Kot-enquête: 'Ik zit letterlijk alleen'

Zijn studentenkoten dé coronabroeihaarden? Met deze onderliggende vraag werd een enquête opgezet door Veto over het kotleven in tijden van corona. 722 studenten namen deel. De inzendingen kwamen binnen tussen 24 oktober en 1 november, net voordat de tweede lockdown van start ging. Niet alle vragen waren verplicht, waardoor de ene vraag meer werd ingevuld dan de andere.

Van de ondervraagden zit 70% op een kot met gemeenschappelijke keuken en sanitair, 18% op een kot met privé sanitair en een eigen keukentje en 7% heeft keuken dan wel sanitair gemeenschappelijk. De overige respondenten vallen binnen geen van de voorgenoemde categorieën.

Minder contact, meer spanningen

Wat betreft het sociaal contact op kot in tijden van corona, zijn de reacties verschillend. Enerzijds heeft zo'n 60 % van de deelnemende studenten minder of veel minder sociaal contact met kotgenoten in de anderhalvemetersamenleving. Anderzijds verklaart zo'n 18 % van de studenten dat het kotleven socialer is geworden. Een kleine 4 % van hen argumenteert zelfs dat ze door corona zeer close geworden zijn op kot. De resterende groep (een kleine 20%) ziet geen verandering in sociaal contact op kot door corona.

Daarnaast is een vijfde van de deelnemende studenten bang tot zeer bang om corona op kot op te lopen. 'Ik voel mij hier niet veilig op kot en kan er niets aan doen, want naar mij wordt er niet geluisterd', klinkt een van de inzendingen. Bovendien voelt een groep van zo'n 140 mensen zich niet of zelfs helemaal niet comfortabel bij de omgang met corona op kot. 'Door corona kunnen we minder doen met onze vrienden, waardoor we alternatieven zoeken bij kotgenoten. We zijn met een stuk of twintig en gaan dan samen in de keuken zitten zonder mondmasker. Daar voel ik mij niet comfortabel bij.'

Bij meer dan een vierde leidde corona al tot spanningen op kot. Wat in het oog springt, is dat er door de regels ook afzonderlijke groepen ontstaan. 'Er lijkt een afstand te ontstaan tussen de mensen die zich graag aan de regels houden en de mensen die dat niet willen doen', merkt een student op. 'Corona zorgt voor meer bonding met sommigen, minder met anderen' en 'mensen buiten je "keukenshift" ken je nu minder goed', schrijven andere studenten ook.

Overigens is de kennismaking met nieuwe kotgenoten bij velen in het water gevallen: 'Dit suckt. We mogen niet eens een kotactiviteit doen om elkaar te leren kennen', schrijft een student. Ook jaarlijkse activiteiten kunnen door de huidige situatie niet doorgaan: 'Er werd vorig jaar veel meer gedaan met het kot: weekend Ardennen, skireis, twee externe en twee interne kotcantussen, samen uitgaan. Dit gaat helaas allemaal niet meer.'

'Alles is heel onzeker en eenzaam'

Naast het sociaal contact op kot peilden we ook naar eenzaamheid. Uit de enquête blijkt dat één op vier studenten zich vaak tot zeer vaak eenzaam voelt op kot. 'Alles is heel onzeker en eenzaam', 'ik zit letterlijk alleen', en 'de eenzaamheid voelt enorm zwaar, zeker als je dan in zo'n kleine ruimte verblijft', zijn slechts enkele anonieme getuigenissen van studenten die deelnamen aan de enquête.

Toch is dat niet voor iedereen zo. Ongeveer de helft van de deelnemers stelt nooit of bijna nooit eenzaam op kot te zijn. Daarnaast koos zo'n vijfde voor de derde optie, die het midden aangeeft tussen 'nooit' en 'zeer vaak'. 'Het is fijn dat iedereen de regels volgt, hierdoor voelt iedereen zich wat veiliger en kunnen we nog iets tegen elkaar zeggen en samen lachen, wat de eenzaamheid wat terugdringt', klinkt het bij een student.

Residentie vs. privékot

De enquête polste ook naar de corona-afspraken. Uit de resultaten blijkt dat meer dan 40% aangeeft de regels van de KU Leuven rond corona op kot nooit of weinig te volgen. Wel valt daarbij duidelijk een verschil op tussen residenties en koten verhuurd in de privé-sector: zowat de helft van studenten met een privé kot zegt die regels nooit of weinig op te volgen, terwijl bij residenties het tegenovergestelde geldt: de helft volgt de regels veel of altijd.

Dat is ook niet altijd even eenvoudig. 'Op een klein kot is het onmogelijk om met zes alle maatregelen op te volgen', getuigt een enkeling. 'Wij leven met zeventien en hebben één keuken. Werken in shiften is vrij onmogelijk', vertelt een ander.

Bovendien heeft iets meer dan de helft geen onderlinge afspraken gemaakt over corona, terwijl dat bij 46% wel het geval is. Opnieuw is er een opvallend verschil tussen residenties en koten verhuurd in de privé-sector: in residenties sprak men meer dan zes op tien keer wel onderling regels af, voor privé koten geldt het omgekeerde.

Van 'kotbubbel' tot strikt de regels volgen

Welke afspraken gemaakt werden, verschilt sterk. Aan het ene uiterste volgen velen de opgelegde regels van de KU Leuven. Aan het andere uiterste bepaalde een kleinere groep om een 'kotbubbel' te vormen en niet mee te doen aan mondmaskers in eigen huis, maar daarbuiten dan wel contacten te limiteren. Velen spraken evenwel iets daartussen af. Het aantal mensen beperken in gemeenschappelijke ruimtes of het terugbrengen van het aantal 'externen' op kot, zijn enkele afspraken die veel studenten vermeldden.

'Een mondmasker zou verplicht zijn, maar niemand doet het', klinkt het bij de een. 'We doen niet mee aan belachelijke regels, gebruik gewoon je verstand', luidt dan weer een andere getuigenis. Die uitspraken zijn niet te veralgemenen. Toch blijkt afspraken volgen gemakkelijker gezegd dan gedaan. Zo geeft slechts een vierde van de respondenten aan dat alle kotgenoten de afspraken volgen; meer dan de helft heeft kotgenoten die de afspraken minder goed naleven.

Naar huis?

Ook het pendelgedrag van de student werd onder de loep genomen. 48 % van de studenten - de grootste groep - verklaart dat corona geen invloed uitoefent op het pendelgedrag. Voor zo'n 40 % van de bevraagde studenten heeft de coronasituatie wel invloed op het pendelgedrag: zij pendelen minder tussen hun kot en huis. Voor 9% van de studenten geldt het omgekeerde: zij verplaatsen zich meer sinds corona. Daarnaast verklaren sommigen dat ze spitsuren vermijden of reizen in eerste klasse om contact te vermijden. Ook zijn er studenten die vaker thuis blijven in deze tijden.

Belangrijk hierbij is dat de enquête afgenomen werd voor de tweede lockdown. Hierdoor is het onduidelijk of studenten momenteel meer op kot of thuis verblijven. Er zijn ook geen cijfers van het pendelgedrag van studenten in de tweede lockdown. Dat wordt ook niet aangemoedigd: rector Sels riep eerder op in een e-mail verstuurd op 31 oktober om het pendelen tussen twee plaatsen te vermijden.