Wanneer politiek theater gemist wordt

Welke politici zaten in het panel?

Van links naar rechts: 

• PVDA: Line De Witte, Vlaams parlementslid
• N-VA: Jeroen Bergers, voorzitter Jong N-VA
• Cd&v: Peter Van Rompuy, Vlaams parlementslid
• Open Vld: Kjell Van der Elst, Kamerlid
• Groen: Dieter van Besien, Kamerlid
• Vooruit: Bruno Tobback, Europees parlementslid
• Vlaams Belang: Britt Huybrechts, Kamerlid

Het leek alsof de Vlaamse en federale regeringsvorming de aanwezige politici op het Groot Openingsdebat van het Liberaal Vlaams Studentenverbond (LVSV) collectief in slaap hadden gewiegd. Nochtans zijn het volgende week gemeenteraadsverkiezingen, die zich tot een spannende rematch van de verkiezingen van 9 juni hebben ontpopt. 

De schuldigen voor het ietwat tamme debat, waren waarschijnlijk de uitgekozen thema's. Waar het LVSV bij vorige debatten steevast voor migratie als een van de thema's koos, werden nu enkel ietwat saaie thema's als compromisvorming, de afschaffing van de opkomstplicht en het nut van referenda besproken.

Daarnaast tekende ook geen enkel nationaal kopstuk present. Terwijl bij vorige debatten wel kopstukken als Sammy Mahdi (cd&v) deelnamen, zegden nu bekende namen als Theo Francken en Eva De Bleeker af. Die lieten zich vervangen door respectievelijk Jong N-VA-voorzitter Jeroen Bergers en nieuwbakken Kamerlid Kjell Van der Elst (Open Vld), hoewel die eerste zich wel duidelijk in zijn element voelde. 

Moderator van dienst was professor grondwettelijk recht Christian Behrendt (KU Leuven), wiens ingewikkelde volzinnen en juridische terminologie je nogal snel deden duizelen. Toch speelde hij vaak met humor tijdens lange tussenkomsten, zoals een van Jeroen Bergers (N-VA). Het noopte Behrendt tot een iconische oneliner: 'Wanneer gaat uw vliegtuig landen, meneer Bergers?'

Niet oninteressant…

Niet dat het debat oninteressant was. Zo kregen we heel wat opvallende tussenkomsten en posities van de vertegenwoordigers van de verschillende partijen. Een Groen-politicus die meer respect vraagt voor de Nederlandstaligen (Van Besien hekelde de houding van MR-voorzitter Bouchez tegenover Groen in de Brusselse regeringsonderhandelingen), en een N-VA'er (Jeroen Bergers) die hem daarin bijtreedt, dat staat niet op het bingoblaadje van de gemiddelde wetstraatjournalist. 

Of N-VA die Vlaams Belang frontaal aanviel, door die partij te verwijten 'nazi's' te tolereren. Bergers adviseerde Huybrechts' partij ook Europees parlementslid Tom Vandendriessche te dumpen. Die laatste twee gingen trouwens wel vaker in de clinch. Nadat Huybrechts oordeelde dat het Vlaams Regeerakkoord volgens haar 'niet Vlaams' was, repliceerde Bergers: 'U hebt het document duidelijk niet goed bekeken. Kan u wel lezen?' Het is duidelijk dat N-VA zich in haar sas begint te voelen als de nieuwe grote centrum-, maar conservatieve beweging en zich maar al te graag afzet tegen haar radicale tegenpool. 

… Maar weinig begeesterend

Maar een thema als de automatische loonindexering, is nu eenmaal niet iets dat studenten in een tamelijk gevulde Pieter de Someraula kan begeesteren. Het debatonderdeel ontwikkelde zich tot een uiterst voorspelbare uitwisseling van partijstandpunten. Open Vld verdedigde het mechanisme tijdens crisismomenten, maar werd door Bergers beschuldigd van hypocrisie. 'Het systeem moet op lange termijn herdacht worden', besloot Van der Elst. 

Tekenend dat het debat de aandacht van het studentenpubliek niet kon grijpen, was het geroezemoes dat al snel opstak, en dat er amper geklapt werd voor tussenkomsten van panelleden, iets wat voorbije jaren nochtans steeds het geval was bij een studentendebat als dat van donderdagavond.

Het karakter van het debat had zo wel een onverwachte uitkomst, namelijk dat Vlaams fractieleider Peter Van Rompuy (cd&v) de sterkste debater bleek, en vaak ook, al dan niet bedoeld, grappig uit de hoek kwam – 'We hebben wel degelijk een Vlaamse regering', zei Van Rompuy bijvoorbeeld droog. 'We hebben die kunnen maken. Dat is gelukt' – alsook krachtig zijn bezwaar tegen het Vlaams Belang kon maken. 

Ook Jeroen Bergers – die vorig jaar ook al Theo Francken mocht vervangen – stond goed zijn mannetje, en kon ook enkele keren applaus oogsten bij het op het einde suffe publiek. Het was duidelijk dat Bergers zich momenteel warm loopt om zijn intrede te maken in de Kamer als opvolger van Francken, die wellicht als minister of staatssecretaris zal aantreden in een potentiële regering-De Wever, iets waar moderator Behrendt vaak naar hintte. 

In zijn boek Wat een theater! beargumenteert professor politieke wijsbegeerte Stefan Rummens (KU Leuven) dat de Europese Unie vooral meer nood heeft aan politiek theater, zodat burgers zich voldoende kunnen identificeren met het politieke debat. Na het zien van het debat van donderdagavond, leek die stelling even van toepassing op de Vlaamse politiek, terwijl een dagelijkse blik op de kranten toont dat er zeker politiek theater genoeg is.