reportage> Door de lens van urbexfotograaf Alexander Dumarey
De kracht van desolatie
Nergens is urban exploring zo populair als in België. Waarom fotografen graag van gebaande paden afwijken, vroegen we aan Alexander Dumarey, huisfotograaf bij VRT NWS en bekend van "Markante Plekken".
Urban exploring (soms afgekort tot urbex) of het fotograferen van leegstaande, verlaten domeinen is erg populair. Zelf is Dumarey geen fan van het label urban explorer. ‘Gewoon fotograaf is goed’, luidt het. Maar zijn werk past wel mooi binnen deze beweging. Met fotoreeksen als “Permanent Gesloten” (2017) en “Markante Plekken” (2017-2018) bezoekt hij opvallende publieke plaatsen binnen en buiten België.
De fotoreeks “Markante Plekken” wekt veel belangstelling op omdat ze enorm tot de verbeelding spreekt. In de strak ogende en volmaakt symmetrische ruimte is de aanwezigheid van de mens zo tastbaar zonder dat die ooit fysiek aanwezig is in het frame. Voor deze stijl liet Dumarey zich inspireren door de Düsseldorf School voor fotografie: ‘Candida Höfer en het duo Bernd en Hilla Becher zijn fotografen die bekend zijn voor hun afgemeten analytische compositie. Dat is de stijl die me het meeste boeit en op die manier probeer ik de essentie van de ruimte te vatten.’ En dat is ook wat de foto’s zo boeiend maken. In een oogopslag geven ze de toeschouwer een idee over hoe het gebouw ontworpen was, waarvoor het diende en vooral hoe de tijd er is blijven stilstaan.
Goede voorbereiding
Het meest tijdrovende van urbexfotografie is het opzoekwerk over de locatie. Allereerst moet er daadwerkelijk sprake zijn van leegstand. ‘Vaak zijn er online geen foto's van een gebouw te vinden,, maar met Google Street View kan je nakijken of het gebouw er staat, gerenoveerd is of afgebroken,’ zegt Dumarey. Het kiezen van de locatie gebeurt voor hem voornamelijk op gevoel. ‘Soms kom ik voor het verhaal erachter of ben ik op zoek naar een bepaalde stijlperiode zoals publieke gebouwen met een interieur uit de jaren ’50 en ’60 die nog bewaard en gebruikt worden. Ik zie dat die redelijk zeldzaam geworden zijn.’
'Voor echte nieuwe locaties is het buitenland vaak beter aangewezen'
Een bijkomende moeilijkheid bij het zoeken naar een nieuwe locatie is dat urbexfotografie zo populair is in België dat het een nationale sport kan genoemd worden. ‘Je kunt je moeilijk voorstellen hoe extreem het geworden is in België. Sinds 2008 is het aantal urbexfotografen beginnen te boomen. Soms worden plaatsen ineens heel populair en dan gaan er een pak fotografen tegelijk naartoe. Dan is het plots heel druk op locatie en is het amper nog doenbaar om foto’s te nemen.’ Vaak is het buitenland aangewezen om onbekend terrein op te zoeken en zo nieuwe locaties te ontdekken.
'Tast met je statief de stevigheid van de vloer af en gebruik je verstand'
Goede beschermengel
Door de opkomst van video is urban exploration niet alleen een beoefende hobby door fotografen, maar zien we ook vloggers ‘ontdekken’. Wie de zoekterm ingeeft op YouTube ziet veelal waaghalzen op de toppen van gebouwen klimmen of ondergrondse tunnels verkennen. Voor Dumarey blijft fotografie een belangrijkere drijfveer dan de kick, maar het blijft natuurlijk oppassen als je een locatie betreedt. Doorzakken door een vloer, bijna afglijden van een dak, verwondingen oplopen aan de handen of armen, …. Deze incidenten zijn voor Dumarey gelukkig niet te talrijk, maar het kan nooit kwaad om ‘met je statief de stevigheid van de vloer te testen en je gezond verstand te gebruiken.’
Een andere veiligheidstip die hij meegeeft is om nooit alleen op pad te gaan. Vroeger deed hij dat wel en dan kon de adembenemende stilte van het gebouw hem overvallen. ‘Maar dat is uiteindelijk niet veilig,’ geeft hij toe. Met politie en security raadt Dumarey aan om naar hen toe te gaan en onmiddellijk uit te leggen wat je bedoelingen zijn. Dat weet hij uit first-hand experience toen hij zelf twee keer onder schot werd gehouden – in Italië en Leuven – omdat hij werd aangezien voor spokenjager of inbreker.
