Mannelijke studenten stappen twee keer zo weinig naar psychische hulp

De cijfers zijn opvallend, ook hier aan de KU Leuven gaan vrouwen (62%) meer op consultatie dan mannen (38%) voor psychische klachten. 5,4% van de gezondheidsklachten van studenten zijn psychisch, van die contacten waren er 393 met meisjes en 183 met jongens. Ook buiten de universiteit zien we dezelfde verhouding terug, geeft Anne Neyskens, hoofd van het gezondheidscentrum aan. ‘Dat zijn cijfers die je overal opnieuw tegenkomt.’

Ook voor de niet-psychische klachten slaat de balans door naar de meisjes. Van de 11.849 raadplegingen bij de studentenartsen waren er 7.247 op naam van meisjes en 4.548 op naam van jongens.

Wees eens een sterke jongen

Deze discrepantie bij het zoeken van hulp is wellicht te wijten aan de genderrollen en normen die de maatschappij oplegt aan mannen en vrouwen. Loes Meeussen, sociale psychologe gespecialiseerd in gender aan de KU Leuven, legt uit: ‘Vanaf hun kindertijd wordt het van mannen eigenlijk al minder aanvaard om zwakte te tonen. Terwijl we meisjes eerder gaan troosten, zeggen we tegen hen: ‘wees eens een sterke jongen’.

‘Mannelijkheid is eigenlijk iets heel kwetsbaars, iets dat voortdurend bevestigd moet worden’, vervolgt Meeussen. ‘Een man is iemand die sterk is, niet flauw doet … Eigenlijk is de definitie van man zelf al in contrast met toegeven dat het soms moeilijk gaat. Alles wat een man doet dat enigszins vrouwelijk aandoet, wordt sociaal ook enorm afgestraft. Zo is praten over gevoelens onder mannen nauwelijks sociaal aanvaard.’

Verman je

Dat is ook wat onderzoek aantoont: zo onderzocht men hoe mensen denken over psychische hulp. Deelnemers werd gevraagd om situaties te beoordelen waarin een fictief persoon kampt met psychische problemen. Opvallend: de reacties verschillen enorm naargelang de fictieve persoon een mannelijke of vrouwelijke naam heeft. Zo komt naar boven dat zelfhulp, dus het niet zoeken van professionele hulp, meer aangemoedigd wordt aan mannen, zowel door mannen als door vrouwen.

Ook gaan mannen zelf minder vlug de effectiviteit van psychotherapie erkennen. Vrouwen beoordelen psychotherapie dan weer als minder helpend wanneer hen een situatie met een man wordt voorgelegd tegenover een situatie met een vrouw.

‘De rol en het gedrag die men mannen oplegt, zorgen er dus voor dat zij aangemoedigd worden om hun psychische problemen niet te uiten. Men ziet dan ook dat mannen veel meer externe pathologie vertonen. Twee derde van de zelfmoorden gebeuren door mannen, hetzelfde met alcoholisme en agressie’, zegt Meeussen.

De conclusie is dus tweeledig: enerzijds gaan mannen minder vlug hulp zoeken omdat zij daar negatiever tegenover staan. Anderzijds is dat net het gevolg van sociale normen die voortkomen uit hoe mensen in het algemeen zich tegen mannen gedragen. Met andere woorden zorgen dus ook vrouwen mee voor de mannelijkheidsnormen.

Repareren, niet opgeven

‘Om dat probleem op te lossen zouden we in de eerste plaats moeten kijken hoe we het imago van hulpverlening kunnen opkrikken’, beweert Meeussen. ‘Wanneer je auto kapot is en je die laat repareren, dan ben je proactief aan het handelen, iets aan het oplossen. Eigenlijk zou psychische hulp zoeken ook zo gezien moeten worden en niet als een toegeving van zwakte. Ook het beeld dat mannen hebben van psychische hulp, namelijk op een bed liggen en vertellen over je problemen, spreekt hen niet aan.’

‘Dat mannen minder snel naar psychische hulp stappen, heeft te maken met hoe die is georganiseerd’, beweert Piet Bracke, gewoon hoogleraar sociologie aan de UGent. ‘Het huidige model schrikt mannen af. Je komt immers terecht in een relatie waarin de psycholoog of psychiater een autoritaire positie heeft, en daar moet je dan opeens over je gevoelens beginnen te praten. Dat is iets dat mannen afschrikt.’

‘Daarnaast is het echter ook zo dat hulpverlening aanpassen zodat ze mannen beter aanspreekt, de genderrollen alleen maar meer zal bevestigen’, vervolgt Meeussen. ‘Er is eigenlijk een veel bredere culturele shift nodig. Uiteindelijk willen we naar een cultuur waar de man iemand is die ook zijn zwaktes mag tonen en ook mag praten over zijn gevoelens’, besluit Meeussen.