Mohamed Ridou­ani: 'Beschul­dig me niet van een pamper­beleid'

'In 2018 scoorden we 25 procent. Dat vond ik al veel, maar door de goede sfeer in de aanloop naar deze verkiezingen hoopte ik stiekem op 30 procent', blikt Mohamed Ridouani (Vooruit) terug op 13 oktober. 'Het werd uiteindelijk 41,7 procent – ons beste resultaat ooit.' En zo kan Ridouani opnieuw voor zes jaar aan de slag als burgemeester van Leuven.

Dat heeft hij niet te danken aan een grotere bekendheid, maar eerder aan het tegen­overgestelde. Ridouani maakt niet vaak zijn opwachting in de nationale media en mijdt X. Het partijvoorzitterschap én lijsttrekker­schap liet hij aan zich voorbijgaan. Dat loonde. Zo komt Vooruit slechts een zetel tekort voor een absolute meerderheid, terwijl cd&v een zetel verloor en Groen haar zetelaantal zag halveren. Toch gaat Ridouani opnieuw met hen in zee.

'We hebben zes jaar geweldig goed samen­gewerkt', verdedigt Ridouani zich. 'Er is nog nooit een ruzie naar buiten gekomen. Een vlieg op de muur van het schepen­college zou niet weten wie van welke partij was: iedereen mocht zijn mening delen over partijgrenzen heen. Waarom zou ik dat overboord gooien, als ik er dan ook nog eens een coalitie mee kan smeden die matcht met mijn waarden en wat Leuven nodig heeft?' 

Nochtans was er een deal tussen N-VA en Vooruit om hun nationale coalitie zoveel mogelijk naar lokale coalities door te trekken, bevestigde uw politieke vader Louis Tobback zwart op wit.
Mohamed Ridouani: 'Ik ben vertrokken vanuit wat Leuven nodig heeft. Het is onmogelijk om een soort nationaal idee overal te reproduceren. Dan krijg je problemen, zoals er hier en daar ook effectief gebeurd is. Omdat we maar één zetel te kort hadden, had ik inderdaad met slechts een partner in zee kunnen gaan, zoals de N-VA. Maar dan krijg je een coalitie die niet op natuurlijke wijze samenhangt.'

Voor het eerst was het niet verplicht om te gaan stemmen. In Leuven trok maar 67,4 procent van de inwoners naar de stembus. Bent u teleurgesteld?
'De opkomst in Leuven was hoger dan gemiddeld, maar het blijft doodjammer. Wie was daar nu vragende partij voor, buiten de liberalen? Ik ben geschrokken van het resul­taat. In Nederland, waar er al langer geen opkomstplicht is, zie je dat keer op keer minder mensen gaan stemmen. In een stad als Rotterdam daagt de helft van de inwoners niet op. Wie vertegenwoordig je dan nog als politicus?'

'Volgens mij is het een morele plicht om je om de zes jaar te gaan uitspreken. Ik heb veel liever dat mensen zich zelfs extreem uitspreken dan dat ze gefrustreerd thuis blijven en dat opkroppen. Laat die democratie maar spelen.'

Vindt u dat studenten moeten kunnen stemmen in Leuven, en niet in de gemeente waar ze gedomicilieerd zijn?' 
'Zeker. Ik ben daar al langer pleitbezorger voor. Uiteindelijk brengen studenten veel meer tijd door in de studentenstad dan in hun thuisgemeente.'

Politicologen schermen dan met het argument dat de gemiddelde studie­periode van een student korter is dan een legislatuur. Ze zullen nooit het effect voelen van beleid.
'Dat gaat dan over het moment zelf. Mogen mensen die veel verhuizen hier dan ook niet stemmen? We zijn bij uitstek een stad met veel verloop. Verkiezingen zijn altijd een momentopname. Bovendien creëert het uitbrengen van je stem een grotere betrokken­heid met de stad waar je studeert.'

'Van studenten hoor ik wel vaker dat ze veel genegenheid voelen voor hun studenten­stad. Die emotionele betrokkenheid mag zich ook wel vertalen in politieke betrokken­heid. Studenten moeten op zijn minst de keuze hebben waar ze willen gaan stemmen. Het is toch vreemd dat iemand uit China, Amerika of Nederland die hier vijf jaar verblijft, mag gaan stemmen, maar een student uit Limburg niet?'

Het Vlaams kotlabel gaat normaal gezien in 2025 van kracht, maar student­vriendelijkheid zal niet inbegrepen zijn. Heeft Leuven onvoldoende op tafel geklopt?
'Ik ben blij om te zien hoe Leuven weeral een pioniersstad is en school maakt met haar initiatieven, maar daarnaast is er nog ruimte voor verbetering. Daarbij zullen de huidige kotlabels niet plots verdwijnen. Die mogen blijven totdat de eindtermijn gekomen is of bijvoorbeeld de eigenaar wisselt. Dus het is niet zo dat ineens al die voorwaarden wegvallen.'

