interview> Een interview met de zoon van een terrorist
"We vechten deze oorlog opnieuw en opnieuw"
Vorige week gaf Zak Ebrahim een lezing in Leuven over zijn evolutie als zoon van een terrorist tot vredesactivist. “Alle negatieve stereotypes die me mijn hele leven zijn aangeleerd, bleken fout."
Ebrahim had alle ingrediënten om een extremistische toekomsttegemoet te gaan. Zijn vader was betrokken bij de autobom op het World TradeCenter in 1993 en vermoordde de rabbijn Meir Kahane. Daarbovenop werd hij ooknog eens gepest, maar ontmoetingen met verschillende mensen zorgden voor deommekeer in zijn denkbeeld.
Ebrahim is geen uitzondering in onze huidigemaatschappij. “Vooroordelen over alle mensen, of ze nu uit mijn vaders mond komen of op de affiches van extreemrechtse groepen staan, komen van dezelfde plaats."
U vertelt over de stereotypes die u waren aangeleerd door uw vader. Leven er in onze samenleving misschien niet evenveel stereotypes over de islam?
Ebrahim: “Zeker. In beide gevallen zijn we mensen aan het reducerentot zaken die onmogelijk iets met hun persoonlijkheid te maken hebben. Wegebruiken generalisaties om mensen te beschrijven. Dit is begrijpelijk, hetmaakt het gemakkelijk om snel en praktisch mensen te categoriseren. Toch zeggendie generalisaties amper iets concreets.”
"Wanneer we elkaar gaan reduceren tot religie of afkomst, zijn we geen haar beter"
Zak Ebrahim
“Vooroordelen over alle mensen, of ze nu uit mijn vader’s mond komen of op de affiches van extreemrechtse groepen staan, stammen van dezelfde plaats. Wanneer een geradicaliseerde moslim preekt dat alle joden verschrikkelijk zijn, volgt deze exact dezelfde retoriek als wanneer iemand in Duitsland verklaart dat alle vluchtelingen de westerse samenleving komen ruïneren."
En die stereotypes druisen in tegen een beeld van een homogene samenleving?
Ebrahim: “Wanneer een groep als ISIS onschuldige mensen aanvalt, zijn de slachtoffers niet enkel de gewonden of hun familie. Ze vallen namelijk de hele samenleving aan. Elke aanval zorgt ervoor dat de kloof tussen verschillende bevolkingsgroepen groter wordt. Ze willen dan ook dat mensen met verschillende geloofsovertuigingen niet met elkaar omgaan. We zien dat nu gebeuren met de moslimgemeenschap."
"Dat zorgt er natuurlijk voor dat het gemakkelijker wordt voor ISIS om moslims te rekruteren. Ze kunnen werkelijk zeggen: "Kijk, ze willen niet dat jullie deel uitmaken van de westerse samenleving, jullie zullen er nooit bijhoren." Dan klinken beloftes over een plaats waar je welkom bent veel luider.”
“Zou onze openheid ons niet beter dan ISIS moeten maken? Het feit dat we manifest gekant zijn tegen het veroordelen van mensen op basis van hun religie of waar ze vandaan komen? Het is belangrijk dat we dat niet vergeten. Het is belangrijk dat we onze samenleving niet veranderen en niet minder open worden naar elkaar. Wanneer we elkaar gaan reduceren tot religie of afkomst, zijn we geen haar beter. Dan wint ISIS en verliezen wij pas echt.”
"Wanneer we elkaar gaan reduceren tot religie of afkomst zijn we geen haar beter"
Zak Ebrahim
Extreme opvattingen vinden toch steeds meer aanhangers, denkt u datdeze evolutie nog omkeerbaar is?
Ebrahim: “Het is relatief gemakkelijk om een groep zoals ISIS tevernietigen. Het is echter ongelooflijk moeilijk om die ideologie indat proces mee klein te krijgen. Na elf september was Al–Qaida de grootstevijand van elke westerse overheid. We zijn erin geslaagd om de organisatie neerte halen, maar de ideologie bloeide ongecontroleerd verder. Nu zitten we dusmet ISIS, een organisatie die misschien nog brutaler uit Al-Qaida’s as verrees.”
