‘Misschien kan je Schild & Vrienden cultureel verval noemen, ja.’

Moeilijk is het niet Vlaams Parlementslid Filip Brusselmans (21) te onderscheiden van zijn collega in de Kamer. Hij is jonger, minder afgeborsteld en veel diplomatischer dan de bekendere Dries Van Langenhove. Alt right is niet meteen Brusselmans' ding.

Op een aantal jaren tijd bekeerde hij zich tot aartsconservatieve katholiek. Elke jongere is zoekende, stelt de ex-preses van KVHV Antwerpen. Hijzelf belandde in de Priesterbroederschap Sint-Pius X. Die traditionalistische kerkgemeenschap scheurde zich na het Tweede Vaticaanse Concilie af van de katholieke Kerk en werd in 2009 door paus Benedictus XVI weer opgenomen. 'Wij zijn geen ronselaars à la IS. Ik spreek over een erkende gemeenschap binnen de katholieke Kerk.'

Het conservatisme is voor u nauw verbonden met het katholicisme. Verklaar.
Filip Brusselmans: 'De waarden en normen die wij hanteren in Europa vinden hun terugslag in de katholieke Kerk. Europa is een kaartenhuis dat helemaal instort wanneer je het katholicisme eruit haalt. Ik denk dat elke conservatieve denker mij daarin volgt.'

'Het Tweede Vaticaanse Concilie (Concilie uit de jaren 60 dat de Kerk moest moderniseren, red.) heeft volgens mij de Kerk kapot gemaakt. Alles werd verleukt en versoepelt om meer volk te lokken, maar eigenlijk heeft het volledig het omgekeerd effect gehad.'

'De kerk waar ik heen ga, Sint-Pius X, zit wel vol. Wij doen missen nog in het Latijn, priesters staan met de rug naar het publiek. We doen alles zoals voor het Concilie. Het origineel is beter dan de kopie.'

Denkt iedereen binnen het Vlaams Belang zo over die verstrengeling? U bent alleszins het meest open over uw geloof.
'Er zijn er nog drie of vier katholieke mensen binnen de bredere partijtop.'

Dat is niet veel.
'Nee, maar er zijn nu eenmaal minder gelovigen in de samenleving. In ieder geval zijn wij wél nog cultuurkatholiek. We weten waar we vandaan komen en hebben respect voor die katholieke normen en waarden.'

Hoe legt u aan niet-gelovigen uit dat er met die secularisatie ook iets verloren is gegaan? Hoe brengt u hen terug?
'Ik ga niet op straat lopen en aan mensen hun deur bellen. Het moet van onderuit groeien.'

'Volk trekt volk. Mensen moeten zelf zoeken naar een thuis. Ik ga ze niet proberen te overtuigen, maar in een discussie zal ik wel mijn argumenten op tafel gooien.'

Binnen de conservatieve beweging leeft toch net wel die drang om de ideeën van mensen te veranderen? De cultuurstrijd verloopt van deur tot deur.
'Wij geloven dat de onderstroom een bepaalde gedachte moet hebben en dat dat dan pas kan omgezet worden in beleid. Het moet van de mensen komen. Op basis van dat draagvlak voer je beleid. In die zin is de cultuurstrijd wel belangrijk.'

'Cultuur is altijd een thema van links geweest. Nu hebben wij dat overgenomen. Een eenduidige reden kan ik niet geven. De jeugd is gewoon conservatiever en zich meer bewust van zijn identiteit.'

Heeft u echt geen aanvoelen van de oorzaken van het succes?
'Niet concreet. Maar de jeugd ziet ook wel wat er gaande is. Ze moeten soms lang naar werk zoeken. Als je zeven jaar op een sociale woning moet wachten ...'

U verwijst naar thema’s die van oudsher aan socialisten te linken zijn. Die analyse wordt in de marge vaker gemaakt: de regering werd op links afgestraft, niet op rechts.
'Natuurlijk werd de regering afgestraft omdat ze niet rechtvaardig en sociaal was. We betalen de hoogste belastingen van Europa, maar krijgen er de laagste service voor terug. "Scandinavische belastingen, met Zuid-Amerikaanse service", zei de topman van VOKA (een Vlaamse werkgeversorganisatie, red.) enkele weken terug. Dan krijg je onvrede bij de mensen.'

U hebt een sociale bekommernis voor de man in de straat en aan de toog. Maar die bekommernis geldt niet voor de hele bevolking, met name de nieuwkomers.
'Dat gaat wél op voor heel de bevolking. Dat geldt voor alle Vlamingen die hier wonen, ingeburgerd zijn en willen samenleven met ons. Maar natuurlijk kan je geen open sociale zekerheid hebben en daarnaast een opengrenzenbeleid. Wij hebben een uniek model dat in heel Europa aanslaat waar we gaan voor een open, inclusieve sociale zekerheid gaan met een grote muur rond. Dat is de enige manier om de sociale zekerheid betaalbaar en leefbaar te houden.'

