Zwarte Piet: zo zwart als roet of roet in het eten?

Je gezicht als blanke zwart verven.Een ware schande in de VS, eenkinderfeest in België. De VS is Belgiëniet, maar ook wij hebben geenonschuldig verleden. In het debat“Van Leopold II tot Zwarte Piet: éénverhaal?” op 16 november in het MSIzoekt de vzw Noord-Zuidstudentensamen met verschillende specialistenter zake naar de wortels van dezediscussie.

Actueel verleden

Maarten Langhendries is medeorganisator.Hij kwam zelf op het ideeom een avond te organiseren rondde band tussen kolonialisme en onshuidige cultuur. “Ik heb geschiedenisgestudeerd en leerde dus veel overde koloniale periode. Dat was eeneyeopener: onze huidige cultuur is ersterk door beïnvloed, maar toch leeftons koloniaal ve

Dat het onder studenten geenhot-topic is, beseft Langhendrieszelf ook. “Nochtans hebbenvelen een mening over ZwartePiet. Doordat ze die historischeachtergrondkennis missen, kunnenmensen het minder goed kaderen alsminderheidsstemmen zwarte pietracistisch noemen,” meent hij.

“Dat is de opzet van het debat: nietmoraliseren of een mening opdringen,maar wel dat historisch perspectiefkunnen meegeven in de discussie.”

U hoeft niet te vrezen voor statischgeschiedkundig palaver of eenfixatie op het historische perspectief.Naast een professor kolonialegeschiedenis zal een N-VA’er, eendichter/theatermaker, journalist enmedewerker van het Afrikamuseumin Tervuren aanwezig zijn om tot eendivers debat te komen.“In de eerste plaats gaat het debatjuist over de link met onze huidigemaatschappij. Het zou leuk zijn alsmensen naar huis gaan met het idee:“Hé, op die manier had ik het nog nietbekeken. Iedereen is dus welkom”,”aldus Langhendries.

Racistische nostalgie

In de media is de zwartepietenproblematiekdan weer wel een hottopic. Er gaan steeds meer stemmenop om de klassieke Zwarte Piet terestylen en hem af te helpen vanzijn koloniale trekjes. Een van diestemmen is Heleen Debeuckelare,zelf met Afrikaanse roots en lid vanBelgian Renaissance

Belgian Renaissance wil eengezicht geven aan de Afrikaansediasporajeugd en bewustzijncreëren in de maatschappij. VolgensDebeuckelare is Zwarte Piet slechtseen van de vele voorbeelden datBelgië haar koloniale verleden nogsteeds niet verwerkt heeft, juist doordat verleden te ontkennen.

Met Belgian Renaissance wilDebeuckelare mensen niet opleggenhoe ze hun feest moeten vieren,maar wel mensen wijzen op deracistische kanten die zogenaamdeinsiders misschien niet directopmerken. Dat Zwarte Piet nuvaak distinctievere roetvegenheeft, noemt Debeuckelare “eenbelangrijke eerste stap”.

”Maar ook het kroeshaar,de karikaturale dikke lippen,de slavenoorbellen… moetenlosgekoppeld worden van ZwartePiet.”Dat veranderen is geen sinecure.Veel mensen reageren nog steedsheel defensief wanneer aan huncultuur en tradities wordt geraakt.

“Maar ik snap die reactie niet,” zegtDebeuckelare. “Als er duidelijkestemmen opgaan dat dit racisme is,ook al is het een minderheidsstemof een buitenlandse reactie, danis dat toch de moeite om het teoverwegen? Bovendien: cultuur entradities evolueren en hebben datook altijd gedaan.”

Cultuurbehoud

Voor de ene aeen aandenken aanwrede koloniale uitbuiting, voor deandere een onschuldig kinderfeest.Jonas Potemans, ondervoorzittervan Jong N-VA Leuven, nuanceerthet racisme dat bij de hoogdag van 6december komt kijken.

“We lijden bij momenten te veelaan politieke correctheid. Ik hebZwarte Piet zelf nooit als racistischervaren en ben misschien ook tejong om er het koloniale verledenin te zien,” zegt de ondervoorzitter.“Bovendien denk ik dat er weinigmensen zijn die dat wel doen.”

Toch vindt hij dat er rekeningmoet worden gehouden met degevoeligheden van elke cultuur.In een inclusieve samenleving iscohesie volgens de ondervoorzitterbelangrijk en moet er een kaderworden geschapen waar iedereenzich thuis in kan voelen. “Maar alswij ons volledig moeten aanpassenaan een minderheid, dan is deslinger te ver doorgeslagen.”

Kan de traditie dan niet evolueren,zoals het debat in Nederlandvoorstelt? “Dan rijst de vraagnatuurlijk of het dan nog traditie is.Het authentieke moet wel aanwezigblijven,” aldus Potemans. “Waar jedie grens trekt, is arbitrair.”