'België en Vietnam zijn eigenlijk niet zo verschillend'

Tussen de middag- en avondshift praten we met de uitbater van het bekendste Vietnamese studentenrestaurant van Leuven. Uit de keuken komt wat achtergrondgeluid. De komende zestig minuten duiken we met Luat Cuong in de geschiedenis van Vietnam, vertelt hij ons over zijn tijd als jonge immigrant in België en leren we het verschil tussen Vietnamese en Chinese loempia’s.

Bent u geboren in Vietnam?

'Ja, ik ben daar geboren en heb er de oorlog nog meegemaakt. Eigenlijk ben ik een bootvluchteling. Onlangs vroeg een oud-collega me zelfs om in een lagere school uit te leggen wat een vluchteling is. Op 28 oktober 1980 ben ik aangekomen in België. Ik zal het nooit vergeten. Toen was er veel meer sneeuw dan nu. Daar kan ik over meepraten. Je mag zeggen wat je wil over de opwarming van de aarde, maar vroeger, toen ik hier aankwam, was er sneeuw. Ieder jaar.'

U bent dus niet meteen van de oorlog gevlucht?

'Neen, de druppel die de emmer deed overlopen kwam er pas eind jaren 70. Al begon het voor mijn katholieke ouders al in 1954 toen zij met de Fransen naar het Zuiden zijn gevlucht. In 1975 werd Vietnam dan eengemaakt door de communistische partij. Het ging niet zo goed met het land, er was bijvoorbeeld erg hoge inflatie. Mensen mochten niet kiezen wat ze gingen studeren. Enkele van mijn nonkels die geen ervaring hadden met landbouw moesten weg uit de stad en kregen een moeilijk te bewerken stuk land toegewezen enkele honderden kilometers van waar ze woonden. We konden niet anders dan dit te aanvaarden, het was een schrikbewind.'

'Er ontstond toen een heel grote vluchtelingenstroom, een exodus. Veel mensen zijn doodgegaan. Ik was toen een jaar of dertien. We wisten niet wanneer de oorlog zou eindigen. We zijn toen in een vluchtelingenkamp van de Verenigde Naties terechtgekomen. Het was een kamp zoals je er nu veel in Syrië ziet. Wij hadden het nog relatief goed in Vietnam omdat het het enige land was met vluchtelingen. Het is niet zoals nu in het Midden-Oosten waar er vluchtelingen zijn uit het hele Sahara-gebied en waarbij sommige gebieden overrompeld worden.'

De tocht van Vietnam naar Loempialand

Hoe bent u in België geraakt?

'We waren met dertien thuis, maar allemaal tegelijk vluchten, dat ging niet. Eerst is mijn broer samen met het gezin van mijn nonkel gevlucht. Mijn nonkel was ziek en werd door het Rode Kruis meegenomen. In Vietnam waren er door de oorlog te weinig geneesmiddelen, maar in België is hij er met zijn gezin helemaal bovenop gekomen. Mijn broer werkte in België ‘s ochtends en ‘s avonds en studeerde ook nog. Wij waren toen nog in Vietnam: omdat mijn broer zo hard moest werken, smeekte hij ons om niet te komen.'

'Een van mijn oudere broers heeft toch beslist om met ons naar België te komen, omdat de kans om te mogen blijven hier het grootst was. Een andere broer en een van mijn zussen zijn ook in Nederland terechtgekomen. Mijn ouders wonen in Denemarken, mijn zussen werden gered door een Deense boot en zo zijn ze in Denemarken beland. Op een Deens trouwfeest heb ik ook mijn vrouw leren kennen. Europese landen stonden in die tijd anders tegenover vluchtelingen. Staten zochten naar jongeren. Oostenrijk verwelkomde zelfs Vietnamezen die ouder waren dan veertig. Het is een schril contrast met vandaag, aangezien extreemrechts nu net in die landen een opmars aan het maken is.'

Hoe was uw leven in België toen u net aankwam?

'De twee oudere broers waarmee ik samenleefde moesten werken. Ik ging naar school. Ik heb trouwens een diploma van boekhouder, dus dat helpt hier wel in de zaak. We woonden in Dilbeek, "waar Vlamingen thuis zijn" (politieke slogan van eind jaren 70, red.), maar er woonden ook veel Walen hoor! (lacht)'

(lees verder onder de foto)

Vandaag werkt u in Loempialand, hoe bent u in Leuven terechtgekomen?

'Ik heb zestien jaar lang gewerkt voor DHL in de luchthaven van Zaventem. Ik had een goede functie en heb mijn boekhoudersdiploma eigenlijk niet gebruikt. in 2008 werd een deel van DHL verplaatst naar Leipzig, toen was er heisa. Ik kon er niet meer werken. Later heb ik nog in de Colruyt gewerkt en daarna in een vleesfabriek, maar mijn lichaam kon het niet meer aan. Ik kon niet meer werken als arbeider. Een vriend had toen ongeveer een jaar Loempialand geopend, maar hij kon het restaurant door omstandigheden niet meer open houden. In 2016 ben ik hier komen werken.'

Op het menu: van authentieke Vietnamese soep tot Chinese loempia’s

In welke mate zijn de gerechten die u serveert Vietnamees?