Gaat u toch proberen student­vriendelijkheid er alsnog in te krijgen?
'Ik heb begrepen dat er wel nog over gesproken wordt, samen met de kennisinstellingen. Studentvriendelijkheid wil zeggen dat je ervoor zorgt dat de contractvoorwaarden correct zijn, dat de huisbaas zich goed opstelt en bijvoorbeeld ook bereid is om teksten in het Engels te vertalen. Ik denk dat dat nogal evidente zaken zijn die bewaakt moeten worden. En als ze dat niet in het Vlaams kotlabel invoegen, zoeken we wel andere manieren om daarvoor te zorgen.'

Er wordt uw stadsbestuur verweten dat nieuwe vastgoedprojecten vaak maar enkele tientallen sociale woningen bevatten. Gaat Leuven te zacht om met projectontwikkelaars?
'Nee, helemaal niet. Stel die vraag maar eens aan de projectontwikkelaars zelf. Die weten dat wij zeer streng zijn en zwaar onderhandelen, vooraleer we een vergunning geven. De woonproblematiek is nu eenmaal gelinkt aan hoe populair je stad is. Zolang zoveel mensen in Leuven willen wonen, zal de druk ook blijven. Wat je daar in de eerste plaats tegenover kan stellen, is bijbouwen. En dat proberen we tegen de sterren op te doen: probeer de kranen in onze stad maar eens te tellen.'

'Maar we zijn voor sociaal wonen zwaar afhankelijk van Vlaanderen, dat niet altijd voldoende middelen voorziet. Dat maakt het niet makkelijk. Toch ben ik niet beschaamd om ons trackrecord. De voorbije legislatuur hebben we meer dan zeshonderd sociale woningen gebouwd en gerenoveerd, en er zitten nog achthonderd nieuwe woningen in de pijplijn.'

'Daarnaast hebben we het concept van de budgethuurwoningen ontwikkeld voor de zogenaamde middengroep die te veel verdienen voor een sociale woning, maar te weinig om op eigen kracht te huren. Zulke woningen nemen we zelf in eigendom en bieden we lager dan de marktprijs aan aan voornamelijk jonge gezinnen en alleenwoners.'

Even iets anders. Volgens politicoloog Steven Van Hecke zit u helemaal op de 'flinkse' lijn van voorzitter Rousseau. En in Knack voelde Tom Van Grieken 'zich langs rechts voorbij gestoken' door u. Bent u 'flinks'?
'Flinks? Nee, ik ben gewoon links. Ik vind al die termen nogal raar. Ik ben niet zo een beetje links of een beetje rechts. Ik heb gewoon mijn eigen overtuigingen en die kun je perfect aan de linkerkant situeren.' 

Nochtans valt uw kordate toon op vlak van veiligheid en integratie op.
'Ik voorzie veiligheid voor iedereen: wat is daar nu rechts aan? Dat vind ik geen extreem standpunt. Ik probeer steeds daadkrachtig maar tegelijk zorgzaam te zijn. Tijdens de lockdowns waren wij in Leuven bijvoorbeeld vrij streng. Regels waren regels, maar tegelijk waren we heel zorgzaam en deelden we als eerste mondmaskers uit.'

'Leuven heeft wel een stevig uitgebouwd politiekorps dat doet wat nodig is. Ik vind dat een stad veilig moet zijn en tolereer geen criminaliteit. Daarom is bemiddeling juist zo belangrijk. Als je betrapt wordt op wild­plassen, kan je kiezen voor een GAS-boete, of meelopen met de vuilniskar. Dat is wel degelijk progressief links beleid, dus ik weiger om mee te gaan in het discours dat veiligheid een rechts thema is. Ook als je links bent, moet je niet alles tolereren: er zijn een aantal basisregels.' 

'Enerzijds is criminaliteit de verantwoorde­lijk­heid van het individu. Anderzijds moet links ook breder kijken, en moet je een wijk met meer criminaliteit onder de loep nemen. Is de wijk niet goed voorzien, of zijn er te weinig scholen? Daar zet ik heel hard op in: ik wil er gerust eens met jullie doorlopen, mijn sociale wijken zien er allesbehalve slecht uit. Die buurten zijn fijn, jongeren moeten er goed kunnen opgroeien en het gevoel hebben: "Tiens, ik hou van mijn wijk."'

Is dat volgens u de reden waarom Vlaams Belang niet doorbreekt in Leuven? 'Mensen hebben in Leuven het gevoel dat er naar hen wordt omgekeken. Uit de stads­monitor blijkt ook dat in geen enkele andere centrumstad de inwoners zo een groot vertrouwen hebben in het bestuur. Nergens anders is het veiligheidsgevoel zo groot als in Leuven, en tegelijk is de openheid naar etnisch culturele diversiteit nergens zo hoog als hier.'

