LVSV-Kopstukkendebat: als de grote namen thuisblijven, dansen de jonge mannen op tafel

De deuren van Aula Pieter De Somer openden maandagavond om kwart na zeven en nog geen tien minuten later strekte de rij voor het Kopstukkendebat van LVSV zich al uit tot halfweg het Stadspark. Na de bewogen start van de Vlaamse regering-Jambon I, met onder andere een gratis promotiecampagne voor Toy Blast en een exodus van de oppositie uit het Vlaams Parlement, was er duidelijk genoeg stof tot discussie. Kon u er niet bij zijn? Lees dan gerust even mee voor een overzicht van de avond.

De avond begon met een korte introductie door Michiel Heleven, voorzitter van LVSV Leuven. Hij bedankte alvast de veiligheidsdiensten en organisatie voor hun hulp bij het vlotte verloop van de avond, maar sloeg ook een gematigde mea culpa: 'Zoals jullie ook zien vanavond zitten we hier met zeven mannen. Ik had persoonlijk ook al liever minstens een vrouw gezien en misschien zelfs meer, maar helaas …'

Afzeggers

Een van de speerpunten van de avond was Sammy Mahdi, voorzitter van jong CD&V. Met zowel concrete, beredeneerde argumenten als treffende oneliners viel hij keer op keer in de smaak bij het publiek. Ook hij betreurde dat niet iedereen aanwezig kon zijn op het LVSV-debat te Brussel. Over de komende voorzittersverkiezingen hield Mahdi het kort: 'We hebben binnenkort voorzittersverkiezingen. We zullen als partij effectief wat tabula rasa moeten maken en moeten nadenken over een verhaal dat werkt en sterk genoeg is. Ik ben ervan overtuigd dat we dat kunnen brengen vanuit de christendemocratie en dat de jongere generatie waarvan ik deel uitmaak dat mee zal doen, maar of ik daar de voorzitter van zal zijn? On verra …'

It's the economy, stupid!

Als eerste besprak men de visie van de panelleden over de economische toekomst van dit land: hoe moeten we volgens hen meer economische groei creëren? Vande Reyde (Open VLD) stelde dat het de bedrijven zijn die nieuwe jobs scheppen en niet de overheid. Hij haalde aan dat dit volgens hem de voorbije jaren goed was gelukt, maar dat naast die jobs ook genoeg mensen nodig zijn die willen werken. Hij uitte daarom kritiek op het Belgische werkloosheidssysteem, dat hij een 'hangmatmodel' noemde. Volgens de Open VLD-politicus zouden de linkse partijen dat model enkel willen versterken.

Een kritiek die SP.A’er Bruno Tobback maar moeilijk kon verteren: 'Als je naar Vlaanderen kijkt, zie je dat iedereen die niet tot een van de specifieke groepen zoals laaggeschoolden of ouderen behoort, een job heeft. Het idee dat men dus 100.000 jobs kan bij creëren in Vlaanderen door werklozen te activeren, klopt gewoon niet. Het hele verhaal van meneer Vande Reyde van "wij zijn goed bezig, als die luierikken maar zouden willen werken", klopt niet. We moeten investeren in zaken zoals klimaatvriendelijke technologie en daar dan massaal jobs en vooruitgang in creëren.'

Daarin vond hij opvallende bondgenoten in Sammy Mahdi (CD&V) en Dries Van Langenhove (Vlaams Belang), die de jobcreatie niet realiseerbaar achten. Jos D'Haese van PVDA vreesde dan weer dat de jobcreatie ten koste van de arbeidskwaliteit zou gaan: 'Men heeft allemaal flexibele jobs, halftijdse jobs en hamburgerjobs gecreëerd, waardoor er steeds meer mensen hard werken maar niet rondkomen.'

