'Ons arbeidsmodel is nog steeds gebaseerd op de mannelijke kostwinner'

Donderdag 16 maart geeft professor Frank Hendrickx een lezing over gender en arbeidsrecht. De lezing is een initiatief van Lean In Law Leuven, een organisatie aan de faculteit Rechtsgeleerdheid die de focus legt op de implicaties van gender binnen een professionele context.

Op maat van mannen

‘Recente aanpassingen buiten beschouwing gelaten, is ons arbeidsrecht vandaag nog steeds gebaseerd op de mannelijke kostwinner’, legt Hendrickx uit. De basis van het arbeidsrecht is ontwikkeld in het einde van de 19e, begin 20e eeuw.

‘Ondanks latere aanpassingen blijft het model gebaseerd op dat van één mannelijke kostwinner die zijn gezin onderhoudt. Ook gaat het model ervan uit dat men zijn hele leven bij dezelfde werkgever blijft.’

‘Er zijn heel veel impliciete, misschien foutieve aannames van mensen hun competenties.’ vertelt Hendrickx. Dit kan ook over vooroordelen gaan die op het eerste gezicht positief lijken te zijn. Passen vrouwen beter in “zachtere” beroepen omdat zij zorgender zouden zijn?

Voor Hendrickx is het belangrijk deze “volkswijsheden” in vraag te durven stellen. ‘Zijn er typische competenties die we nu onderwaarderen? Zijn er competenties die voor een bepaald geslacht worden uitgespeeld maar die eigenlijk discriminatoir werken? We weten ook nog niet in hoeverre bepaalde kenmerken daadwerkelijk geslachtsgebonden zijn of dat de maatschappij dat gewoon zo oplegt.’

Abercrombie & Fitch

Volgens het arbeidsrecht mag geslacht in principe geen bepalende factor zijn bij het al dan niet aannemen van een werkkracht. Daarop zijn er echter uitzonderingen, waaronder een lijstje met bepaalde beroepen waar het geslacht een bepalende factor mag zijn. 'Een mannequin is daar een typisch voorbeeld van’, vertelt professor Hendrickx. ‘Als je badpakken wil verkopen wil je misschien liever dat die door vrouwen gemodelleerd worden.’

Maar ook dit korte lijstje kan tot discussies leiden. ‘Zo hadden we in België een tijdje geleden een zaak gehad met Abercrombie & Fitch die hun verkopers selecteerden op uiterlijk. Hun argument was dan dat die mensen niet enkel verkopers waren, maar ook mannequins.

Maar Hendrickx vindt dat simpele oplossingen vaak complexe gevolgen hebben;

'Het arbeidsrecht herschrijven is niet eenvoudig, dat is iets wat je op je gemak moet doen. Bijvoorbeeld het occasionele thuis werken. Dat is bedoeld om beter privé en werk te kunnen combineren, maar het stelt de hele verdeling tussen werk en vrije tijd in vraag.'

'Ik denk dat de mensen moeten beseffen dat het een belangrijk probleem is. Het recht kan veel doen, maar kan niet alles doen', geeft Hendrickx toe.

Hij benadrukt ook hoe quota maar een tijdelijke oplossing zijn. 'Quota werken enkel in de zin van dat het moet, maar het is een onrechtvaardigheid met een onrechtvaardigheid bestrijden. Daar moet je als jurist zuinig mee omspringen.'