De Legende (6): Guido Ceulemans

De professor speelt dagelijks minstens een uur piano. Wanneer we zijn huis binnengaan, kunnen we dan ook niet naast de prachtige vleugelpiano in het midden van zijn salon kijken. “Ik vind het heel belangrijk dat je een bredere interesse hebt en niet zo’n techneut wordt”, verklaart hij.

Een kleine rekensom leert ons dat u studeerde in het woelige jaar ’68.
Guido Ceulemans: “Ja, ik heb dat nog meegemaakt. We zijn ooit de campus binnengevallen tijdens de lessen met de Franstaligen. Dan zijn we die daar echt gaan buitenzetten: met stoelen en tafels gooien en zo. Dat was hard tegen hard. Ook het gevecht met de rijkswacht van Evere was legendarisch. De barricades die we dan opwierpen… Je moest daaraan meedoen, hé.”

“Nu vinden we het normaal dat Leuven een Vlaamse universiteit is. Maar ze was toen eigenlijk op weg om te verfransen, zoals Brussel nu ook helemaal aan het verfransen is. Spijtig genoeg zien weinig mensen de relatie tussen het slechte beheer van Brussel en het feit dat het een stad met problemen is. Dat komt omdat de Vlamingen in Brussel zich daarvan afgehouden hebben."

U zou uw kans in de politiek moeten wagen?
Ceulemans: “Ik heb mijn kans gemist. Indertijd heb ik nog met Geert Bourgeois tête à tête gezeten in Den Appel. Ik gaf toen les aan zijn zoon. Hij merkte wel dat ik interesse had in politiek en hij zei dat ik eens contact moest opnemen met zijn partij.”

“Had ik dat gedaan, was ik met brio verkozen geweest. Want toen was N-VA een eenmanspartij met Geert Bourgeois. Het waren allemaal nobele onbekenden die verkozen geweest zijn. En hoeveel studenten had ik toen niet? Er moest maar 5 procent op mij gestemd hebben en ik was verkozen geweest.”

“Je moet daar trouwens eens op letten: N-VA heeft nooit een oplossing gehad voor Brussel. Ze zwijgen daarover. De meeste Vlamingen laten Brussel schieten. Ze willen allemaal cultuur in hun dorp, in culturele centra onder hun kerktoren. Doordat de Vlamingen die stad loslaten, is ze de verkeerde kant opgegaan.”

Powerpointexperiment

En nu bent u professor.
Ceulemans: “Het was oorspronkelijk mijn bedoeling naar de industrie te gaan, maar ik had de kans gekregen om in Groep T wat bij te verdienen. Op den duur was dat een half lesrooster. De directeur heeft toen gezegd: als je blijft, ben je op je 28ste hoogleraar. Daar ben ik natuurlijk ingelopen (lacht). En nu zeggen mijn ouders: “Hij is ingenieur, nu kan hij geld verdienen en toch moeten we hem toch nog onderhouden (lacht)."

U zweert blijkbaar bij het aloude bord-krijtjes-notitiemodel.
Ceulemans: “Ik ben daar gewoon zo in gegroeid. Ik heb ooit gedacht: ik ga dat aanpassen. Ik heb dan een paar lessen met powerpoint gegeven, maar ik vond dat heel die dynamiek verloren ging. Je kan dat gebruiken als hulpmiddel, maar als dat de ruggengraat van je les moet zijn, dan mis je wel iets. Maar studenten kunnen dat beter beoordelen, hé.”

“Er wordt trouwens wel veel gebrost door studenten tegenwoordig. En ze krijgen de steun van pedagogen. Ze komen overal van de daken schreeuwen dat hoorcolleges passé zijn, dat dat niet meer van deze tijd is. Ik geloof dat niet. Wat ik onthouden heb van mijn studententijd, zijn de hoorcolleges van proffen die erin sloegen hun enthousiasme door te geven. Dat waren van die proffen die iets uitstraalden. De manier waarop die de wetenschap benaderden en daarover praatten…”

Geven zij het goede voorbeeld?
Ceulemans: “Een van de belangrijkste doelstellingen van universitair onderwijs is te kunnen praten op niveau over bepaalde onderwerpen en de essentie naar voren te brengen. En dat begint voor de studenten bij iemand die dat kan. In de tweede plaats moeten de studenten leren mondeling examen te doen. Op een vlotte manier een mondeling examen kunnen doen is een universitaire competentie.”

“En wat zie je de dag van vandaag? Er zijn studenten bij rechten die afstuderen zonder één mondeling examen gedaan te hebben. Ik vind dat juist dé universitaire competentie. Pedagogen vinden dat tegenwoordig allemaal achterhaald. Zij zeggen dat je projectonderwijs moet geven: al doende leer je. Ja, zo leid je een coiffeur op, maar geen universitair.”

Maar niet elke prof kan zijn carrière toch direct als legende starten?
Ceulemans: “Da’s het probleem dat de universiteit al jaren geleden heeft veroorzaakt omdat de selectie van de proffen helemaal niet gebaseerd is op die capaciteiten. Die is gebaseerd op publicaties. Ik zie jonge, talentvolle collega’s die veel meer bezig zijn met publicaties. Onderwijs wordt voor hen bijzaak.”

Lege proclamaties

We horen vaak dat deze generatie studenten te weinig van zich laat horen.
Ceulemans: “De studenten van vandaag zijn minimalisten, hé. Iedereen denkt: “Hoe gaan we met de minste inspanning een voldoende resultaat halen?” Hoeveel zijn er nog die willen studeren voor een onderscheiding? Je moet gewoon een 10 hebben. Of eigenlijk maar een 7, want met de punten van de labo’s geraak je dan aan een 8 en dan…”

“Als ik terugblik, haalde twintig jaar geleden zeker tien à vijftien procent een grote onderscheiding. Nu is dat een zeldzaamheid geworden. En alles hangt daarmee samen: de proclamatie, op een paar jaar tijd loopt die leeg. Da’s toch een enorm signaal om aan te geven dat er iets fout loopt.”

Hoelang speelt u al piano?
Ceulemans: "Ik ben piano beginnen spelen op 16 jaar. Een vriendin van mijn zus heeft me eens voor de piano gezet en de kotelettenwals geleerd, ken je dat? (zingt het deuntje) Met die zwarte noten zo. Nu speel ik nog iedere dag één, twee uur."

Heeft dat invloed op uw lesgeven?
Ceulemans: Ik denk het wel ja. In mijn lessen over trilling (lacht). Maar nee, ik vind dat het heel belangrijk dat je een brede interesse hebt, en niet zo’n techneut wordt. Dat is trouwens het succes van Groep T geweest, denk ik, dat je in de opleiding een bredere visie moet geven. Naar de opera gaan was bijvoorbeeld onderdeel van de studiereis. Iemand die eng kijkt, vindt geen goede oplossing.”