In een paar zinnen: hoe beschrijft u de Vlaamse identiteit?
'De Vlaamse identiteit is niet opgebouwd uit een checklist van zaken waaraan je moet voldoen. Het is meer een gevoel van erbij te horen. Dat is zeer moeilijk objectief te omschrijven. Je voelt je Vlaming of je voelt dat niet.'

'Om dat gevoel te creëren moet je natuurlijk een bepaalde kennis hebben van de samenleving waarin je leeft. Wij zijn een vrij ruimdenkende samenleving - waar ik absoluut niet tegen ben - die hard werkt, zeer productief is, maar die ook zorgt voor elkaar. Een inburgeringscursus kan bijdragen tot het gevoel één van ons te zijn.'

Dat is toch een heel floue invulling?
'Juist omdat je dat nooit concreet kunt maken.'

Als wij er al zoveel moeite mee hebben, hoe kan u dan van een buitenstaander verwachten dat die dat kan vatten?
'Het begint allemaal met willen. "Wil je erbij horen of niet?" Ik ken zoveel mensen die op zondag eens naar een toneelstuk gingen of op woensdag mee gingen helpen in de speelpleinwerking. Dergelijke dingen dragen daartoe bij, maar het is moeilijk om objectief te stellen.'

U heeft het niet over inhoud, maar die is er toch wel? 'Zij' moeten 'een van ons' worden en in die 'ons' zit voor u dan bijvoorbeeld het katholicisme.
'Ja, en de gelijkheid van man en vrouw. Het aanvaarden van mensen met een andere geaardheid. Dat zijn onze waarden, die vaak botsen met nieuwkomers. Maar het is niet omdat je ze aanvaardt, dat je je daarom 'een van ons' kan noemen. Je moet er tijd en moeite insteken en het vooral willen.'

'Daar ligt vaak het probleem. We hebben al zoveel inburgeringstrajecten en hulpverleners. Ze vragen vanuit dat middenveld altijd maar meer middelen. Voor mij zijn daar genoeg middelen voorhanden. Ik denk dat vaak de wil ontbreekt om in te burgeren.'

'Maar uw opmerking is terecht. Ik omschrijf het als iets heel fluïde, maar dat is ook omdat ons samenlevingsmodel geen sterke identiteit meer heeft op dit moment. Dat is juist wat opnieuw gevormd zou moeten worden: een eenheidsgevoel. Pas dan gaan mensen zich daar ook effectief bij willen aansluiten.'

U heeft een andere stijl dan Dries Van Langenhove.
(onderbreekt) 'Op een positieve manier hoop ik. (lacht)'

Hoe verhoudt u zich tot de alt-right?
'Ik ben nauwelijks betrokken bij eender welke alt-right beweging. Ik vind het goed dat ze de cultuurstrijd mee voeren. Ieder doet dat op zijn manier maar dat is inderdaad niet mijn manier. Ik ben geen memer. Ik heb geen accounts op – hoe heet het allemaal – 4chan en 8chan. Ik ben liever op straat dan op het internet.'

U zat wel in de Facebookgroep van S&V.
'Een Facebookgroep waarin zoveel duizenden mensen zaten. Ik ben nooit betrokken geweest of naar een evenement geweest.'

Zag u binnen het KVHV een onderscheid tussen mensen met die traditioneel-conservatieve, duidelijk katholieke stempel, en de meer edgy alt-right?
'Je ziet dat onderscheid maar dat is niet erg. Diversiteit op dat vlak is goed. Zo spreek je opnieuw twee kampen aan. Het KVHV moet groeien. Ik had daar helemaal geen problemen mee.'

Hoe zou u die twee stromingen zelf van elkaar onderscheiden?
'Ik geloof dat die tweede groep waarover we spreken, de internet warriors, vaak iets minder onderbouwd zijn dan de anderen, maar daarom is hun bijdrage aan de cultuurstrijd niet minder. Dat is het grootste verschil dat ik zie. Die mensen zullen niet zo snel een boek vastnemen maar zullen eerder een meme maken. Gewoon lachen.'

Is dat geen cultureel verval?
(twijfelt) 'Misschien zou je dat zo kunnen noemen, dat is waar. Maar dat hoort een stuk bij de tijd. Hoeveel mensen lezen nog?'

Ik las een interview met u in Humo van vorig jaar en het valt me op dat u toch wat geslotener bent geworden.
'Je weet dat je een bepaald deel van de bevolking vertegenwoordigt. Die hebben niet op mij gestemd omwille van die ethische thema's, denk ik. Het is dus ook niet aan de orde om dat nu heel hard naar voren te brengen want dat is niet waarom de kiezer mij verkozen heeft.'

Met 'ethische thema’s' bedoelt u uw standpunt over transgenders en seksuele diversiteit.

