Sels onder vuur: meer dan 700 collega's tekenen open brief

Om 14u30 hebben een twintigtal personeelsleden van de KU Leuven zich verzameld aan het rectoraat in een stille protestactie. Sinds vorige week gaat er een open brief rond die rector Luc Sels oproept tot een 'beleid met tanden' tegen grensoverschrijdend gedrag (zie onderaan). Meer dan 700 mensen hebben die ondertussen getekend.

De brief is opgestart in de faculteit Bewegings- en Revalidatiewetenschappen (FaBeR) van de universiteit. Pano bracht twee weken geleden een geval van machtsgebruik aan het licht aan die faculteit. 14 doctoraatsstudenten getuigden aan het programma over pesterijen, vernederingen en seksistische uitspraken.

Tussen 2013 en 2019 hadden er minstens 24 mensen meldingen gemaakt over de professor. De betrokken prof is recent vrijgesproken in een tuchtprocedure van de KU Leuven. 'We hoorden pas in de Pano-reportage dat deze klachten geen gevolg zullen krijgen in deze specifieke casus', staat te lezen in de open brief

Zoals aan de UGent

Jean-Jacques Orban, een van de initiatiefnemers, vertelt aan Veto dat de rectoren van de UGent en de Université catholique de Louvain (UCL) krachtiger hebben gereageerd. 'Zij hebben zich geëxcuseerd voor de manier waarop ze de zaken hebben aangepakt, en zijn dan met een plan gekomen', stelt hij. 'Dat is eigenlijk wat wij ook willen.' Luc Sels was zelf op de hoogte van de zaak, zo bleek in mails die Pano had kunnen inkijken.

'De Pano-reportage is de aanleiding van de actie, maar die 700 mensen hebben niet ondertekend voor dat specifiek geval', gaat Orban verder. 'Het gaat over de manier waarop grensoverschrijdend gedrag aan de KU Leuven wordt aangepakt.'

Pano had het ook over een geval aan de UGent. De decaan van de faculteit in kwestie heeft daarna zijn ontslag ingediend, maar dat is niet aan de orde aan de KU Leuven, zo is duidelijk. Decaan Filip Staes is vorig academiejaar pas verkozen.

Meer dan 'usual suspects'

De hoeveelheid handtekeningen voor de open brief is opvallend. Er blijven er bovendien voortdurend bijkomen. De ondertekenaars komen uit bijna alle faculteiten: niet alleen FaBeR, maar ook Letteren, Geneeskunde, Ingenieurswetenschappen …

Het is ver graven naar een open brief die zo ver verspreid is geraakt. Een open brief pro basisfinanciering haalde in 2017 nog 371 personeelsleden. De organisatie vraagt om geen namen te verspreiden, maar het is duidelijk dat de brief absoluut verder gaat dan de 'usual suspects'.

Om 15u hadden de initiatiefnemers, alle vier uit FaBeR, een onderhoud met Luc Sels. Daarin overhandigden ze officieel de brief. Een half uur op voorhand verzamelden ze samen met een paar andere personeelsleden aan de Universiteitshallen. Het was een sobere betoging, zonder speeches.

Erkenning en beleidsomslag

Er waren ook personeelsleden met persoonlijke ervaringen aanwezig op de betoging. 'Mijn carrière was enorm aangetast door een ervaring in 2017', vertelt een anonieme postdoc aan Veto. 'Ik draag er tot vandaag de gevolgen van. Ondanks mijn pogingen is er nooit iets aan gedaan.'

Dezelfde postdoc benadrukt de negatieve spiraal waarin slachtoffers vallen: 'Wanneer ik wil appliceren voor een volgende job, gaat men bij mijn vorige werkgever om een aanbeveling vragen. Ik ben verbaal mishandeld geweest door mijn vorige werkgever, dat is een hinderpaal voor later.'

De actievoerders hopen naast erkenning voor de slachtoffers, ook op een beleidsomslag. Volgens sommige doen de andere hoger onderwijsinstellingen het beter op dat vlak: 'Aan de UCL is er iemand van buiten de universiteit aangeworven om naar de casus uit de reportage te kijken, zoiets zou KU Leuven ook kunnen doen.'

Luc Sels heeft in februari een mail naar het personeel gestuurd met zijn plan van aanpak tegen grensoverschrijdend gedrag. Het valt nog af te wachten of de actie van vandaag daar veranderingen aan brengt.

Een constructief gesprek

Na het gesprek reageerde Luc Sels dat de actie en het gesprek tonen dat er nog werk is, maar ze 'sterken me ook in mijn overtuiging dat we de juiste stappen aan het zetten zijn'. Dat staat in een persmededeling van de universiteit. De KU Leuven benadrukt dat er concrete stappen gezet zijn en schreef dat er wordt ingezet op een cultuuromslag.

Ook Orban is tevreden over het gesprek. 'We voelen ons gehoord door de rector en zijn team.' Het initiatief kwam er na een echte vertrouwensbreuk. 'Die breuk is voor mij 90% hersteld, de overige 10% zullen volgen als ik concrete acties zie.' De hoop is dat de brief een momentum vormt voor die acties.

De specifieke zaak uit de Pano-reportage komt in Sels' reactie niet aan bod. Die lijkt dus afgerond voor de universiteit. Over het externe meldpunt bevestigt Sels zijn eerder standpunt: de KU Leuven wil er gesprekken over aangaan, maar blijft voorzichtig.

De volledige open brief

Beste rector,

Naar aanleiding van de Pano-reportage rond machtsmisbruik willen wij, als medewerkers van de KU Leuven, hierop reageren. Velen van ons hebben doorheen de jaren direct en indirect ervaren hoe masterstudenten, PhD’s, post-docs en collega’s geleden hebben onder grensoverschrijdend gedrag op het werk.

Er zijn meldingen geweest en klachten ingediend. We hoorden pas in de Pano-reportage dat deze klachten geen gevolg zullen krijgen in deze specifieke casus. We zijn enorm ontgoocheld in de reactie van KU Leuven tijdens de Pano-reportage. KU Leuven kan alles doen en organiseren: het aanmoedigen van het melden van grensoverschrijdend gedrag, het opzetten van een vertrouwensnetwerk, het schrijven van een blogpost, etc. We hebben echter acties nodig en niet enkel woorden, niet alleen voor deze maar ook voor andere slachtoffers. We vrezen dat de Pano-reportage een averechts effect zal hebben en dat slachtoffers nog minder geneigd zullen zijn om mistoestanden aan te klagen zolang de huidige procedures van kracht zijn.

Graag zouden we hierover met u een constructief gesprek willen voeren. In dit gesprek zouden we willen horen welke concrete maatregelen u op korte termijn zal nemen om dergelijke mistoestanden aan te pakken. Vanuit onze kant pleiten we voor een “beleid met tanden” dat een veilig werkklimaat voor alle KU Leuven personeel waarborgt en alle slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag een duidelijk perspectief biedt.

Hoogachtend,

• (28/03/2022) Dit artikel is geüpdatet om getuigenissen tijdens de actie en reacties na het gesprek toe te voegen.