Werk aan de wietwinkel

De verbazing van de Leuvenaar moet groot geweest zijn toen hij in het straatbeeld een winkel zag opduiken die eruitziet als een coffeeshop. Nog straffer wordt het als blijkt dat Uniquanna en Green Day ook cannabis verkopen. Weliswaar niet de THC-cannabis van de Nederlandse coffeeshop, wel cbd-wiet.

Deze cannabis heeft net als industriële hennep een verwaarloosbaar gehalte aan THC, de roesopwekkende stof in cannabis. Maximum 0,2 procent is toegelaten volgens de Belgische wetgeving, om het mogelijk te maken hennep te gebruiken voor bijvoorbeeld textiel. Maar bij het monsteren van de producten wordt duidelijk dat de wiet er niet alleen hetzelfde uitziet, maar dat ook geur en textuur nagenoeg exact hetzelfde zijn als die van wiet met THC.

Van potpourri naar rookwaar, door een takszegel

Deze CBD-wiet werd in eerste instantie niet verkocht als rookwaar maar als - heel erg dure - potpourri, tot de FOD Financiën daar een stokje voor stak. Na een omzendbrief van 11 april 2019 worden deze gedroogde bloemtoppen beschouwd als 'andere soorten tabak'. Ze werden dan ook als dusdanig fiscaal belast, met 31,5% accijnzen naast de voor de hand liggende 21% BTW.

Bij de FOD Financien Douane en Accijnzen benadrukt men dat het hier niet over een nieuwe wetgeving gaat, maar om de toepassing van de reeds bestaande wetgeving aangaande 'andere soorten tabak', zoals bijvoorbeeld waterpijptabak.

Geen geneeskrachtige werking

Met het beschikbaar worden van legale cannabisproducten is een heuse hype op gang gekomen. Getuigenissen op internet spreken van een geneeskrachtige werking voor zowat elke ziekte of kwaal.

Professor Jan Tytgat, professor Toxicologie aan de KU Leuven, spreekt dat tegen: 'De huidige inzichten in de farmacologie geven aan dat om te kunnen spreken van een medicinale werking, THC en CBD hand in hand dienen te gaan. Veel mensen weten dit niet en zijn teleurgesteld in de CBD-producten waar ze toch aardig wat geld voor hebben neergelegd.' De uitbaters van de winkels zelf maken geen medicinale claims.

Wisselende kwaliteit

Medicinale voordelen zijn er dus niet, en ook de kwaliteit van de aangeboden producten - zeker de gedroogde bloemtoppen - is allesbehalve duidelijk. Het feit dat het hier om een plant gaat die net als andere planten al eens een slechter eindresultaat geeft na het kweken, maakt het er niet eenvoudiger op. Van eenzelfde oogst kunnen sommige planten 0,2% THC bevatten, terwijl andere de drempel licht overschrijden.

Tytgat: 'Wietshops schermen vaak met een in het buitenland verkregen certificaat, maar zo'n certificaat dekt niet alle verschillende loten die ze verkopen. Om hierop controle uit te voeren zouden er net zoals in de horeca inspecteurs op pad gestuurd moeten worden, maar dat kost natuurlijk geld. Is dat dan afdwingbaar of doenbaar? Ik vrees ervoor.'

Naast THC- en CBD-gehaltes zijn er ook zorgen over de aanwezigheid van andere schadelijke stoffen in het product. 'Zowel bij recreatieve cannabis als bij CBD-wiet weet de klant niet of er nog residu van pesticiden op het product aanwezig is. Het roken van zelfs kleine sporen van deze pesticiden kan erg schadelijk voor de gezondheid zijn.'

Grijze zone

Controles op de bloemtoppen gebeuren op last van een procureur, maar zij beperken zich tot analyse van de hoeveelheid THC. Cannabis-producten die in de markt gezet worden voor orale inname zijn dan weer onderhevig aan controles van het Federaal Voedselagentschap (FAVV).

