'We hadden schrik dat ze ons zouden opdoeken': de bevlogen geschiedenis van Veto

Toen Veto voor het eerst voorzichtig de temperatuur opmat in de wereld van de studentenkranten, deed ze dat nog zonder eigen kantoor. Alle teksten die in de Veto verschenen werden op typemachines in de kantoren van de Sociale Raad en de Kultuurraad uitgeschreven. Veto was destijds dan ook louter een spreekbuis van de overkoepelende Algemene Studentenraad (ASR).

De opmaak van de krant werd geknipt en geplakt op lichtbakken in de kelders van het gebouw. Pas na drie jaar, in 1977, kreeg het blad voor het eerst een eigen stekje. Een kantoor in het Stuc, kort voor 'Studentencentrum’ – en voorloper van het huidige kunstencentrum STUK – vormde sinds dan Veto’s uitvalsbasis.

Het huidig journalistiek bastion kwam er nog eens zeven jaar later. Vanaf 1984 al kan je Veto terugvinden in ’s-Meiersstraat 5, toen nog samen met de Sociale Raad, de Kringraad en de ASR. Deze laatste drie zijn voorlopers van de huidige studentenkoepel LOKO en de Studentenraad, die ook vandaag nog Veto's geburen zijn. 

Van schenen schoppen naar genuanceerde journalistiek

Als blad van de ASR was Veto links en activistisch, waardoor er van neutrale artikels weinig sprake was. Dit leidde geregeld tot aanvaringen met rechtse studentenbewegingen. In 1981 vielen een dertigtal aanhangers van het KVHV, NSV en de Christendemocratische Studenten (CDS) de gebouwen van ASR binnen. Dat zal niet de laatste keer zijn dat Veto het aan de stok krijgt met NSV. 

Drie jaar later bezetten militanten van de studentenvereniging NSV, waaronder Vlaams Belang-politicus Filip Dewinter, de redactie. In de jaren nadien stelen NSV-leden geregeld oplages van Veto. Vorig academiejaar stopten ze nog foldertjes tussen Veto’s alsof het om reclame ging.

Daarnaast schopte Veto graag tegen de schenen van de universiteit. Het blad streed voor de belangen van studenten en een democratisering van het onderwijs. Studiebeurzen, stijgende prijzen in de Alma of het inschrijvingsgeld: het zijn allemaal zaken die de afgelopen 50 jaar regelmatig de revue passeerden. 

Veto's in beslag genomen

Die strijd ging gepaard met de nodige humor en spot, in de vorm van cartoons. 'We kregen een enorme vrijheid en mochten met onze cartoons de spannende grenzen van humor opzoeken', getuigt ex-cartoonist Martijn Stoop. 'Tegelijk bleven we zeer serieus over ons metier en waren we kritisch over het resultaat. Zo heb ik het afgeleefde hoofd van Torfs nooit goed in de vingers gehad.'

In 1992 was de maat in elk geval vol voor rector Roger Dillemans. In het cursiefje was op een gegeven ogenblik iets geschreven over een 'geile paus' voor Moeder Theresa – in die periode stond er immers een pausbezoek op de agenda. Totaal ongepast volgens het rectoraat: Op bevel van Dillemans verdwenen alle Veto's uit de bakjes.

'Toen was het grote crisis bij Veto', herinnert oud-Vetoraan en beeldredacteur bij De Standaard Karel De Weerdt zich nog goed. 'We hadden even schrik dat de universiteit het blad zou opdoeken.' Na dat incident nam de redactie afscheid van de rechtsboven, maar dat betekende niet dat ze stopte met de spot te drijven met de universiteit. Tegenwoordig kunnen studenten hun satirische opstoten kwijt in de KU-Leugen-rubriek.

Niet meer activistisch, maar nog steeds even gedreven

De makers van Veto zijn al lang niet meer verbonden aan een studentenbeweging, maar werken als een onafhankelijke redactie. De activistische en opiniërende teksten van weleer maakten plaats voor onderbouwde journalistieke artikels. Naast haar rol als vierde macht focust Veto ook op tal van andere zaken. 

Zo is de cultuurkatern sinds de absolute begindagen niet weg te denken uit het blad. Tips en aanbevelingen voor tentoonstellingen, optredens en theatervoorstellingen spijzen al bijna 50 jaar de Leuvense cultuursector.

Toch blijft de democratisering van het onderwijs de rode draad in Veto’s verslaggeving. Toegankelijkheid en betaalbare maaltijden in de Alma zijn typische voorbeelden van hete hangijzers waar Veto aandacht aan besteed. Daarnaast blijft Veto vooral een blad voor studenten. Artikels over de studentenkringen, de 24 urenloop en het uitgaansleven zijn terugkerende klassiekers.

Vitamine D-tekort

Om dat alles mogelijk te maken was het voor Veto van levensbelang om, net zoals de rest van de wereld, mee te gaan in tal van technologische (r)evoluties. Van typemachines en filmrolletjes tot de uitvinding van het internet: Veto maakte het allemaal van op de eerste rij mee.

Foto’s zijn voor de Veto en haar fotografen altijd een belangrijk middel geweest om boodschappen over te brengen. Tot 2004, wanneer de Veto overstapte naar digitale fotografie, werden er dan ook hele weekends gespendeerd in de donkere kamer, waar deze beeldende kunstwerkjes ontwikkeld werden.

Niet alleen de fotografen trokken zich regelmatig terug in hun donkere grot, ook cartoonisten en andere vormgevers liepen het risico op een vitamine D-tekort. Tot in de jaren ’90 werd de lay-out immers gedaan op lichtbakken. Tekeningen en stroken tekst werden uitgeknipt en samengeplakt op een blad ter grootte van de krant, dat op de lichtbak in kwestie lag. Veel Vetoranen kijken met plezier terug op die tijd.

'Tijdens het lay-outen werden er heel wat verhalen verteld', zegt Steven van Garsse. Volgens een andere Vetoraan zou er zelfs af en toe iets moois opgebloeid zijn tussen de lichtbakken in de kelder.

Veerkrachtige veelzijdigheid

De laatste decennia groeide Veto steeds dichter bij haar lezers met een volwaardige nieuwssite, bijbehorende liveblogs, sociale media en zelfs een YouTube-kanaal. Het papieren magazine blijft echter belangrijk.

Nog niet zo lang geleden, tijdens de coronapandemie, kwam die papieren editie in gevaar. Coronamaatregelen maakten dat de redactie niet meer fysiek mocht samenkomen. Een beperkte oplage werd met de fiets rondgebracht om toch nog een paar mensen van hun papieren Veto te voorzien. 

Het dieptepunt vond plaats toen de papieren versie tijdelijk moest inbinden wegens COVID en een duik in inkomsten, ondanks de overvloed aan nieuws in die periode. Gelukkig liggen deze donkere tijden intussen ver achter ons en kan een veerkrachtige Veto zich opnieuw focussen op haar hoofdtaak: de student voorzien van een kritische blik op het laatste nieuws, culturele kalenders en kostelijke cartoons.