Nieuwe politieke cultuur nog niet voor meteen bij Politika's Groot Kopstukken­debat

Woensdag organiseerde Politika haar jaarlijkse Groot Kopstukkendebat. Verschillende thema's kwamen deze keer aan bod: van kernenergie tot sociale zekerheid. Dat was voer genoeg voor discussie, toch bleven de échte kopstukken uit voor dit debat. Alleen Sammy Mahdi (cd&v) kan rekenen op enige nationale bekendheid.

Bij aanvang van het debat maakte de moderator, professor bestuurskunde Annie Hondeghem, op kordate toon de spelregels duidelijk. Het debat betrof een discussie over vier verschillende thema's, die allemaal een stelling met zich meedroegen. Ze legde de nadruk op een respectvolle nieuwe debatcultuur, een uitspraak die later nog tegen haar gebruikt werd. 

Sammy Mahdi en Aimen Horch (Groen) kwamen het sterkst uit het debat, al wisselde dat soms per thema. Zeker die laatste onderbrak vaak de andere panelleden, maar hij mocht wel op bijstand rekenen van zowel andere politici als het publiek. En uiteraard kon een deel van Mahdi's succes toegeschreven worden aan de gloednieuwe federale regering-De Wever I, waarover hij als enige aan tafel mee had onderhandeld.

Eerder onverwacht was het applaus waarop Kurt Moons af en toe kon rekenen, hoewel het publiek toch vooral progressief leek te zijn. Misschien dat zijn kalmer discours daar iets te maken mee had, zeker in vergelijking met Britt Huybrechts, een andere fervente gast van debatten. Coel leek voor N-VA diezelfde trend te volgen en kwam zeer gematigd over. Sterke uitspraken bleven achterwege, al gold dat voor zowat alle politici aan de tafel.

Schuld van Wallonië

Met de eerste stelling over sociale zekerheid probeerde Hondeghem het debat meteen op gang te trekken. Die draaide rond de vraag of er om aan de Europese doelstellingen te voldoen, in eerste instantie bespaard moet worden op de sociale zekerheid. Bij de stemming over die stelling was het meteen duidelijk: de grote meerderheid van de aanwezige studenten was tegen.

Toch zei Kjell Vanderelst (Open Vld) het met de minderheid eens te zijn: volgens hem zijn besparingen op de sociale zekerheid gewoon broodnodig. Mahdi was het dan weer niet eens met de vraagstelling: er moet volgens hem bespaard worden op sociale zekerheid, maar niet als enige besparingspost.

Vlaams Belang legde de nadruk op de verschillen tussen het noorden en zuiden van het land, een standpunt dat de moderator kort op spottende toon samenvatte: 'Het is volgens u dus de schuld van Wallonië.' Het publiek klapte luid en Moons keek verbaasd.

Tijdens het debat kwam Hondeghem wel vaker op die manier tussen, iets waar Moons duidelijk aanstoot aan nam. Daardoor bleef de vooraf beloofde beschaafde debatcultuur evenwel uit. Moons refereerde zelfs sarcastisch naar de neutraliteit van de moderatie, met instemmend geluid uit de zaal als gevolg. 

Toch probeerde ze de debatcultuur te handhaven door Mahdi kort te berispen toen hij uithaalde naar ex-minister Tinne Van der Straeten. 

Gewrongen positie

Ook de kloof tussen regeringspartij Vooruit en de oppositiepartijen Groen en PVDA viel doorheen het debat op. Tijdens de discussie over sociale zekerheid legden zowel PVDA als Groen de nadruk op de waarde van zo'n systeem zoals dat van België. Een systeem dat volgens hen vandaag goed werkt en moet blijven werken. Voor de financiering kijken ze het liefst naar de grote vermogens. De huidige regeringspartijen graaien volgens hen in de verkeerde zakken en er vielen meermaals cijfers.

Vooruit zat duidelijk wat gewrongen met die discussie. Verantwoordelijkheidszin was dan ook steeds het kernpunt van het antwoord van Hiba Faraji. De mening dat de lasten niet eerlijk verdeeld zijn door de nieuwe regering, deelde ze niet. De cijfers waar PVDA mee uitpakte, klopten volgens haar ook niet.

De stelling over kernenergie zorgde verrassend genoeg voor de meest geladen discussies van de avond. Zou België moeten blijven inzetten op kernenergie en de uitbreiding ervan overwegen? Het publiek vindt alvast van wel. Waar Aimen Horch (Groen) hamerde op het feit dat aspecten als landbouw en transport een crucialere rol vervullen in een ecologische transitie, gaven andere partijen maar al te graag kritiek op het klimaatbeleid van Tinne Van der Straeten.

Opvallend: met een uitspraak over ‘een nieuwe generatie groene politici’ leek het alsof Horch zich positiever wou opstellen ten opzichte van kernenergie, toch bleef zijn positie ten gronde onveranderd. Dat sluit aan bij de opening die Groen-voorzitter Bart Dhondt enkele weken geleden in De Zondag maakte naar ecomodernisten, maar ook toen vasthield aan zijn oorspronkelijke standpunt.