Gilles Verstraeten (N-VA) reageerde onmiddellijk en kritisch op de uitspraken van D’Haese: 'Ik woon in Kuregem te Brussel, waar de jongerenwerkloosheid ongeveer 40% bedraagt. Ik kan u garanderen: als men die jongeren geen job geeft, vinden ze andere dingen om zich mee bezig te houden, en niet in het minste drugshandel. Weet u wat de jeugdwerkers bij mij in de buurt zeggen dat het meest geholpen heeft om die jongeren van de drugshandel af te houden? Dat is Deliveroo, dat is Uber, dat zijn trappen die hen toestaan om op de arbeidsmarkt te geraken. Dat u dat afschiet als minderwaardig, is onzin! Dat helpt die jongeren om vooruit te geraken in hun leven.'

De flexibilisering van de arbeidsmarkt bleef voor een ruim kwartier nog het centrale debatsonderwerp, waarbij een logische tegenstelling tussen regering en oppositie de rode draad van de debatten vormde.

Zowel Van Langenhove als de panelleden van de Vlaamse regeringspartijen kwamen hier af en toe op eenzelfde lijn te staan: de flexibilisering is nu eenmaal een noodzaak in het moderne België en is iets wat omarmd moet worden. Mahdi en Van Langenhove waren het bijvoorbeeld eens dat sommige mensen nu eenmaal geen 9 to 5-job meer willen, maar een flexi-job of nachtwerk verkiezen als hier een bijkomende vergoeding tegenover staat.

Begrotingsfetisjisme: gedateerd of broodnodig?

Als laatste luik van het economische thema werd het belang van begrotingstekorten besproken. Hierover zei de tot nu toe vrij onzichtbare Dieter Van Besien (Groen) dat men 'geen fetisj moet maken van die begrotingsschuld' wegens de lage rente op de markt. Volgens Van Besien moet de overheid vandaag geld lenen om meer te investeren, wat ze zou terugverdienen wegens de lage rentevoet.
Van Langenhove meende als zelfverklaarde begrotingsfetisjist dan weer dat de rekening van de overheid moet kloppen. De oplossing was volgens de rechtse politicus glashelder: snijden in bepaalde uitgaven die hij als overbodig beschouwt. Dat koppelde hij vervolgens aan zijn eigen politieke agenda. 'Als we de begrotingsfactuur naar beneden willen krijgen: bespaar op het politieke systeem, bespaar op de transfers naar Wallonië en bespaar op de migratiefactuur.'

Mahdi kon zich absoluut niet vinden in deze losse begrotingsvisie: ' Uit onderzoek van Voka blijkt dat we binnen een paar jaar met een half miljoen openstaande vacatures zitten. We gaan mensen nodig hebben in de zorg, die ervoor gaan zorgen dat uw ouders worden rechtgetrokken en het werk gaan doen dat heel wat mensen de dag van vandaag niet meer willen doen. We gaan mensen nodig hebben in alle sectoren die vandaag moeilijker en arbeidsintensiever zijn. Dus ja, we gaan mensen nodig hebben die we gaan blijven integreren, maar die we ook gaan blijven inzetten op onze arbeidsmarkt en dat zal de enige manier zijn om een begroting in evenwicht te hebben.'

Pensioenen: consensus in dissensus

Vervolgens schakelde men over naar het tweede thema van de avond: pensioenen en hoe we de benodigde miljarden gaan vinden om de pensioenkosten te blijven dragen. De onbetaalbaarheid van de pensioenen was volgens Van Langenhove (Vlaams Belang) niets meer dan een fabeltje: 'De pensioenen zijn zeker en vast betaalbaar en we moeten die optrekken naar op zijn minst het Europese gemiddelde. Het kan niet zijn dat een bevolking die zo productief is en zo hard werkt als de Vlamingen een pensioen krijgt dat onder het Europese gemiddelde ligt.' Het zijn volgens hem dezelfde partijen die jaar na jaar akkoorden hebben gesloten over brugpensioenen en nu zeggen dat de bevolking langer en efficiënter moet werken.

Ook Tobback (SP.A) was akkoord dat onze pensioenen inderdaad betaalbaar zijn, op voorwaarde dat de overheid een efficiënt beleid voert: de inspanningen die men van de mensen vraagt moeten ook lonen. Verstraeten (N-VA) benadrukte vervolgens de problematiek in verband met de kleine impact van hoge werkloosheid op de betaalde pensioenen: ook hier moet het lonen om te werken. Hij stelde ook dat we niet anders kunnen dan de pensioenleeftijd optrekken, aangezien we ook langer leven dan vroeger. Hij erkende wel dat Van Langenhove deels gelijk heeft: ook hij vindt dat de laagste pensioenen inderdaad moeten worden verhoogd.

