Offeren we het lam of het schaap?

We vasten opnieuw, maar noemen het sinds kort ‘veertig dagen zonder vlees’. Die vasten begint traditioneel met het katholieke carnaval, letterlijk: weg met het vlees. Ofwel: we vieren als een katholiek, maar niet meer als religieus.

Op belangrijke, collectieve momenten in het jaar grijpen we terug naar die katholieke houvast. Een laatste strohalm zo je wil, een rustpunt in snelle tijden. Op een wettelijke feestdag ligt het openbare leven stil en brengen we tijd door met onze familie. We wensen iedereen ‘een fijne Kerst’; het voelt vreemd om ‘zalige’ te zeggen.

Van de tien wettelijke feestdagen die onze kalender telt, zijn enkel de Wapenstilstand en de Dag van de Arbeid niet katholiek. Nieuwjaar zegt u? Wel, dat is de dag van de besnijdenis van de Heer Jezus Christus.

Nadine Iarchy, een joodse spreker en vertegenwoordiger van de joodse religie op een interreligieus colloquium in de senaat begin oktober, stelt zich vragen over die katholieke dominantie: 'Ik wil voornamelijk zeggen dat heel onze kalender gebaseerd is op feestdagen - hoge dagen - vanuit het katholicisme, waaraan minderheden niet altijd iets hebben.'

Compensatie

Ook die minderheden worden met kerst namelijk de facto huiswaarts gestuurd. ‘Als jij zegt "ik werk op kerstmis, maar ik wil mijn eigen feestdag hebben als compensatie", dan gaat dat wettelijk niet', aldus Iarchy. Minderheden moeten voor hun religieuze hoogdag dan ook zelf een verlofdag nemen.

In een tijd waarin staatsneutraliteit hoog in het vaandel gedragen wordt, is Iarchy's vraag niet vreemd, wel politiek gevoelig. De discussie gaat namelijk veeleer over hoofddoeken en boerkini's, dan over deze katholieke dominantie. Een islamitische, wettelijke feestdag is vandaag haast ondenkbaar.

‘Ik vraag niet om een afschaffing van vanalles en nog wat. Wel vraag ik om een
openheid naar de diversiteit’, geeft Iarchy nog mee. Ze pleit voor een compensatie. 'Ik
ben natuurlijk niet onnozel en ik weet ook dat het een enorm sociaal probleem is om dat te regelen.’

Verloren maandagen

In 2010 laaide de discussie voor het laatst echt op. De Rondetafels van de Interculturaliteit, een initiatief van de Joëlle Milquet, toen nog federaal minister van Gelijke Kansen, kwamen met het voorstel om enkel Kerstmis te behouden als katholieke, wettelijke feestdag en de kalender vervolgens aan te vullen met drie niet-confessionele feestdagen - de Internationale Vrouwendag, de Internationale Dag tegen het Racisme en de Werelddag van de Culturele Diversiteit - en twee vrij te kiezen feestdagen.

Het idee werd toen afgeschoten, onder andere door toenmalig Vlaams minister voor Toerisme Geert Bourgeois, omdat een verschuiving in de kalender slecht zou zijn voor het toerisme.

In die zin zijn voor Iarchy vooral paasmaandag en pinkstermaandag een doorn in het oog. ‘De maandag van Pasen is absoluut geen katholieke feestdag. De maandag van Pinksteren. Dat heeft geen enkele, katholieke waarde.'