Meer meldingen van anti-Aziatisch racisme

In maart van dit jaar werden acht mensen doodgeschoten in verschillende kuuroorden in Atlanta, een stad in de Amerikaanse staat Georgia. Zes van hen waren Aziatische vrouwen. In de officiële aanklacht kan niet worden bevestigd dat het zou gaan om moord met een raciaal motief, maar toch wakkerde de schietpartij een wereldwijd debat aan rond anti-Aziatisch racisme.

Naar aanleiding van die gebeurtenissen werd de organisatie Stop Asian Hate opgericht. Op sociale media hoef je dan ook niet ver te zoeken naar allerlei verhalen en ervaringen van mensen wereldwijd onder de hashtag #StopAsianHate. Het ene na het andere verhaal over discriminatie omwille van hun Aziatische achtergrond volgen elkaar op.

Ook hier in Europa en België kwamen al verschillende mensen naar voren met getuigenissen over racisme en haat. Zo ontstond er recent nog heisa rond een stereotiepe 'mop' in de populaire Vlaamse soap Thuis: de zogenaamde 'flietjes-rel'. Joey Kwan, een Vlaamse actrice die onder andere meespeelt in de populaire Ketnet-reeks #LikeMe, reageerde in een video op Instagram. Sindsdien kwam ook in Vlaanderen het debat op gang.

Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag

Ook de KU Leuven merkt een stijging van het aantal meldingen rond anti-Aziatisch racisme. 'Ik kreeg als vertrouwenspersoon voor het Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag het afgelopen jaar 22 meldingen over anti-Aziatisch racisme van zowel personeelsleden als studenten', vertelt Heidi Mertens, vertrouwenspersoon bij het Meldpunt. 'De jaren ervoor, van bij de opstart van het Meldpunt in 2017, waren er maximum een handvol meldingen over dit soort racisme op jaarbasis.'

Het Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag is maar één ingangspoort voor zulke meldingen. Zo is er een veel groter netwerk aan de Leuvense universiteit van ombudsen en vertrouwenspersonen waar zulke ervaringen kunnen worden aangekaart. Het echte aantal meldingen ligt dus waarschijnlijk nog een stukje hoger.

Zowel studenten als onderzoekers stappen naar het Meldpunt met hun ervaringen. 'Ze vertellen dan over momenten waarop ze geviseerd werden door zowel medestudenten, als docenten in de les, of collega's.'

In verschillende gevallen werd er een gesprek aangegaan met de personen in kwestie en volgden er excuses: 'Belangrijk is dat de mensen die bij ons komen erkenning krijgen: "Dit is niet oké." De KU Leuven tolereert als instelling racisme niet', vertelt Heidi Mertens.

Covid-gerelateerd

Overal ter wereld stijgen de meldingen van xenofobie ten aanzien van Aziaten sterk sinds de pandemie. Het virus vond waarschijnlijk zijn oorsprong in de Chinese stad Wuhan, en onder andere president Trump noemde het virus meermaals 'het Chinese virus', iets wat de gemoederen enkel aanwakkerde. 'We krijgen vaak meldingen van mensen die de straat oversteken als ze iemand zien met een Aziatische achtergrond, maar ook haatdragende en racistische beledigingen', klinkt het bij Heidi Mertens.

Dat maakte ook Hannah mee: 'Helemaal in het begin van de pandemie was ik een wandeling aan het maken met enkele vrienden in centrum Leuven, toen er een auto voorbij reed met twee inzittenden. Ze vertraagden even, deden hun raam open en riepen in het Engels "Hey Chinees, heb jij corona?" en reden dan al lachend weg voor ik iets kon terugzeggen.'

Het zijn vaak de stereotiepe beledigingen die enorm kunnen kwetsen, ook bij Hannah: 'Vroeger kreeg ik wel eens ching chang chong naar mijn hoofd door dronken jongens, en in het middelbaar kreeg ik de vraag of ik wel kon zien met zo'n kleine oogjes. Maar gelukkig maak ik dat nu al minder mee.'

Ladeuzeplein

Iemand die melding maakte van een negatieve ervaring hier in Leuven is Athena, student aan de KU Leuven en van Chinese afkomst. Ze stapte naar Heidi Mertens met haar verhaal, maar wil het ook graag delen in Veto. 'Ik zat op het Ladeuzeplein met mijn avondmaaltijd. Er kwam een man naar mij die zei "Kijk naar haar, ik hou van Aziatische meisjes en wil met je praten in Chinees." Ik kan niet goed uitdrukken hoe oncomfortabel ik mij voelde.'

'Ik ben weggegaan en begon te huilen, waarop de man mij uitschold en wegging. Een groep meisjes is mij dan komen troosten.' Athena groeide op in een cultuur waar het meer voor de hand ligt stil te lijden dan voor jezelf op te komen. Ze kwam enkele jaren geleden naar Europa om hier te studeren. 'Ik ging door een periode waarin ik mijn Chinese kant echt wilde verbergen. Ik wilde geen Chinees accent wanneer ik Frans of Engels praatte met mijn vrienden, ik lachte mee met mopjes over de instituties en systemen waar het Westen vaak mee lacht.'

Ook Athena benadrukt dat de 'kleine' mopjes of stereotiepe woordkeuzes enorm kunnen kwetsen: 'We moeten opkomen voor onszelf. Racisme is overal, maar de Aziatische gemeenschap is daarin altijd verwaarloosd, alsof wij niet passen in het paradigma van zo'n haatmisdaad.'

Black Lives Matter

Volgens Unia, het Interfederaal Gelijkekansencentrum, zorgde de combinatie van de Black Lives Matter beweging en het wellicht uit Wuhan afkomstige coronavirus voor een opflakkering van asiafobie enerzijds, en een verhoogde waakzaamheid en bewustwording anderzijds. Ook bij Unia krijgen ze meer meldingen binnen: 'Het gaat over haat en discriminatie, verbaal maar soms ook fysiek, jegens personen met een Oost-Aziatisch ogend uiterlijk. Het gaat hier om vooroordelen, vaak hoeven die mensen niet eens uit China afkomstig te zijn.'

Ook Heidi Mertens bevestigd dat er een enorme groei is in de bewustwording rond racisme: 'Sinds Black Lives Matter krijgen we ook gewoon in het algemeen meer en meer meldingen rond racisme.' Ze benadrukt het belang van het bystander effect: 'Wanneer je zulke zaken ziet of hoort gebeuren gaan mensen meer en meer daar iets van zeggen en opkomen voor hun medestudenten of collega's. Daarop moeten we blijven inzetten.'

Zowel bij het Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag als bij Unia kan je terecht indien je te maken zou krijgen met haat of discriminatie.