'Ja, ik denk dat dat niet is waar de Vlaming vandaag van wakker ligt. Dus het is niet aan mij om daar zo straf mogelijke uitspraken over te doen. Ik spreek nu namens zoveel mensen die ik vertegenwoordig en ik probeer regelmatig terug te koppelen. Nog nooit heeft iemand me gevraagd om daar een opmerking over te maken. Dus dan zal ik dat ook niet doen. Als je mijn mening vraagt, dan zal ik die altijd zeggen en dat zal altijd dezelfde blijven. Mijn mening is niet veranderd door het feit dat ik nu in de partijpolitiek zit. Maar natuurlijk ga je wikken en wegen.'

In datzelfde interview in Humo zegt u dat u binnen de nieuwe conservatieve beweging preppers kent. Dat zijn mensen die zich klaarmaken voor een soort van raciale burgeroorlog.
(lacht schamper) 'Fantastisch. We stonden buiten te roken. De interviewer was ook een roker. Hij vraagt wat ik zoal doe van hobby’s. Ik zeg: "Tennis en ik ga ook naar de schietclub af en toe." Hij zegt dat hij in die schietclub ook iemand heel speciaal kent. En ik: "Ja, dat is zo’n prepper." '

'Tijdens het interview vraagt hij plots of ik preppers ken en of ik dat concept eens kan uitleggen. Maar ik ken die mens helemaal niet. Ik weet dat die daar rondloopt. Het is niet dat ik op de koffie ga bij die man. Wat schrijft hij in dat interview? "Ik ken mensen die wapens in hun kelder hebben liggen." '

Is dat voor u dan een reden om afstand van die mensen te bewaren?
'Dat maakt mij niet zo uit. Is dat allemaal wel waar ten eerste? Ik ben niet tegen wapenbezit, absoluut niet. Ik ga me daarop niet baseren of ik al dan niet met iemand omga.'

Waar ik eigenlijk naartoe wil is of u zich geen zorgen maakt over welke kant het opgaat met wit nationalistisch …
(onderbreekt) 'Blank nationalistisch.'

Of blank nationalistisch. Maakt u zich zorgen over blank nationalistische terreur?
'Dat is een marginaal fenomeen. Ik vind het geen relevante vraag, want we kunnen ook praten over die andere 99,99% van de terreurdaden. Ik vind het nooit relevant om zo in de marges te gaan kijken. Elke terreurdaad is er natuurlijk één te veel. Elke gezonde mens is, hoop ik, tegen die vormen van geweld. Maar ik zie daar geen gevaarlijke evolutie in omdat je spreekt over een fractie van een fractie. Gelukkig komt het niet veel voor in onze samenleving. Laat ons dat vooral zo houden.'

We zijn nog niet echt ingegaan op Forza Flandria. Hoe ziet u de toekomst met N-VA?
'Ik hoop dat wij de komende vijf jaar goed kunnen samenwerken in die zin dat wij de N-VA soms kunnen bijstaan met stemmen waar het nodig is.'

Bedoelt u dat u wilt depanneren?
'Ja. Wisselmeerderheden zien we veel te weinig in dit land. Dat is echt taboe. Dan valt de regering meteen. In Nederland is dat veel normaler. We moeten naar een nieuw politiek systeem, waar oppositie en meerderheid veel meer fluctueren.'

De Wever spreekt toch van een Chinese Muur die tussen jullie partijen staat?
'Hij is wel drie of vier keer met ons gaan praten.'

Denkt u dat het bij de N-VA ook oprecht was?
'Ik ga daar geen uitspraken over doen want ik wil geen bruggen opblazen. Ik was er ook niet bij. Ik weet niet wat dat daar juist gezegd is.'

Denkt u dat het hypothetisch een levensvatbaar huwelijk zou zijn?
'Ja, op voorwaarde dat de partijtop van N-VA verandert. Dat is niet onze voorwaarde, maar ik denk dat met de huidige partijtop van de N-VA op dit moment geen huwelijk te vormen is. Zij zien ons niet als volwaardige partners.'

Dan denkt u toch dat de gesprekken niet oprecht waren?
'Ik zeg niet dat er niet oprecht werd onderhandeld. Ik zeg alleen dat we op dit moment, na de onderhandelingen, niet bij de partijtop worden aanzien als volwaardige partners.'

Bent u van mening dat het Vlaams Belang komaf moet maken met de ranzige uitspraken van iemand als Filip De Winter om meer in de richting van een potentiële beleidspartij te evolueren?
'Opnieuw: het is de kiezer die bepaalt wie er in de parlementen zit. Dus het is niet aan mij om te zeggen dat Filip eruit moet.'

Het gaat om de partijlijn.
'Het is de partijlijn, dat is waar. Maar het is uiteindelijk de kiezer die het bepaalt. Ik heb een andere stijl en Filip moet weten wat zijn stijl is.'

U ziet die stijl niet als een probleem?
'Kijk. Het is niet aan mij om te zeggen of dat een probleem is of niet. We zullen eerst zien hoe de kiezer de kaarten legt en wie verkozen is. En we zullen het dan met die mensen moeten doen.'

Diplomatisch.
'Misschien een beetje.'