Eigen lesmateriaal verkopen

De goed oplettende student kan een beloning verkrijgen, niet alleen in de vorm van een goed examenpunt, maar ook in een stijgend banksaldo, als hij of zij de nota’s aan een website als Stuvia, StuDocu of Graduator verpatst. De websites, die bij onze noorderburen al eerder hun opmars maakten, raken steeds meer bekend onder de Belgische studenten.

Een uitkomst voor al wie liever een feestje bijwoont dan de les van 9 uur ‘s ochtends, of een zeer dunne portefeuille heeft, maar academici zien de sites liever verdwijnen. Eerder verbood de UGent al om nota’s ter verkoop aan te bieden, en ook bij de KU Leuven zijn er al waarschuwingen verschenen aan de ventende student. Zo verscheen vanuit faculteit Letteren afgelopen maand een mailtje aan al hun studenten, waarin een uitdrukkelijk verbod werd geformuleerd op het delen van notities op ‘allerhande websites’, omdat dit het auteursrecht van de spreker schendt. De uitsmijter ‘tuchtrechtelijke sancties zijn hier dan ook het logische gevolg van’ zorgde al voor wat ophef en schrik bij Letterenstudenten, maar in een tweede mail wordt de boodschap al genuanceerd. Het blijkt er vooral om te gaan dat lesnota’s en samenvattingen niet gebruikt mogen worden voor commerciële doeleinden. Als het gaat over andere manieren van lesmateriaal delen, zoals via de websites van kringen of via Facebook, hanteert de faculteit, net als vele andere faculteiten, een gedoogbeleid.

Voor Bernard Tilleman, decaan aan de faculteit Rechtsgeleerdheid, is het geen nieuw probleem. Hij heeft zich meermaals uitgesproken tegen het verkopen van notities. “De reden waarom we deze praktijk juridisch aanpakken is dat wij het niet tolereerbaar vinden dat studenten zich gedragen als commerciële partijen tegenover elkaar. Niet alleen wordt zo het auteursrecht geschonden, ook zijn we tegen betalende dienstverlening. Wij hebben een PAL-systeem (peer assisted learning) waarbij studenten elkaar gratis helpen en zijn ook voorstander van het delen van nota’s met vrienden. Bij het online plaatsen van notities valt echter wel op dat de kwaliteitsbewaking vermindert, het zijn vaak niet de beste nota’s die hier verschijnen. Dus ik zou zeggen aan de studenten: Deel nota’s met je medestudenten, maar weet met wie je ze deelt.”

Al wie nota’s doorstuurt naar zijn beste vriend of plaatst in een Facebookgroep hoeft dus geen sancties te vrezen, maar platformen als Stuvia moeten vermeden worden. Tilleman wijst erop dat voornamelijk deze platformen aangeschreven worden, maar dat ook de verkopende student strafbaar is. ‘Zelfs als het niet om een letterlijke weergave gaat, dan nog schendt u finaal het auteursrecht van de spreker, een beetje te vergelijken met een the Beatles-liedje wat je een beetje aanpast en dan op de markt brengt.’

Vooral Stuvia lijkt hierdoor in de problemen te komen. Het webplatform zelf geeft echter aan dat het enkel bedoeld is voor studiemateriaal waar de student zelf het auteursrecht over kan claimen, zoals, volgens hen, samenvattingen. Aangezien Stuvia geen curatie uitvoert, wordt geen enkele upload vooraf geweigerd. Om inbreukmakend materiaal tegen te gaan hanteert het platform wel een Notice & Takedown-procedure, waarbij door gebruikers, proffen en uitgevers aangegeven kan worden dat content niet door de beugel kan, waarna de beheerders van Stuvia het onder de loep nemen. Jaap van Nes, een van de beheerders, geeft toe dat er soms klachten zijn, maar die zijn volgens hem op één hand te tellen, en gezien het aantal documenten (meer dan 300.000) en Belgische gebruikers (ongeveer 30.000) valt dit enorm mee.

Stuvia ondervindt voorlopig dus niet veel last, en er kan gedebatteerd worden over het ‘eigene’ aan een samenvatting. In de Belgische auteurswet wordt vermeld dat de auteur het exclusief recht heeft om toestemming te geven tot het bewerken van het werk. Het auteursrecht valt hier eventueel te omzeilen door een eigen scheppende, creatieve omgang met de genoemde feiten en correcte bronvermelding bij citaten uit boeken. Bij de meeste documenten die verkocht worden op webplatformen is er echter niet zo zorgvuldig gehandeld. Aan een samenvatting die aan alle verkoopseisen voldoet, heb je veel meer werk dan aan je gewone studiesamenvatting. Een afrader dus, en voor alle andere documenten luidt onze conclusie: Da mag absoluut niet!