'Maar dat is elke dag keihard werken. Onder­wijs, kinderopvang of het verkeer: het moet gewoon top zijn, zodat mensen weten waarvoor ze belastingen betalen, en bereid zijn solidair te zijn met anderen. Tegelijk moet je zorg dragen voor wie kwetsbaar is, maar ook voor zij die in de middengroep zitten.' 

'Onlangs moest ik in de buurt van Lier zijn: ik schrok me te pletter. Op de Liersesteenweg had je het ene grote huis na het andere. Kasten van huizen, maar met een "Vlaanderen weer van ons"-bord. Wat is daar aan de hand, vroeg ik me af. Ik wijt het aan een soort ophaalbrugmentaliteit: niet "eigen volk eerst", maar eigen ik eerst. Er is op veel plaatsen geen samenhorigheidsgevoel meer.' 

Uw partij positioneert zich steeds meer als economisch links, en cultureel eerder rechts. Is dat volgens u een goed recept voor een socialistische partij?
(verbaasd) 'Heeft u daar een concreet voorbeeld van?'

Verschillende uitspraken van voorzitter Conner Rousseau wijzen daar bijvoor­beeld op. In Veto hekelde hij het feit dat te veel zaken zouden worden geclassificeerd als racisme.
'Ik zou u willen uitnodigen om te kijken naar wat we in de praktijk doen, en dan zal je zien dat Vooruit zich cultureel aan de linkerkant bevindt. Wat doen Caroline Gennez en Frank Vandenbroucke in de regeringen: progressief beleid voeren. Ons discriminatiebeleid is links, we strijden voor de versoepeling van abortus, en voeren een progressief integratiebeleid. Maar ik ben zelf het kind van arbeidsmigranten. Geloof me, er is niets rechts om aan nieuwkomers te vragen om de taal te leren.'

'Maar het discours dat je als beleidsmaker hanteert, maakt wel een verschil. Het is rechts om te zeggen: "Jij spreekt de taal niet, dus je hoort er niet bij". Mijn aanpak bestaat erin om de mensen te helpen om onze taal te leren. Daarom was ik ook zo gekant tegen de beslissing van de vorige Vlaamse regering om de integratiecursus betalend te maken.'

'Hoeveel geld hebben we vanuit de stad wel niet moeten bijpompen om ervoor te zorgen dat we mensen konden helpen Nederlands te leren? Staan roepen dat mensen zich moeten inburgeren, maar als beleidsmaker wel geen moeite doen: dat is niet juist.' 

'Ofwel geef je mensen vertrouwen, ofwel vind je dat iedereen zijn plan moet trekken. Maar wees eerlijk: reik dan ook handvaten aan. En dan is het ook wel aan een persoon zelf om ze vast te nemen. Beschuldig mij alstublieft niet een pamperbeleid te voeren, maar je moet wel de voorzieningen treffen.' 

De nieuwe Vlaamse regering – met Vooruit – wil dat er voor elke Engelstalige opleiding een Nederlandstalig alternatief is, zonder uitzonderingen. En ze wil de financiering voor niet-Europese studenten beperken tot twee procent. Dat kan weleens een hypotheek zetten op de kwaliteit van de KU Leuven. Staat u daar achter?
'Nee, dat is absoluut geen goed idee. Wij zijn bij uitstek een regio die het moet hebben van buitenlands talent. Zonder een toestroom aan talent kan je Imec niet groot maken en de nieuwste technologische innovaties niet ontwikkelen. Dat is nochtans waar de toekomst van Vlaanderen ligt.'

Gaat u dan nog op tafel kloppen bij uw partij om die ambitie terug te trekken?
'Met of zonder Vlaanderen gaat Leuven een heel open politiek blijven voeren, en mensen de kans geven om hier een diploma te halen, want die mensen helpen ons ondertussen door onze kenniseconomie aan de wereldtop te helpen. Wij moeten een Europees toekomst­labo worden, waar de oplossingen van morgen het licht zien.'

'De grote innovaties hebben altijd al plaats­gevonden in open en diverse steden: van Rome tot Cordoba, en van San Francisco tot Leuven vandaag. Dat zijn verdraagzame en diverse steden, die een magneet vormen voor toekomstig talent. Als je daar op begint te beknotten, gaan we veel kansen missen.'

'Ik denk niet dat Leuven morgen ineens minder internationals gaat aantrekken. Dat is een trend die zich aan het doorzetten is, maar het zullen de minder kapitaalkrachtige internationals zijn die niet meer komen. Leuven zal iets meer elitair worden. Dat juich ik niet toe.'