“Helaas zijn er momenteel heel wat vooraanstaande politici die haat propageren,in de VS is dat dan Donald Trump. Hij preekt zaken zoals het folteren en zelfsvermoorden van onschuldigen. Dat mensen hem volgen is een gevolg van de angst datISIS in de westerse samenleving introduceerde. Men mag echter niet vergeten dathet hierdoor zo veel makkelijker is voor extremisten om te zeggen "Dit is tegenwie we vechten, we vechten tegen de man die het oké vindt om jullie familie tedoden."”
Hoe schieten wij, als samenleving, op dit vlak tekort?
Ebrahim: “Onze westerse hypocrisie is ook een probleem. We zijn perfectgewillig om een relatie met Saudi-Arabië te onderhouden. Dat creëert woede enbitterheid. Het is belangrijk dat we onze rol in de problematiek erkennen.”
“Hypocrisie heeft erg lang gewerkt voor de Verenigde Staten en Europa, maareindelijk begint dat barsten te vertonen. We hebben lang onze zin kunnen doenmaar nu blijkt de situatie allesbehalve duurzaam. Dan verliezen we ons rechtom ons af te vragen waarom vluchtelingen in hemelsnaam naar hier komen. Wanneerwe onszelf zoveel vrijheid toe-eigenen, mogen we anderen die niet langerontnemen.”
"Hypocrisie heeft heel lang gewerkt voor de VS en Europa."
Zak Ebrahim
Hoe kan een individu een positieve bijdrage leveren?
Ebrahim: “Je kan ofwel een positieve houding hebben ofwel een negatieve. Iederkan die keuze voor zich maken en moet daar de volledige verantwoordelijkheid voordragen. Wanneer je kiest voor een negatieve houding, mag je ook niet verwachtendat die tot iets positiefs leidt. Afwijzend tegenover vluchtelingen staan gaatde culturele kloof niet verkleinen. “
“We moeten ons bewust zijn van wat we doen. We moeten echt nadenken hoe wemensen willen tegenhouden. Hoe we kunnen voorkomen dat ze hun heil bijterreurgroepen zoals ISIS zoeken. Als we dat niet vinden, dan vechten we dezeoorlog opnieuw en opnieuw.”
Wanneer je opgroeit met bepaalde ideeën, denk je dan dat je daarlater nog van kan afstappen?
Ebrahim: "Uiteindelijk geloof ik van wel. Je kan je hele leven aangeleerdkrijgen dat de hemel rood is maar op een dag zal je toch moeten buitenkomen. Wanneerje dan ziet dat die hemel eigenlijk blauw is, dan maakt het niet meer uit hoevaak men je daarvoor iets anders verteld heeft. Zo ging het voor mij."
"'Allenegatieve stereotypes die me in mijn hele leven zijn aangeleerd bleken foutwanneer ik in contact kwam met de echte personen achter die gesimplificeerdebeelden. Het is dan ook al vaak aangetoond dat je mensen bij elkaar moetbrengen wanneer je een veiligere samenleving wilt. Dat persoonlijk contact bevat de kracht om alles wat je geleerd hebt omver te gooien."
"Ik vind niet dat we het noodzakelijk allemaal eens moeten zijn over hoe we de wereld zien"
Zak Ebrahim
Hoe staat u tegenover religie?
Ebrahim: "Zelf identificeer ik me als atheïst. Desondanks vind ik interreligieuze discussies zeer belangrijk. Ik vind niet dat we het noodzakelijk allemaal eens moeten zijn over hoe we de wereld zien. Het enige waar we het over eens moeten zijn, is dat we geen geweld tegen elkaar gebruiken."
"Ik besef wel dat religie al vaak een grote negatieve impact heeft gehad. Toch wordt religie in die gevallen enkel als excuus gebruikt. Gewelddadige mensen willen ook zonder god gewelddadig zijn. Maar daarnaast creëert religie vaak grenzen tussen bepaalde groepen. Dat is waarom ik persoonlijk de Islam verliet. Ik zag het enkel als een manier om mensen van elkaar gescheiden te houden."
Is het delen van uw verhaal ook, om uw metafoor van daarnet te gebruiken, een manier om mensen te tonen dat de hemel daadwerkelijk blauw is?
Ebrahim: "Aangezien ik door confrontatie met andere perspectieven mijn standpunt heb kunnen veranderen, hoop ik inderdaad dat ik nu op mijn beurt een nieuw perspectief kan tonen. Uiteraard werkt dit niet voor iedereen, maar openheid is de eerste stap."
