financieel moeilijk krijgen door wegvallende horecajobs, maar ook doordat een of meerdere ouders technisch werkloos zijn. Studenten die zelf instaan voor hun studie en leefkosten, kunnen terecht bij de Sociale Dienst van de KU Leuven. Een mogelijkheid is dan dat je daar 'jobprioriteit' krijgt. Studenten met jobprioriteit worden actief gecoacht en krijgen vacatures toegezonden nog voor ze op de databank komen, zodat zij als eerste de kans krijgen om te solliciteren.

'We zagen een toename van studenten met jobprioriteit in de eerste lockdown. In het nieuwe academiejaar zijn 60% van de studenten met jobprioriteit internationale studenten', vertelt Diricx van het Student Career Center. Of die dan snel een job vinden, hangt ervan af. 'Vooral voor niet-Nederlandstalige studenten is het moeilijk, de taalbarrière is daar echt een probleem.'

In perspectief

Een job uitoefenen tijdens je studie? Daar draaiden de voorbije twintig jaar meer en meer studenten hun hand niet voor om. Studenten sloegen meer en meer aan het werken en deden dat doorgaans langer en langer. Eerst enkel in de vakantiemaanden, maar stilaan ook tijdens het schooljaar veroverde studentenarbeid haar plaats. 'Vorig jaar hadden we een historisch record van studenten aan het werk.' kadert Jan Denys van Randstad. 'Toen hadden we al het idee dat het stilletjes aan naar zijn maximum gaat.' Opvallend is ook een verschuiving van weekendwerk naar het werken tijdens de week.

In de eerste lockdown slinkte het aantal beschikbare vacatures bij het Student Career Center tot onder de helft in vergelijking met vorig jaar, met in mei een absoluut dieptepunt. Die trend was niet beperkt tot Leuven. Uitzendbureau Randstad berekende op basis van hun gegevens dat er in de eerste lockdown twee derde minder studenten aan het werk waren in vergelijking met het vorig (record)jaar.

De tweede coronagolf is de eerste niet

'Na een sterk herstel in de zomermaanden, zijn er deze tweede golf amper 15% minder studenten aan het werk als we vergelijken met vorig jaar', vertelt Jan Denys, expert studentenarbeid bij Randstad. Opmerkelijk, want de horeca houdt nu ook in de tweede golf haar deuren al een poos gesloten. Wel werkt de horeca sowieso veel minder via uitzendbureaus, waardoor de cijfers van Randstad misschien de impact van zijn sluiting niet reflecteert.

Denys ziet nog andere redenen voor de relatief hoge studentenarbeid in de tweede golf: 'Je had globaal minder mogelijkheden, maar tegelijk ook meer opportuniteiten: studenten zitten meer thuis en de online lessen lenen zich tot flexibiliteit. Waarom niet even werken en je les later bekijken? De overheidsmaatregelen lieten studenten ook gewoon toe om meer werken.'

Verstraete van Student.be vult aan: 'Bedrijven hebben tegenwoordig ook niet veel andere opties dan via een platform als de onze arbeiders zoeken. We zien dan ook geen daling van het aantal vacatures, maar wel veel meer studenten op de website.'

Dubbelzinnig effect van overheidsmaatregelen

Normaal mag je als student 475 uur per jaar werken, maar dit jaar telt de overheid de uren die je in het tweede kwartaal werkt daarvoor niet mee. Als je in de zorgsector of in het onderwijs een studentenbaan hebt, telt ook het vierde kwartaal niet mee. Door die maatregelen kunnen studenten meer werken dan andere jaren. Maar als er veel minder jobs beschikbaar zijn, is die maatregel dan wel nuttig?

'Vermoedelijk is het verschil binnen studenten iets groter dan anders. Sommigen hebben meer kunnen werken, maar het is de vraag in welke mate dat ten koste ging van andere studenten', vertelt Denys van Randstad.

Matthieu Verstraete, medeoprichter van studentenjobplatform student.be, is scherper: 'Er zal een klein aantal studenten van genoten hebben. Je had minder jobs en nu konden zij die al een job innamen die nog langer uitoefenen. Sommigen zullen meer hebben kunnen werken met een impact op degenen die nog niets hebben kunnen vinden.'

Toekomstmuziek

Brusselmans van het Student Career Center merkt op hoe sterk studentenjobs terug kunnen opkrabbelen: 'In september was het terug zeer goed, bijna hetzelfde niveau als vorig jaar. Typisch is ook wel dat student- of interimarbeid als eerste terug opflakkert, als een voorloper op de rest van de arbeidsmarkt.'

Het blijft wel onzeker hoe het de eventsector zal vergaan, een van de grootste gebruikers van jobstudenten. Verstraete van Student.be wikt en weegt: 'De meeste verwachten wel faillissementen, maar de vraag is: zullen die plaats geven aan andere bedrijven of gaat de eventsector in het geheel kleiner worden?'

Denys van Randstad is optimistisch: ‘Er zijn veel redenen om 2021 beter tegemoet te zien, als je weet hoe erg het was in het begin van 2020, maar dat is misschien de boomer die spreekt.'