Studietoelagen drijven spanning tussen cd&v en N-VA verder op

Er laait een discussie op tussen Vlaamse coalitiepartners cd&v en N-VA. Dat gebeurt naar aanleiding van een conceptnota waarin cd&v het huidige systeem van studietoelagen aanklaagt. Onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) is verantwoordelijk voor het uitdelen van die toelagen.

Het aantal studenten dat recht heeft op een studietoelage stijgt nog jaarlijks. Voor het academiejaar 2021-2022 waren dat iets meer dan 60.000 studenten. Dat gaat voor de duidelijkheid om een vierde van de totale studentenpopulatie.

In een conceptnota van cd&v die Veto kon inkijken, hekelt haar fractie de traagheid waarmee de toelagen worden uitgekeerd en de verschillen met het systeem voor de schooltoeslagen van het secundair onderwijs.

Groeipakket creëert verschillen

De schooltoeslag wordt sinds een hervorming in 2019 uitgekeerd als onderdeel van het groeipakket, waar ook de kinderbijslag onder valt. Het groeipakket is niet onbesproken: het leidde in september al tot een discussie binnen de Vlaamse Regering. Toen ging de discussie toen niet over het systeem van dat groeipakket, maar over het al dan niet indexeren van de toelagen.

Het grootste verschil met de eerdere regeling rond de kinderbijslag is dat het bedrag nu gelijkgetrokken is voor alle kinderen binnen een gezin. De schooltoeslag die er deel van uitmaakt, komt voor sommige leerlingen bovenop de jaarlijkse schoolbonus die iedereen krijgt en vervangt de eerdere schooltoelage.

Bevoegdhedencarousel

De cd&v-fractie komt nu met het voorstel om de studietoelage voor studenten uit het hoger onderwijs in te passen binnen het groeipakket. Dat zou betekenen dat de studietoelage wordt uitgekeerd door het departement Welzijn van cd&v-minister Hilde Crevits, in plaats van het departement Onderwijs dat door N-VA-minister Ben Weyts geleid wordt.

Naast inhoudelijke beweegredenen kunnen dus ook politieke motieven een rol gespeeld hebben bij het tot stand komen van dat voorstel. De discussie over de studietoelage vandaag kan gezien worden als een nieuwe poging van cd&v om zich terug in de markt te zetten als de gezinspartij. Dat probeerde ze eerder al bij de discussie rond de indexatie van het groeipakket.

Gelijktrekken (on)mogelijk

Het voorstel van cd&v valt niet in goede aarde bij minister van Onderwijs Ben Weyts. Die reageert via zijn woordvoerder Michaël Devoldere: 'Welzijn zou hier niet sneller over kunnen gaan, want we vragen van studenten info waar ook het departement Welzijn of zelfs de fiscus nog niet over beschikt.'

Volgens Devoldere slagen ze er ondanks de aanhoudende groei in om de wachttijd jaar na jaar te verkleinen: 'De wachttijd is ten opzichte van de vorige regeerperiode al fors ingekort.'

Als de criteria voor de studietoelage en de schooltoeslag zouden gelijk getrokken worden, kunnen die toelagen volgens Vlaams Parlementslid Brecht Warnez (cd&v) wél automatisch uitgekeerd worden aan het begin van het academiejaar. Hij meent dat het departement Welzijn wel al alle gegevens heeft die nodig zijn voor de berekening. N-VA en cd&v zijn het hier dus openlijk oneens.

Volgens doctoraatsstudent onderwijsrecht Dylan Couck (UGent) hebben noch cd&v, nog het kabinet Weyts volkomen ongelijk. 'Het lijkt me vooral een politieke discussie over de wenselijkheid van een overdracht van Onderwijs naar Welzijn', aldus Couck. 'Wat de gevolgen van zo'n overdracht zullen zijn, hebben de Regering en het Parlement zelf in handen.'

Automatisering logisch

'Zo'n automatische uitkering van de studietoelages aan het begin van het academiejaar zou de administratieve last op de student verminderen', meent Warnez. Voorzitter van de Vlaamse Vereniging van Studenten Julien De Wit staat achter Warnez' voorstel om de criteria gelijk te trekken: 'Dat lijkt me logisch. Het kan niet dat je in het ene systeem kwetsbaar bent en in het andere niet.'

Devoldere wijst er dan weer op dat het doortrekken van het systeem naar de studietoelage een simplificatie inhoudt van de overgang naar meerderjarigheid van de student.

Bovendien zou het een forse versoepeling betekenen van het systeem van studietoelage waardoor ook studenten die er niet om gevraagd hebben een toelage zouden krijgen: 'Bij zo'n uitbreiding zullen de studenten met de grootste nood minder krijgen dan vandaag', zegt Devoldere.

Indien het aantal toelagegerechtigde studenten zou toenemen, zou inderdaad ook het budget voor studietoelagen moeten toenemen om de toelagen gelijk te kunnen houden. Volgens Couck zullen de bedragen van de toelagen weliswaar niet automatisch afnemen: 'Als de overheid niet meer wil uitgeven, zal ze zelf de bedragen moeten aanpassen.'

Warnez geeft wel toe dat er nog een schoentje knelt in zijn voorstel aangezien de woonsituatie niet kan worden meegenomen: 'Het departement Welzijn heeft momenteel geen weet of een student al dan niet op kot zit.' Dat betekent volgens hem geen existentieel probleem voor de bevoegdhedenwissel: 'Er zijn hier oplossingen voor te bedenken.'