Leven na Leuven: wat na je studies?

Helena* getuigt: 'Ik heb zeven jaar gestudeerd. Ik heb twee diploma's en twijfel met welk ik aan de slag wil gaan. Ik krijg de indruk dat je nu al moet beslissen welke job je de rest van je leven gaat uitoefenen, terwijl ik helemaal niet weet wat alle opties zijn. Soms heb ik het gevoel dat ik een mentor kan gebruiken die mij nog veel zou kunnen leren.'

'Ik weet ook nog niet waar ik ga wonen; het was heel fijn om op kot te zitten met vrienden om je heen. Terug thuis gaan wonen is niet erg, maar ik woon heel erg afgelegen, het station is acht kilometer weg.'

'Andere jaren had ik meer zekerheid: ik wist dat ik volgend jaar ging studeren en zelfs welke vakken ik zou opnemen. Nu is alles erg onzeker. Veel van mijn vrienden gaan een jaar reizen, maar dat durf ik niet. Sommige van mijn vrienden die ook afstuderen willen gewoon volgend jaar nog iets studeren en ze stellen die moeilijke keuzes zo uit.'

Helena is zeker niet de enige student die met twijfels zit in een maatschappij waarin de mogelijkheden eindeloos lijken. Professor ontwikkelingspsychologie Koen Luyckx legt uit: 'Vroeger stond het levenstraject van mensen veel meer vast na de middelbare school: de overgang naar de volwassenheid was directer. Vandaag zijn de (levens)mogelijkheden enorm toegenomen. Dat is positief voor de ene, maar werkt verlammend voor de andere: op sommige studenten zal het veel druk leggen.'

Identiteitsverwarring

In de overgang naar volwassenheid doet er zich bij veel jongeren een fenomeen voor, dat van identiteitsverwarring. 'Identiteitsverwarring betekent dat je nog niet goed weet welke weg je uit wilt in je leven. Die leeftijd is net de leeftijd waarop veel jongeren de overgang maken naar de arbeidsmarkt', zegt Luyckx.

Wie na zijn studiekeuze op achttien jaar dacht van de twijfels af te zijn, heeft pech: 'Het is zeker niet zo dat het identiteitsvraagstuk stopt eens je van de middelbare school af bent', vertelt Luyckx. Aan de universiteit word je net geconfronteerd met andere opinies, terwijl je (ver) weg van huis bent. Op kot worden studenten zelfstandiger dan ze ooit waren in de middelbare school.

Ontknopen

Remedies heeft hij niet meteen voorhanden: 'Tot op een bepaald niveau is die verwarring iets wat we 'moeten' doormaken op weg naar de volwassenheid, of wat minstens verwacht wordt. Het is een zoektocht naar 'wie ben ik als persoon', en dan is het is normaal dat je in bepaalde fases van het leven meer verward bent.'

Helaas is het onderzoek nog niet zo ver gevorderd. Luyckx maakt een onderscheid tussen oplossingen voor verschillende studenten: 'Sommigen die vastzitten hebben genoeg aan een paar diepgaande gesprekken, anderen hebben echt last van een identiteitsstoornis: zij kunnen baat hebben bij langdurige therapie.'

Over je verwarring spreken kan helpen: 'In gesprek gaan met anderen is vaak een meerwaarde, zo leer je je eigen perspectief beter kennen en merk je dat je niet de enige bent die ermee worstelt. Het kan een teken zijn van de overgang naar volwassenheid, wat we niet meteen als problematisch moeten bestempelen.' Belangrijk om te onthouden, vindt Luyckx, is dat het proces van identiteit uitdagender is dan vroeger en ook langer duurt dan vroeger.

*Helena is een gefingeerde naam.