De strijd om de Leuvense codex barst los: 'LOKO wil het naar zich toe trekken'

Begin dit academiejaar werd het een feit: het Leuvens Liedboek (LeLie) is verkrijgbaar. De gelijknamige vzw, gefinancierd door de Leuvense studentenkoepel LOKO via een lening, startte ongeveer anderhalf jaar geleden met het werk aan een nieuwe codex. Hun blauwe Leuvens Liedboek bestaat nu naast de bekende groene Studentencodex die door het Leuvense Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond (KVHV) wordt uitgedeeld.

Beide verenigingen — LeLie en KVHV-Leuven — staan nu lijnrecht tegenover elkaar. Wie in Leuven een cantus bijwoont of organiseert, moet voortaan de keuze maken tussen de twee liedboeken. Ook studentenkringen moeten kiezen welk liedboek ze in hun cursusdiensten willen aanbieden. 'Van de grote kringen blijven de meesten nog bij ons langskomen', maakt KVHV-Leuven-praeses Stef Fioole zich sterk. 

De stem van de gewone student?

De vzw Leuvens Liedboek werd opgericht vanuit de wens van studentenkringen om meer inspraak te krijgen in de ontwikkeling van een liedboek. Tegelijk gingen er al langer stemmen op over de mogelijkheid om de volgens sommigen problematische aspecten in de groene Studentencodex — zoals het gebruik van het n-woord en enkele vrouwonvriendelijke passages — eruit te filteren. 

Die inspraak kregen de studentenvertegenwoordigers. Het blauwe Leuvens Liedboek wordt opgesteld met behulp van een Adviesraad, waarin telkens een lid van elke Leuvense studentenkring diens mening kan geven over elk aspect ervan. Die raad is afgelopen semester vier keer samengekomen. 

'Op die Adviesraad hebben we het ook uitgebreid gehad over de alfabetisering, over titels, over de kleur van de kaft, over het leeslintje, etcetera', aldus LeLie-voorzitter Simme Verschoren. Het liedboek is naar eigen zeggen 'Leuvens, pluralistisch en democratisch.'

De eindverantwoordelijkheid ligt echter bij de Raad van Bestuur. Die bestaat uit zes leden, en is opgebouwd uit oud-studenten en vertegenwoordigers namens studentenkoepel LOKO. Zo tracht Lelie voor continuïteit te zorgen op de lange termijn, aangezien bij LOKO — net zoals bij de meeste studentenverenigingen — de besturen jaarlijks veranderen.

Jozef Dauwe, voorzitter van de vzw Leuvens Studentencentrum — de organisatie die de groene Studentencodex uitgeeft — betreurt die structuur. In de algemene vergadering van Studentencentrum Leuven zouden achttien leden zetelen, en tachtig procent daarvan is student, volgens Dauwe. Sommigen daarvan zijn wel nog lid van KVHV-Leuven. 

Zij komen samen wanneer er een nieuwe codex uitgegeven moet worden, en vragen rond of iemand van nodige aanpassingen weet. 'Ik vind dat men een drogreden aanhaalt om een nieuwe codex uit te geven', bemerkt hij. 'Wij stonden en staan altijd open voor vragen of opmerkingen.' Tot op heden is Dauwe niet door LOKO of LeLie gecontacteerd geweest, laat hij weten.

Grote kringen skippen het blauwe boek

KVHV-praeses Stef Fioole twijfelt aan de democratische pijler van het liedboek: 'Eigenlijk zijn er zes mensen die aan het roer staan, en hebben de gewone studenten geen inspraak.' Fioole ziet het liedboek immers niet als een verhaal van de brede studentenpopulatie: 'Je hebt per kring slechts één vertegenwoordiger. Je moet daarvoor al in het praesidium zitten, en binnen de Adviesraad heb je bovendien een luide stem nodig', zo vertelt hij. 

'In de statuten staat dat de Raad van Bestuur alle voorstellen van de Adviesraad kan verwerpen', gaat Fioole verder. Dat blijkt al in de praktijk te zijn gebeurd. Een voorbeeld is de stemming over Erika: de Adviesraad stemde voor een opname in het Liedboek, maar de Raad van Bestuur verwierp dat. Het zorgde eerder al voor wrevel tussen LeLie en enkele kringen in haar adviesraad. 

