Nog geen 'X' op Toledo, maar gen­der­beleid gaat 'in de goede richting'

Op verschillende faculteiten van de KU Leuven vind je momenteel al genderneutrale toiletten. Je vindt daarnaast voornaamwoorden terug in de handtekeningen van e-mails en er worden vormingen rond diversiteit en inclusie aangeboden aan medewerkers van de universiteit. Maar waarom zijn dergelijke initiatieven en genderneutrale faciliteiten nodig?

'Er zijn verschillende negatieve gevolgen voor LGBTQIA+-studenten als er weinig rekening gehouden wordt met hun identiteit', steekt Colette Van Laar, voorzitter van de Diversiteitsraad en professor aan de faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, van wal. 'Mensen voelen zich in de eerste plaats gewoon het meest op hun gemak als ze hun gender veilig kunnen uiten.' 

'Door hier beleid rond te voeren, kunnen we het draagvlak vergroten en discriminatie verminderen', gaat Van Laar verder. 'Dat is van groot belang voor het welzijn van zowel medewerkers als studenten aan onze universiteit.'

Toledo-aanpassingen 

'Momenteel kunnen studenten al hun roepnaam aanpassen op Toledo, dat vind ik een goed initiatief', vertelt Rigel, een non-binaire student. Die roepnaam verschijnt onder andere op de examenlijst en in de mails die studenten krijgen. 'Aan onze docenten wordt gevraagd om altijd de roepnaam te gebruiken indien die gegeven is', stelt Thomas Elias Cocolios, hoofddocent en lid van de facultaire diversiteitsgroep aan de faculteit Wetenschappen.

Cocolios geeft wel aan dat het administratieve aspect van genderneutrale faciliteiten nog niet optimaal verloopt: 'De eerste vraag die nieuwe studenten bij hun inschrijving aan de KU Leuven krijgen is of ze man of vrouw zijn, een X aanduiden is vooralsnog geen optie.' 

Van Laar vertelt dat er momenteel wel een werkgroep bezig is met de herziening van de inschrijvingsmodule. 'Voor internationale studenten en medewerkers is dat systeem al verder gevorderd', vult ze aan.

'Ook wanneer je de welzijnsmonitor invult, is er geen optie buiten man of vrouw', zegt Cocolios. Dat zorgt er volgens hem ook voor dat diversiteitsraden en -groepen geen zicht hebben op transgenderstudenten, waaronder ook sommige non-binaire studenten vallen, en de eventuele problemen waarmee die kampen.

Voornaamwoorden in mails

'Je ziet nu ook dat een groot deel van de medewerkers aan de universiteit hun voornaamwoorden in hun e-mailhandtekening heeft staan, dat geeft toch zeker een positief signaal', zegt Rigel. Die geeft aan dat het daardoor ook voor hen gemakkelijker is om hun voornaamwoorden als niet-cispersoon erbij te zetten: 'Het verlaagt de drempel zeker.'

Momenteel is dat niet verplicht voor universiteitsmedewerkers. 'Als je centraal vanuit het beleid de mail zou rondsturen dat het aangeven van voornaamwoorden verwacht wordt, dan stoot je misschien op meer tegenstand dan gewenst', denkt Isolde Buysse, vertegenwoordiger van het administratief en technisch personeel (ATP) in de Academische Raad. 

'Dit soort cultuuromslag heeft meer tijd nodig, we willen dit zoveel mogelijk delen en laten verspreiden', vult ze aan.

Genderneutrale toiletten

'De arbeidsregelgeving maakt het bovendien zeer moeilijk om genderneutrale toiletten te voorzien', zegt Dries Ceuppens, mandataris diversiteit bij LOKO. Die wetgeving schrijft immers voor dat KU Leuven in sommige gevallen sowieso gescheiden sanitair moet voorzien. Het betekent niet per se dat genderneutrale toiletten niet toegelaten zijn, maar wel dat dit niet de enige toiletten mogen zijn. 

Het is dus zoeken naar een balans tussen het wettelijk kader en de vraag naar genderneutrale toiletten. De toiletten voor studenten en bezoekers zijn wel niet onderhevig aan die regelgeving.

'De implementatie van de centrale richtlijn rond genderneutrale toiletten is niet verplicht, maar we hopen wel dat faculteiten die zelf zullen oppikken', zegt Raf D'haese, medewerker op de dienst Diversiteitsbeleid. 'Dat gebeurt nu op verschillende snelheden en wij hopen daar als dienst diversiteitsbeleid een soort algemene stroomversnelling in te kunnen brengen.'

Naast het wettelijke kader, komt ook de vraag over veiligheid naar boven: voelen studenten zich veiliger in een genderneutrale omgeving? 'Hoe minder afgesloten ruimtes er zijn, hoe groter het gevoel van veiligheid en sociale controle', zegt D'haese. 'Door die sociale controle zouden inclusieve toiletten volgens ons net veiliger zijn.'

Actieplan

Volgens Rigel is het voor queer studenten moeilijk om hun noden te communiceren naar de KU Leuven. 'Misschien moet er meer aandacht getrokken worden naar Stura en LOKO. Zij kennen onze vertegenwoordigers beter en kunnen meer gedaan krijgen', vertelt die. Rigel heeft het gevoel dat het moeilijk is om gehoord te worden als non-binaire student. D’haese vertelt dat studenten hun feedback kwijt kunnen bij het aanspreekpunt LGBTQIA+ van Stuvo, of een mailtje kunnen sturen naar de dienst diversiteitsbeleid.

Er staan in ieder geval plannen in de steigers. Op basis van het eindrapport van de gespecialiseerde werkgroep LGBTQIA+ werd een actieplan opgesteld dat nu nog verder geïmplementeerd en gecoördineerd wordt door de centrale dienst Diversiteitsbeleid. Dat plan is bovendien in het najaar goedgekeurd door de Academische Raad, het hoogste overlegorgaan aan de universiteit. Volgens D'haese toont dat de gedragenheid ervan aan.

'Tegen juli 2025 zouden alle 17 acties geïmplementeerd moeten worden', zegt D'haese. Het is nog niet duidelijk wat alle acties concreet inhouden, daarover kon nog niet worden gecommuniceerd.