Geen 'Erika' en gevoelige woorden geschrapt: wat staat er in de nieuwe studentencodex?

Het Leuvens Liedboek, een nieuwe studentencodex in opdracht van studentenkoepel LOKO, zal begin september verschijnen. Een jaar lang heeft een groep oud-studenten en leden van Leuvense studentenkringen zich over een liedjeslijst gebogen.

Die bevat uiteindelijk meer dan driehonderd liedjes. Veel daarvan zullen nieuw zijn in Leuven, al zijn er ook een aantal opvallende afwezigen, zoals Limburg of het omstreden Erika.

In het schrappen van omstreden inhoud zijn de makers voor de rest wel terughoudend geweest. Gevoelige woorden worden hier en daar vervangen, en een aantal liedjes krijgt historische context in een voetnoot.

Om chaos te voorkomen werden de liedjes op alfabetische volgorde gerangschikt. Zo zullen ze gemakkelijk terug te vinden zijn wanneer ze tijdens een cantus worden afgeroepen.

100 nieuwe nummers

Veel liederen in het Liedboek zijn nieuw. 'We hebben veel liedjes toegevoegd die een verrijking kunnen zijn voor het Leuvense cantusleven. Veel daarvan zijn aangevraagd door individuele studenten', vertelt Simme Verschoren, voorzitter van de vzw Leuvens Liedboek (LeLie). Zo zouden er honderd nieuwe liedjes worden geïntroduceerd.

Verschoren wijst op de drie pijlers van Leuvens Liedboek: democratisch, pluralistisch en Leuvens. De pluralistische pijler moest de conservatieve stempel van de bekende groene KVHV-codex tegengaan.

'We halen inspiratie bij verschillende ideologische strekkingen en cantusgebruiken, en bekijken ook de tradities van andere studentensteden', vertelt Verschoren. Het Leuvens Liedboek zou zo iedere student moeten kunnen bekoren.

VTK-praeses Lars Wouters apprecieert de toevoeging van nieuwe liedjes: 'Veel van de toevoegingen zal de Leuvense student zeker kunnen smaken, zoals bijvoorbeeld het Italiaanse Bella Ciao.'

Het bestuur van LeLie opteerde bij dat laatste wel voor de originele versie van het Italiaanse volkslied. Daar is Wouters kritisch over: 'Ik vermoed dat een grote groep studenten het lied eerder gaat willen zingen zoals het vandaag bekend is', vertelt hij, 'dus het is wel belangrijk om oog te blijven hebben voor wat de gewone student wil horen.'

Opvallende afwezigen

LeLie vond het belangrijk om met het liedboek een afspiegeling te maken van het Leuvense verenigingsleven. 'De liedjes die men verwacht in een Leuvense codex zijn allemaal aanwezig', maakt Verschoren zich sterk.

KVHV-praeses Britt Huybrechts is echter teleurgesteld met de lijst. 'Ook al beweerde LOKO dat ze niet veel nummers zou schrappen, zien wij toch veel populaire nummers ontbreken, zoals het Wilhelmus, Limburg of Erika', vertelt ze.

Huybrechts vindt daarnaast dat veel typische Leuvense liedjes verdwenen zijn: 'Neem bijvoorbeeld De slag om het stadhuis of De wrede moord van Leuven: ik zie niet goed waarom men die verwijdert wanneer een van de drie pijlers zogezegd 'Leuvens' is?'.

Wat wel sowieso wordt behouden, aldus Verschoren, is een groot deel van de zogenaamde 'plechtigheden'. Dat zijn de eerste pagina's van een codex, die een lijst van gebruiken, regels en verenigingsliederen bevatten. Die bevatten ook de voorschriften van een traditionele studentendoop. Die is onschuldiger dan het gebruikelijke beeld bij een doop en past volledig binnen de perken van het Leuvense doopcharter.

Und das heißt Erika

Het bekende maar omstreden liedje Erika vormde een discussiepunt binnen LeLie. Veel studentenkringen in de adviesraad vonden de context bij het lied te aanstootgevend. Bij een interne stemming zou bijna de helft van de studentenkringen tegen de toevoeging ervan zijn geweest.

'Na een uitvoerige discussie hebben we besloten om het lied niet toe te voegen', vertelt Verschoren. 'Het is een expliciet propagandalied van de Duitsers uit 1933, en het enige in zijn soort dat in de codex stond. Daar hebben we dus een lijn getrokken.'

Niet alle studentenkringen in de adviesraad van LeLie waren daar blij mee. Wouters was ook kritisch, al legt hij zich er wel bij neer: 'Het is belangrijk dat de codex de smaak van alle studenten in Leuven weerspiegelt. Indien veel studenten zich toch niet helemaal in dat lied kunnen vinden, kunnen wij daar natuurlijk wel mee leven', vertelt hij.

Controversiële liedjes

Bepaalde liedjes in de codex staan al jaren ter discussie vanwege hun beladen inhoud of aanstootgevend taalgebruik. Een aantal liederen in de groene KVHV-codex bevatten zo bijvoorbeeld nog het n-woord.

'Zo'n liedjes hebben we over het algemeen behouden, maar we passen aanstootgevende woorden wel aan', vertelt Verschoren. Ook zullen veel liedjes worden voorzien van een kort stukje context onderaan de pagina.

Huybrechts van het KVHV ziet de meerwaarde daarvan niet in: 'Volgens mij gaan niet veel studenten dat lezen. Zij zijn vooral bezig met het gezellig samen zijn.'

Ook vindt ze dat contextualiseren eerder weggelegd moet zijn voor de cantor: 'Een cantor (de persoon die de liedjes voor zingt op een cantus, en ze contextualiseert, red.) kan die context ook gewoon mondeling toelichten. Dat maakt hun rol betekenisvoller.'

Vatbaar voor verandering

Verschoren benadrukt dat de inhoud van het Liedboek voortdurend vatbaar zal zijn voor verandering. Studenten kunnen zo nog steeds hun mening doorsturen naar de vzw, en ook de studentenkringen zullen ieder jaar hun stem kunnen laten horen over de samenstelling.

'Volgens mij zal de nieuwe codex een succes betekenen. Ik denk dat studenten al jaren vragende partij zijn voor een liedboek waarin ze zich meer gehoord voelen', besluit Verschoren.

Wie graag input levert bij de inhoud van het Leuvens Liedboek, kan contact opnemen met LeLie via contact@leuvensliedboek.be.