'Weet niet of ik ga verder studeren bij code rood'

Niet elke student heeft het financieel even makkelijk thuis. Om toch te kunnen studeren, combineren ze die studie vaak met een studentenjob om geld in het laatje te brengen. Ook Alex*, afgestudeerd als bachelor in de toegepaste informatica doet dat. 'Ik heb doorheen mijn studies steeds in de horeca gewerkt om mijzelf te onderhouden. Tijdens mijn studies kreeg ik wel een toelage van de Vlaamse overheid.'

Naast het studeren zelf willen veel studenten graag zelfstandig leven op kot, wat dan weer een serieuze extra kost is, bovenop inschrijvingsgeld en boeken. 'Mijn inschrijvingsgeld heb ik steeds zelf betaald, aangezien dat voor mij wel meeviel. Maar in het tweede jaar stegen de kosten doordat ik op kot ging. Mijn ouders wilden mij echt wel helpen, maar dat ging gewoon niet altijd', vertelt Veronique*, student schakelprogramma Handelswetenschappen.

Soms volstaat één studentenjob niet. Véronique combineert drie inkomens om haar studies en huisvesting te betalen: 'Op dit moment doe ik twee studentenjobs om alle kosten te dekken en onlangs ben ik ook met mijn nicht een eigen bedrijfje begonnen op Instagram; qua startkosten was dat veel interessanter dan een website.'

Achmed*, die in een verkorte bachelor filosofie zit, vertelt dat hij ervoor koos zijn tweede studie zelf te financieren. 'Om die te betalen werk ik nu al ongeveer tweeënhalf jaar achter de balie in de Agora. Mijn ouders vroegen in het begin vaak nog of ze moesten bijspringen, maar daar kon ik gelukkig altijd neen op antwoorden.'

Impact corona

Een van de sectoren die het zwaarst getroffen werd door de huidige coronacrisis, is de horeca. Ook Alex voelde het effect van de lange sluiting tijdens de lockdown: 'Toen de cafés dicht moesten, viel ik meteen zonder inkomen, waarop ik ben ingetrokken bij mijn moeder. Zij is heel hard getroffen door de crisis en moest uiteindelijk alles uitgeven wat ze doorheen de jaren bij elkaar had gespaard.'

De maatregel van de KU Leuven om de huurprijs van residenties in sommige maanden van de lockdown te halveren, hielp Alex wel vooruit, maar was verre van voldoende: 'Dankzij de huurreductie op de KU Leuven-residenties kon ik wat kosten vermijden. Maar uiteindelijk heb ik al het geld dat ik had gespaard sinds september vorig jaar moeten gebruiken om mijn huur te betalen en mijn moeder financieel te kunnen steunen. Naast het geld dat ik had om rond te komen, had ik plotseling niets meer.'

Niet enkel de horeca moest de deuren sluiten, ook de universiteit ging op slot. 'Door de lockdown was Agora een tijdje gesloten, waardoor ik heel wat inkomsten misliep. Gelukkig had ik wel een kleine reserve opgebouwd waar ik op kon teren, maar in totaal merkte ik wel dat mijn bankrekening naar beneden is gegaan', klinkt het bij Achmed.

De positieve kant van de crisis zit in de kleine dingen, volgens Achmed: 'Het was wel makkelijker om een budget vrij te maken omdat er veel minder onverwachte uitgaven waren, zoals eens uit eten gaan met iemand.'

Het onderwijs dat zich grotendeels online afspeelde, had ook zijn voordelen voor sommige studenten, aldus Veronique: 'De online lessen waren een grote hulp: ze maakten het voor mij veel makkelijker om zelf halve of hele werkdagen in te plannen naast de lessen.'

Voor haar eerste studentenjob kon ze telewerken en haar bachelordiploma maakte de zoektocht naar een tweede studentenjob veel makkelijker, wat een grote hulp was nadat haar vader zijn job verloor door de crisis. Het is ook net de extra vrije tijd door de lockdown, die Véronique over de streep trok om samen met haar nicht het plan voor hun start-up verder uit te werken en te realiseren.