'Twintig procent (lacht). Ik zeg dat ook eerlijk tegen klanten. Sommige klanten zeggen "dit is zo lekker"' maar ik waarschuw ze: als ze naar Vietnam gaan moeten ze dit niet vragen. Op vrijdag is er telkens authentieke Vietnamese soep, omdat het dan het kalmst is, tijdens de week kunnen we dat niet voorbereiden. De ribbetjes zijn ook redelijk Vietnamees, al bereiden we ze hier met sojasaus, terwijl we dat in Vietnam met vissaus zouden maken. Ook hebben we een stoofpotje met varkensvlees, wat lijkt op het lievelingsgerecht van Mao Zedong (lacht). Er zijn heel weinig authentieke Vietnamese restaurants in België, en de zaken die het overleven zijn zoals wij en hebben zich aangepast. Spijtig maar waar.'

De nadruk ligt hier op loempia's, de naam is niet voor niets Loempialand. Maar zijn dit typisch Vietnamese loempia’s?

'(lacht) Nee. De loempia's met tarwedeeg die je hier eet, zijn Chinees. Vietnamese loempia's worden gemaakt met rijstvellen. Maar die zijn veel omslachtiger om te maken. De echte loempia's zijn ook met varkensvlees. Hier hebben we kippenvlees in zitten. In Vietnam wordt er wel kip gegeten, maar het wordt er niet in loempia's gedaan.'

'Die Vietnamese loempia's kun je gewoon zelf klaarmaken natuurlijk. Dat zijn de zogenaamde verse springrolls. Je kookt wat spek, ajuin en zout. Dat doe je dan met wat rijstvermicelli, groenten en kruiden in een rijstvel. Deze worden dan typisch gegeten met hoisin saus. Je kunt dit ook op restaurant eten, in Brussel zijn er veel goede restaurants waar ze dit maken. Maar je kunt het ook makkelijk en beter thuis maken, dan is het vers.'

U bent vooral gericht op studenten?

'Ja, dat is ook mijn droom. Ik durf te zeggen dat 98% van het cliënteel student is. Ook alle mensen die hier werken, zijn studenten. Behalve mijn zoon.'

Een eerder praktische vraag: waarom heeft u geen Bancontact?

'Kosten! Per transactie wordt ons zes cent aangerekend. Maar nu hebben we wel de Bancontact app. Dat is kosteloos voor ons.'

Na de uren

Hoe ziet uw leven eruit naast Loempialand? Wat doet u in uw vrije tijd?

'Ik heb drie volwassen kinderen, zij studeren pedagogie en taalwetenschappen. In mijn vrije tijd lees ik vooral heel veel. Ik lees over alle onderwerpen graag. Als hobby ben ik mecanicien. Ik onderhoud mijn auto hier zelf. Zelfs als het -10°c is kruip ik soms nog onder mijn auto. En in Vietnam was er niets om te lezen. Toen ik naar België kwam, belandde ik in een wereld vol informatie en begon ik veel te lezen.'

Wat vindt u van programma’s als De Mol of Peking Express?

'De Mol is dit jaar opgenomen in een mooie streek. Maar ik ben geen erg grote fan van sommige soorten van toerisme. Als je bijvoorbeeld nu naar de Ardennen gaat, vind je dan dat er mensen zouden moeten leven in zo'n houten hutjes zoals vroeger? Alleen maar voor de toeristen? In Vietnam gebeurt dat dus wel he. Daar zijn er nog enkele bergbewoners, die er eigenlijk enkel nog zijn voor de toeristen.'

'In plaats van een museum te bouwen laat men die mensen gewoon daar nog in de bergen zitten. Die wonen daar nu in slechte omstandigheden zodat de toeristen dat ook eens kunnen gezien hebben. Maar dat moet toch niet zo? Dat is gewoon uitbuiting. Als ik zo'n beelden zie op televisie denk ik: "Dat gaat toch niet? Die mensen verdienen een beter leven." En al het geld gaat naar de ambtenaren, en niets naar die mensen zelf. Daarmee ga ik echt niet akkoord.'

Wat is voor u het meest opvallende aan België, als je het vergelijkt met Vietnam?

'Na een lange tijd hier te zijn, heb ik ondervonden dat België eigenlijk een beetje gesloten is. Vietnam is meer open, is dat door armoede? Ik weet het niet. De Belgen zijn wat meer terughoudend. Belgen durven ook niet zo gemakkelijk commentaar geven op iemand. Maar achter hun rug kunnen ze wel goed praten. Maar op veel gebieden zijn België en Vietnam een beetje hetzelfde. Bijvoorbeeld op vlak van politiek. De Belg trekt zich niets aan van welke partij er aan de macht is. Hij doet gewoon zijn eigen ding. De Vietnamezen zijn hetzelfde. Wat wel verschillend is, is de persvrijheid. De satire in jullie studentenblad bijvoorbeeld, Vietnamese studenten stellen dat dat zeker niet zou mogen in hun thuisland.'

Tot slot: we kunnen het antwoord misschien al raden, maar wat is nu eigenlijk uw lievelingseten?

'Ik eet alles graag. België is voor mij dan ook een perfect land. Hier heb je alle culturen: je hebt Marokkaans, Grieks, Vietnamees... Maar als ik een ding voor de rest van mijn leven zou moeten eten, dan waren het frietjes.Toen ik studeerde in de jaren ‘90 deed ik dat ook effectief, toen had ik dan ook zo'n kop. (je kunt het gebaar wel raden, red.). Mijn dagelijkse middagmaal bestond uit soep, een pak friet en een pintje. Elke middag, het hele jaar door. Wat ik opmerk is dat mensen hier erg gehecht zijn aan gewoontes qua eten. Zo waren we bijvoorbeeld gesloten op woensdag 1 mei, waarop de mensen die normaal op woensdag komen toen dinsdag of maandag passeerden. De vaste klanten moeten elke week hun portie Loempialand hebben.'