Met justitie, het FAVV en de FOD Financiën als betrokken partijen is er aan regelgeving geen gebrek. Nu ook de stad Leuven haar steentje wil bijdragen, zien de CBD-shopuitbaters stilaan het bos niet meer door de bomen.

Regelgeving Stad Leuven

Afgelopen week werd op de gemeenteraad unaniem gestemd voor een extra regelgeving op gemeentelijk vlak. Schepen van Handel Els Van Hoof (CD&V) stond aan de wieg.

'Er komt een vestigingsvergunning en uitbatingsvergunning. De vestigingsvergunning is gekoppeld aan de voorwaarden dat de shops minstens buiten een straal van 1 kilometer van een school moeten liggen.' De facto wil dat zeggen dat zowat het hele grondgebied van Leuven verboden terrein wordt. De uitbatingsvergunning brengt nog een hoop andere formaliteiten met zich mee, kortom een stevige stok achter de deur.

Aanleiding voor de regelgeving is het feit dat de winkels zich zouden richten op minderjarigen. Nochtans afficheren beide CBD-shops vrijwillig en prominent dat ze niet toegankelijk zijn onder de 18 jaar. Ook de verkoop van cannabis-lolly's is volgens schepen Van Hoof een doorn in het oog, maar die zijn in beide shops nooit verkocht.

Doorslaggevende argumenten zouden dan wel zijn: de inrichting van de winkels, waarvan de aanwezigheid van talloze illustraties van cannabis-bladeren, cannabisgebruik promoot. En het feit dat 20% van de producten bij inbeslagnames de norm van 0,2% THC overschreed.

Uniqanna bevestigt dat er kort na hun opening een inbeslagname met het oog op analyse is gebeurd, maar ze wachten ondertussen al maanden op het resultaat daarvan.

De politie benadrukt dat elke inbeslagname een afzonderlijk geval is, en verwijst meteen door naar stad en parket omdat een beslissing van teruggave nooit door hen gemaakt wordt.

Legaal product verbieden

Op de vraag of stad Leuven haar bevoegdheden niet te buiten gaat door de verkoop van een ondertussen perfect legaal product op haar grondgebied te verbieden, toont Van Hoof zich strijdvaardig en maakt ze zich op voor een debat op een hoger wetgevend niveau.

Cannabisgebruikers die in CBD-wiet een dankbaar niet high-makend alternatief zagen voor 'echte wiet' verwijst ze liever door naar een huisarts. De omgekeerde beweging is volgens haar vanzelfsprekender en gevaarlijker: van CBD-wiet naar echte wiet en verder - de zogenaamde stepping stone-theorie.

Prof Tytgat bevestigt dat extra regelgeving enigszins absurd is: 'Op zich is het goed dat er regelgeving is, maar geef die CBD-shop uitbaters simpele en transparante regelgeving waarop ze kunnen terugvallen. Sinds jaar en dag mag een gazettenwinkel roltabak verkopen, terwijl daar nicotine inzit - wat ook een zwaar verslavend product is. Als we daar zo weinig streng op zijn, waarom gaan we dan zo streng optreden tegen de wietshops? Dat is niet consequent.'

Onstuitbare hype

Ondanks alle regelgeving zal de CBD-hype moeilijk de kop in te drukken zijn. Dankzij de takszegel krijgt deze vorm van cannabis een zeer legaal karakter, waardoor de grote ketens in de wachtrij staan om ook op de kar te springen.

Conway en Relay, bekend van duizenden verkooppunten in stations en tankstations, zijn er al mee begonnen en verdelen reeds tal van soorten CBD-wiet aan sommige van hun shopeigenaars. Alle grote warenhuizenketens volgen wellicht binnen afzienbare tijd. De invoerders leggen alvast grote stocks aan om aan de massale vraag naar bevoorrading te kunnen voldoen.

Uniquanna en Green Day krijgen nu een overgangsperiode van zes maanden om zich 'in regel te stellen', wat concreet gelijkstaat aan verhuizen.