LeLie vindt daarentegen dat hun blauwe codex de toon zet op het vlak van transparantie en inspraak. 'Dat is het grootste verschil met de codex die het KVHV uitdeelt: bij ons is elke letter het resultaat van een discussie onder studenten', vertelt Verschoren. 

Ook kreeg de vzw tijdens het opstellen van de liedjeslijst 150 inzendingen met suggesties. 'We waren overweldigd door de hoeveelheid input', vertelt Lana Van den Heuvel, ondervoorzitter bij LeLie.

Veel studentenkringen zijn inmiddels overgeschakeld op het Leuvens Liedboek, maar een groot deel ook niet. 'Het verschil zit hem vooral in verenigingen die veel steunen op externen die langskomen, of verenigingen die heel hard op zichzelf gesteld zijn', vertelt Verschoren. 

Hij wijst daarbij op kleinere studentenkringen zoals Wina, of de kringen aan de faculteit Letteren. 'Die cantussen heel hard op zichzelf, dus dat is één familie die elkaar aanzet om gezamenlijk over te stappen op het nieuwe liedboek.' 

Maar kringen die veel groter zijn zoals de ingenieurskringen of geneeskundekring Medica, ontvangen volgens Verschoren heel veel externe bezoekers. 'Zulke kringen moeten zich voorbereiden op het feit dat een groot percentage van de aanwezigen op hun cantus misschien niet hetzelfde liedboek heeft als de rest', vertelt Verschoren. 'Die hebben nu meer moeilijkheden om hun cantussen te organiseren met de twee verschillende liedboeken, dat merken we wel', besluit hij. 

Van die grote kringen gaan de meesten nog steeds naar het KVHV voor hun codex, volgens praeses Fioole. Fioole merkt naar eigen zeggen geen grote daling in de aankoop van de groene Studentencodex, ook al ging het Leuvens Liedboek inmiddels al meer dan 3000 keer over de toonbank.

Uitholling van het studentenleven?

De twee codexen leggen een tweespalt bloot tussen LOKO en de studentenkringen enerzijds, en de traditionele cantustraditie van het KVHV. 

'Als een bepaald lied je niet aanstaat, of als je aanstoot neemt aan een liedje uit een andere periode en context, scheur desnoods de bladzijde eruit', vindt Dauwe van Studentencentrum Leuven. 'LOKO lijkt het cantusgebeuren naar zich toe te willen trekken', valt Fioole hem bij. 'In essentie verschilt hun nieuwe codex niet eens van die van ons.' 

Verschoren spreekt dat tegen: 'Ik zou zeggen dat er een stuk of honderdvijftig extra liederen in het Leuvens Liedboek staan, en dat die een verrijking zullen vormen in het studentenleven. Jan Klaassen en Bella Ciao kunnen zingen op een cantus: ik denk dat ze dat niet willen missen.'

Het KVHV hing aan de start van het academiejaar tal van posters op om de groene Studentencodex onder de aandacht te brengen. Het kon de indruk wekken dat de vereniging zich bedreigd voelde door de nieuwe codex. 'Dat was niet de bedoeling van de posters: we wilden louter onze traditionele codex onder de aandacht brengen bij nieuwe studenten.'

Voor Fioole is het heel duidelijk waarom een student toch eerder voor de Studentencodex zou moeten kiezen: 'Het is een product dat zijn kwaliteit bewezen heeft, en dat zich sinds 1955 goed leent voor het Leuvense studentenleven.' 

Afwijken van de originele tradities binnen het cantusgebeuren levert volgens Fioole immers op termijn een uitholling van het studentenleven op. 'Ook bij dooprituelen zijn veel studentenkringen afgestapt van de oorspronkelijke traditie, wat tot vuile, vernederende dooprituelen heeft geleid.' 

Van den Heuvel vindt dat LeLie de traditionaliteit van het cantussen goed behouden heeft: 'Uiteindelijk is cantussen erfgoed, en we vinden het heel belangrijk om ons erfgoed nog steeds te ondersteunen', vertelt ze. De liederenschat is daarin het belangrijkste. 

Door de jaren heen is die goed bijgehouden door KVHV, vindt Van den Heuvel. 'Maar we weten ook dat er meer is dan enkel wat KVHV aanbiedt: we wouden dat een mooie plaats geven, opdat het de tand des tijds kan doorstaan.'

Dit artikel werd geüpdatet op 7 november. Er stond eerder vermeld dat de Raad van Bestuur van Studentencentrum Leuven achttien leden telt, maar het betrof in werkelijkheid haar algemene vergadering.