Bachelorknip: elitair of evident?

Ten slotte werd ook nog de controversiële knip tussen bachelor en master besproken. Mahdi (CD&V) zag hier geen graten in: 'Vroeger was er een knip tussen elk jaar. Mijn ouders hebben ook ieder jaar moeten vechten om naar het volgende jaar te gaan. Wij hebben een onderwijssysteem dat extreem goed werkt, maar dat ook extreem veel kost om betaalbaar te houden.'

Volgens Mahdi zijn er daarom maar twee opties om die overheidsfinanciering vol te houden: ofwel de prijs verdrievoudigen en dan moeten mensen studieleningen aangaan bij de bank zoals in Nederland, ofwel gaat men naar een systeem waarin studenten een jaar mogen buizen zonder problemen en mogen herbeginnen. 'Daarna gaan we wel sanctioneren in plaats van dat iedereen kan blijven 'shoppen'. Daarnaast gaan we zeggen dat je geslaagd moet zijn in je bachelor als incentive om aan je master te kunnen beginnen', aldus Mahdi.

Tobback (SP.A) kan zich ergens wel vinden in het uitgangspunt van de regering en stelde: 'De manier waarop men vandaag de studies organiseert, leidt vooral tot een studieverlenging. Het was nooit de bedoeling om een studieloopbaan uit te smeren over zeer onoverzichtelijke jaren. Daardoor nemen de kosten ook toe voor de student zelf, voor de ouders en voor de samenleving. Dat debat moeten we voeren, maar ik geloof eerder in het correct oriënteren aan het begin van de studie.'

D'Haese was het wederom niet eens met de maatregelen van de nieuwe regering: het systeem focust volgens hem te weinig op hoe we mensen kunnen helpen om op tijd af te studeren en zet volgens de PVDA-politicus te veel in op sanctioneren. Haalt u niet genoeg studiepunten, dan vliegt u eruit; als u een aantal studiepunten over hebt van uw bachelor, dan mag u niet aan de master beginnen, klonk de teneur. D'Haese stelde vervolgens dat 'in het nieuwe systeem iemand die twee bachelorvakken mee moet pakken, niet aan zijn master mag beginnen en daardoor nog een extra jaar of half jaar bij zou moeten doen'. De moderator corrigeerde hem vervolgens door te vermelden dat het regeerakkoord voorziet in een bijkomende bepaling: studenten kunnen in uitzonderlijke omstandigheden dertig studiepunten meepakken uit hun bachelor naar de master.

D’Haese antwoordde hierop dat het dan nog altijd om een uitzondering gaat waarnaar een student zelf zou moeten vragen. Daardoor zullen volgens hem voornamelijk de studenten die het sterkst op tafel kloppen dat kunnen binnenhalen. 'Zo’n maatregelen gaan daarom vooral mensen treffen wier ouders niet verder gestudeerd hebben en die thuis niet dezelfde ondersteuning hebben als hun medestudenten', concludeerde hij.

Eindstand

Na enkele vragen van het publiek kwam de lange avond tot een goed einde: de aperitieven werden ingeschonken, de studenten namen selfies met hun favoriete politici en de politieke discussies laaiden onder de studenten weer op. Het was een verdienste van de KU Leuven en het LVSV dat alle partijen waren vertegenwoordigd. Desondanks is anno 2019 het tekort aan vrouwen op de oorspronkelijke affiche en op de avond zelf teleurstellend.

Aan het einde van dit debat was er niet per se een duidelijke overwinnaar, toch lokten de jongere politici duidelijk meer reacties uit bij het publiek. Tobback en Van Besien droegen uiteraard ook hun steentje bij aan de discussies, maar het waren vooral de dertigers en bijna-dertigers die maandagavond het discours bepaalden. Zo ziet u maar: als de grote namen thuis blijven, dansen de jonge mannen op tafel.