Vooruitblik

Het komende academiejaar ziet er onzeker uit voor de zelfvoorzienende studenten. Er heerst veel onzekerheid op de arbeidsmarkt, maar ook studeren is niet meer vanzelfsprekend. In bepaalde kleurcodes is er amper tot geen fysieke les, iets wat een belangrijke rol speelt in de keuze om verder te studeren of niet.

'Ik ben volledig afhankelijk van de kleurencode: stel dat niet alleen mijn studentenjob voor een lange periode zou wegvallen, maar ik ook geen fysieke lessen meer zou hebben. Dan zou ik wel de balans opmaken, of het de moeite waard is om er nog een studie bij te doen', klinkt Achmed bezorgd.

'Stel dat er nu een code oranje of code rood wordt ingesteld, en dat er gewoon niks meer is. Dan weet ik niet of ik nog verder zou studeren. Ik zou het alsnog kunnen doen door op mijn ouders te steunen, maar dat voelt voor mij niet verantwoord aan.'

Ook Alex maakt zich zorgen over een tweede lockdown: 'Dan moet ik werk zoeken, terwijl er minder jobaanbiedingen zullen zijn bij bedrijven door de coronacrisis. Ik vrees dat we niets meer van de overheid zullen krijgen, wat wel het geval was bij de eerste lockdown.'

'Dan moeten we voor onszelf zorgen, en dat gaat weer problemen en frustraties teweeg brengen. Ik denk dat ik er nu meer alleen voor zou staan. Maar we zullen zien, ik kan de toekomst niet voorspellen.'

Wat doet Sociale Dienst?

Nancy Hendrikx van de Sociale Dienst van de KU Leuven vertelt dat er verschillende beschikbare financiële ondersteuningsmiddelen bestaan, waarop zelfvoorzienende studenten een beroep kunnen doen.

Hendrikx benadrukt om te beginnen het onderscheid tussen de studietoelage van de Vlaamse Gemeenschap en de financiële tussenkomst van het Comité Studiefinanciering van de Sociale Dienst.

Studenten die hun studies deels of volledig zelf financieren, worden door de Vlaamse overheid voornamelijk ingedeeld in drie groepen: studenten ten laste van hun ouders, studenten die gehuwd of wettelijk samenwonend zijn en de zelfstandige studenten. Om een studietoelage van de Vlaamse Overheid te krijgen, moeten zij dus voldoen aan de voorwaarden van de groep waartoe ze behoren.

Daarnaast staan heel wat studenten in voor hun eigen studiekosten, zonder te voldoen aan de voorwaarden van de Vlaamse overheid. Deze 'feitelijk zelfvoorzienende studenten', moeten zich dus zonder die toelage zien te redden, maar kunnen wel bij de Sociale dienst een aanvraag indienen voor een financiële tussenkomst van het Comité Studiefinanciering.

'Het gaat dus om een gedeeltelijke ondersteuning voor hun studiekosten. We kijken dan naar de inkomensbronnen van de student en bepalen in het licht van ons budget of en hoe we tegemoet kunnen komen voor huur- en studiekosten of psychomedische kosten. Ook als een student huurt op de private huurmarkt, kunnen we hen zo soms toch ondersteunen', benadrukt Hendrikx.

De aanvraag staat open voor zowel beursstudenten die met hun studietoelage van de Vlaamse Overheid niet toekomen, als voor 'feitelijk zelfvoorzienende' studenten. Ook studenten ten laste van hun ouders die geen recht hebben op een toelage, kunnen daar terecht. De Sociale Dienst beschikt over een budget van 350 000 euro voor alle financiële tussenkomsten.

'Een echt structureel maandelijks inkomen, kunnen we hun met ons budget uiteraard niet geven, maar wel bemiddeling met hun ouders of een doorverwijzing naar een andere instantie, zoals het OCMW. Binnen de koepel van Studentenvoorzieningen, probeert het Student Career Center ook te helpen door bijvoorbeeld te zoeken naar een deeltijdse job die combineerbaar is met hun studie.Ten slotte kan een student ook een renteloze lening aanvragen. We hopen op die manier dat studenten die financiële problemen ervaren, even bij ons langskomen in het Van Dalecollege of online met ons contact opnemen', besluit Hendrikx.

*Alle namen zijn gefingeerd. De namen van de betrokkenen zijn gekend bij de redactie.