Vooral emotie tijdens gesprek minister en studenten over zaak-Reuzegom

Gisterenavond gingen studenten in gesprek met minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) naar aanleiding van het arrest-Reuzegom. Dat gesprek kwam er na een oproep van de minister zelf eerder deze week.

Van Quickenborne (Open VLD) vertelde aan Veto dat hij het nodig vond om iets te doen: 'We zien dat er twee weken na het vonnis nog altijd veel beroering is. Justitie mag niet in een ivoren toren kruipen, maar moet in dialoog durven gaan, ook als dat niet gemakkelijk is.'

Van Quickenborne begrijpt de vragen waar studenten mee zitten: 'Ik heb gezegd dat het niet aan politici is om kritiek te uiten op het vonnis. Maar studenten of andere mensen mogen kritisch zijn. Het is dan aan Justitie om daarop te antwoorden.'

De timing is enigszins ongelukkig, aangezien het gesprek voor studenten pal in de examenperiode valt. 'Ik wil me daarvoor verontschuldigen, maar ik denk dat het misschien al te laat zou zijn als we zouden wachten tot na de examens', aldus de minister.

Klassenjustitie?

Het is zeldzaam dat Justitie op een dergelijke manier uitleg komt geven bij een vonnis. Naast minister Van Quickenborne waren ook twee magistraten – die niet betrokken waren bij de zaak – en Pol Deltour, nationaal secretaris van de Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ) aanwezig. Zij kwamen om onafhankelijk van de minister toelichting te geven bij de bezorgdheden van studenten.

Voor aanvang van het gesprek vond er een stil protest plaats van enkele studenten voor de gevel van Alma 2. De studenten wilden de vermeende ‘klassenjustitie’, die in deze zaak een rol gespeeld zou hebben, aankaarten.

'Als je ziet dat de rijke elitaire club met middelen om zichzelf zo goed mogelijk te beschermen er gemakkelijker vanaf komt dan andere mensen die eens iets mispeuteren, dan zijn dat signalen die we niet mogen negeren', zegt Sander Claessens van de Marxistische studentenvereniging Comac.

Volgens Van Quickenborne is het moeilijk om de vraag of er in België klassenjustitie is te beantwoorden: 'We hebben vandaag nog geen database op alle vonnissen en arresten in België, vanaf september komt die er wel en dan kunnen we daar onderzoek naar voeren.'

'We zien wel in onderzoek van bijvoorbeeld de Universiteit Leiden dat mensen van vreemde afkomst soms zwaardere straffen krijgen, maar dat is erg afhankelijk van de persoonlijke omstandigheden.' Dat er een ongelijke behandeling zou zijn geweest in deze zaak is volgens de minister echter niet het geval.

Rol van de pers in vraag

De avond verliep sereen en constructief. Er waren een vijftigtal studenten aanwezig, al nam slechts een handvol studenten het woord. De eerste vraag van de avond werd gericht aan Pol Deltour van de VVJ, die er aanwezig was om op onafhankelijke wijze de rol van de pers toe te lichten.

Gevraagd naar of de pers zich aangesproken moest voelen in de commotie, reageerde hij kordaat van niet: 'De pers heeft als het ware collateral damage opgelopen in deze commotie, maar wij voelen ons niet aangesproken', aldus Deltour.

De kritiek dat de media de Reuzengommers zou hebben beschermd omwille van hun vermeende macht, zoals sommigen beweren, wees hij resoluut van de hand: 'Ik ken weinig zaken waarin de pers zoveel aandacht heeft besteed aan gerechtelijk dossier. Het is bij de uitstek de pers geweest die kritisch en onafhankelijk over de zaak heeft bericht.'

Wat het niet bekendmaken van de namen van de veroordeelden betreft, zei Deltour dat de verschillende redacties van het land dat onafhankelijk van elkaar besloten hebben. 'Daar is grondig over nagedacht, iedere hoofdredactie heeft op basis van verschillende criteria die afweging gemaakt', aldus Deltour.

Hij gaf wel mee dat, indien een van de Reuzengommers de publieke ruimte zou betreden door zich bijvoorbeeld verkiesbaar te stellen, de pers daar wel over zou berichten.

Grote emotie

Veel vragen van studenten weken af van het vonnis en waren eerder emotioneel van aard. 'Welke stappen wil u ondernemen om raciale ongelijkheid en discriminatie in de samenleving aan te pakken?', vroeg een student bijvoorbeeld.

Doorheen het debat reageerde de minister steeds begripvol op de vragen, wat achteraf op enkele bedankingen van de aanwezige studenten kon rekenen. Toch kon niet elke student zich vinden in de antwoorden die gegeven werden. Een student verweet het de minister dat hij te weinig naar het menselijke aspect van de zaak kijkt.

'De juridische kant van de zaak moet ik als minister op technisch vlak toelichten, maar als mens kan ik niets anders zeggen dan dat het gedrag van de veroordeelden – van bij de doop tot op de dag van vandaag – mij tegen de borst heeft gestuit', reageerde Van Quickenborne daarop.

Een vermeende klassenjustitie was echter de grootste bekommernis van de aanwezige studenten. Daarvoor verwees de minister naar het debat dat volgende week in het parlement zal worden gevoerd, en de database van alle vonnissen en arresten die in de stijgers staat.

Studenten zaten ook met veel technische vragen over bepaalde aspecten van het arrest. Daarop leverde een van de magistraten veel input. Zo herkende ze zich niet in de kritiek dat er een klassejustitie is in België, of dat de afkomst van de beklaagden een invloed heeft op de rechters. Wel gaf ze aan dat de gerechtelijke wereld de culturele omslag volgens haar trager dan gewenst aan het maken is.

En de KU Leuven?

Tot slot werden er ook een aantal vragen gesteld in verband met de rol van de KU Leuven, maar daarop reageerde de minister afwijzend. Hij wees op de onafhankelijkheid van de KU Leuven als instituut, en dat hij zich niet over haar rol kan uitspreken.

'Deze actie kwam er op mijn eigen initiatief, en de KU Leuven heeft het gebouw ter beschikking gesteld, maar vanavond wilden we ons toespitsen op justitie', vertelde de minister aan Veto. Rector Luc Sels zelf kon niet aanwezig zijn omwille van persoonlijke redenen, aldus de moderator.