De Legende: Professor Joeri Vananroye over passie, powerpoint en potloden

Vananroye is vooral gekend voor de vakken Inleiding tot het economisch recht bij TEW en Handels-, vennootschaps- en economisch recht bij de rechten. Bovendien geeft hij ook les in Brussel, Kortrijk en Antwerpen. 'Ik ben een handelsreiziger in het Handelsrecht.'

Quotes

‘Spoiler alert: dit komt vaak op het examen’ – een van zijn vele uitspraken die het tot Quotes by KU Leuven professors hebben geschopt. Zelf had ik misschien wat beter moeten opletten in de les. Gelukkig is Vananroye het soort prof dat je leuk blijft vinden, zelfs als hij je een 7 geeft voor je examen. ‘Dat is het masochisme van onze studenten’, aldus De Legende.

Wat vindt u ervan dat uw uitspraken op dergelijke pagina’s staan?
Joeri Vananroye: 'Proffen lezen dat ook. Ik vind het zelf wel grappig, maar soms worden die uitspraken uit hun context gerukt. (Vananroye refereert naar legendarische quotes als: ‘Nothing beats a handjob.’, red.) Dat is ook wel het gevaar van die sites.'

'Lesgeven is soms een beetje over de grens gaan om studenten uit te dagen. Je moet flirten met de grens van het belachelijke om mensen wakker te krijgen. Dan maakt de knipoog, de monkellach of de ironiserende stem natuurlijk het verschil. Als proffen weten dat hun uitspraken zonder context op zo’n pagina’s worden geplaatst, bestaat het risico dat ze aan zelfcensuur gaan doen.'

Passie

Hoe bent u bij recht terechtgekomen?
'Ik heb veel getwijfeld over mijn studiekeuze: ik dacht aan politieke wetenschappen, slavistiek, zelfs archeologie… Toen ik uiteindelijk voor rechten koos, was dat ook voornamelijk uit interesse voor het publiek recht.'

'Maar in de loop van de studie kreeg ik meer belangstelling voor het privaatrecht. Dat kwam enerzijds door het enthousiasme van de proffen. Maar ook omdat ik op voorhand eigenlijk geen idee had wat recht juist was. Ik denk dat dat ook nu nog een groot probleem is. Te veel studenten kiezen voor rechten zonder te weten wat dat precies is, juridisch argumenteren. Maar anderzijds missen we daardoor ook veel goede studenten, die er niet aan beginnen omdat ze een fout beeld hebben van de opleiding.'

Twee op vijf eerstejaars in de rechten behalen minder dan 30% CSE en worden daardoor van de opleiding uitgesloten.
'Ik heb wel sympathie voor een regel die stelt dat de lat hoog moet liggen aan het begin van de opleiding. Als je door het eerste bachelorjaar bent en je blijft je op dezelfde manier inzetten, dan moet de rest ook lukken.'

'Daarom dat ik het altijd raar heb gevonden dat je in de bachelor wel tolerantiepunten krijgt, maar niet in de master. Het is toch logischer dat je aan de ingang erover moet geraken, maar dat we het daarna door de vingers zien als je een ongelukje hebt onderweg?'

U zei ooit: ‘Durf te gaan voor een 19.’
'Dat is gewoon leuk voor de prof, als studenten een 19 of 20 halen. Bovendien: resultaten zijn niet belangrijk, maar van de onbelangrijke dingen in het leven, zijn ze toch ook niet totaal te verwaarlozen. Men luistert daarnaar, of men luistert niet, maar ik vind dat uit goede resultaten passie blijkt. Ik denk dat we zeker een grote kleine groep van gepassioneerde studenten hebben. Helaas kun je niemand verplichten gepassioneerd te zijn.'

'Los daarvan is het vak dat ik nu doceer wel het vak waarop ik het slechtste scoorde.'

Vanwaar uw eigen passie voor het vak?
'Ik ben bezig met insolventierecht, handelsrecht, faillissementsrecht… Dat zijn uiterst interessante materies, omdat ze toelaten om onderling afspraken te maken die anderen binden. Privaatrecht wordt pas boeiend als een onderneming de dieperik ingaat, als er niet genoeg geld meer is voor iedereen. Als mensen niet doen wat ze moeten doen, of niet kunnen wat ze moeten doen. Als juristen zijn we professionele hypochonders.'

GIF's en memes

Dat Vananroye door studenten als een legende wordt beschouwd, zal ook veel te maken hebben met zijn atypische lessen. Niet alleen valt hij op door zijn gevatte oneliners, ook het veelvuldig gebruik van GIF's en memes maken van hem een populaire prof.

Grappig zijn in de les: een bewuste strategie of gewoon uw persoonlijkheid die naar boven komt? 'Oh, maar mijn persoonlijkheid is helemaal niet grappig! (lacht) Ik ben er mij althans niet van bewust dat ik grappig ben in de les. Een zekere ironie is me evenwel niet vreemd. Maar ik probeer van de lessen zeker geen show te maken. Ik denk dat er proffen zijn die een act opvoeren – vaak ook met groot succes. Maar dat ligt me niet: wie ik in de les ben, is wie ik ben. Daar zit geen strategie achter.'

'Toch moet je een zeker respect hebben voor je publiek door je betoog zo aangenaam mogelijk te houden. De les is natuurlijk geen stand up-comedy, je zult met de lessen Handelsrecht nooit de Vlaamse schouwburgen doen. Maar als het een meerwaarde is voor de stof, dan kan het als mnemotechnisch middel soms helpen om zo’n GIF in de slides te zetten.'

Doceert u graag?
'Ja, dat is iets wat mij opwekt. Ik vind het altijd jammer als de lessen gedaan zijn. Dat is natuurlijk ook omdat dan de minder leuke periode van de examens in aantocht is. Al kan zo’n mondeling examen natuurlijk wel aangenaam zijn. Als je tien à vijftien mensen per dag moet examineren, dan is dat bijna gezellig. Voor de prof althans, ik weet niet hoe dat zit voor het slachtoffer. Maar als je door 40 à 50 man moet raken, dan wordt het toch een beetje zoals dat liedje van Jacques Brel: ‘Au suivant, au suivant’, als een legerbordeel waarin de een na de ander moet worden afgewerkt zonder heel veel liefde.'

Nog een laatste vraag: waarom heeft u zoveel potloden op uw bureau staan?
'Een afwijking als een andere. Die potloden zijn overigens de kwaliteitsvolle potloden, daarnaast heb ik nog een heleboel tweedekeuspotloden zitten in mijn lade. Een goed geslepen potlood, dat geeft een zeker sensueel genoegen.'

'Ik vind een potlood de meest hoogstaande technologie, dat is onverbeterbaar. Net zoals een echt bord met krijt. Eigenlijk ben ik maar een koele minnaar van powerpoint. En zo’n whiteboard met markers: vaak worden die gestolen en zelf heb je er ook nooit bij. In dat opzicht is de chalk and talk nog altijd een onovertroffen manier om iets over te brengen. Het faalt nooit, het bord is nooit stuk en geen hond denkt eraan krijt te stelen.'