Luc Sels in mail aan personeel: 'Nood aan heropbouw academische capaciteit in Gaza'

'Toen onze universiteit (tijdens de Eerste Wereldoorlog, red.) getroffen werd door oorlogsgeweld is ze weer opgeveerd dankzij internationale solidariteit', staat er te lezen in een e-mail naar het personeel van de KU Leuven. 

Rector Luc Sels kondigt erin enkele concrete steunmaatregelen aan die de universiteit wil ondernemen. Die gaan van een fonds voor traumaverwerking tot het aanbieden van tijdelijke verblijven voor Palestijnse onderzoekers, en ondersteuning van het online onderwijs in Gaza.

Speciaal noodfonds

In de eerste plaats zet de universiteit in op een fonds voor traumabegeleiding. 'Frequent overleg met onder meer professor Hassan Abujarad, president van Gaza University, leert ons dat financiele of materiele steun in deze fase niet zinvol is.' Het traumafonds is volgens de rector 'een noodzakelijke stap om, zodra dat kan, (academische) staf en studenten weer voor te bereiden op onderwijs.'

Het Gemeenschappelijk Bureau - het hoogste beslissingsorgaan van de universiteit - zal voor een startbudget zorgen. Sels roept echter iedereen op om het KU Leuven Noodfonds te steunen. Dat fonds verzamelt de nodige middelen. Volgens de rector wordt er ook gepolst bij partneruniversiteiten met de vraag of ze zich willen aansluiten bij het initiatief.

De KU Leuven wil met het Noodfonds verder ook haar zogenaamde Scholars-at-Risk-programma uitbreiden. Dat initiatief maakt ruimte en middelen vrij om academici uit crisisgebieden tijdelijk op te vangen en zo mogelijk tewerk te stellen.  Sels laat weten dat het personeel ook op eigen initiatief een buitenlandse collega at risk kan aanwerven met behulp van dat programma.

Er zou samen met de andere universiteiten een dossier zijn ingediend bij de Vlaamse overheid dat een concept uittekent voor een speciaal beurzenprogramma voor studenten uit crisisgebieden.

Vlaamse universiteiten kritisch

Het leed in Gaza deed ook aan de KU Leuven al heel wat stof opwaaien. Actievoerders klagen al sinds oktober de samenwerkingsverbanden met Israëlische universiteiten aan waar ook de KU Leuven deel van uitmaakt. in Leuven bezet een groep studenten al enkele weken het De Valck College in de Tiensestraat.

De KU Leuven is momenteel 'terughoudend' in het aangaan van nieuwe samenwerkingen waarbij Israëlische instellingen betrokken zijn. Ze zet geen samenwerkingen stop, maar de speciale Ethische Commissie Dual Use, Military Use and Misuse of Research (EC DMM) besliste wel om geen nieuwe partnerschappen toe te laten met de Israëlische overheid of onderdelen ervan. 

Welke partnerschappen blijven dan over? Het gaat in de meeste gevallen om samenwerkingsverbanden binnen bredere Europese projecten, zoals het Horizon Europe onderzoeksfonds, met daarin meerdere deelnemende instellingen. 

Om die reden heeft de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR) onlangs om duidelijkheid gevraagd bij de Europese Commissie. In een brief vraagt de raad hoe de deelname van Israëlische instellingen kan worden gerijmd met de eigen principes van de Commissie. 

Aan de deelnemende onderzoeksinstellingen binnen Horizon Europe wordt immers 'respect voor de menselijke waardigheid, vrijheid, democratie, gelijkheid en respect voor de mensrechten' gevraagd. Een aantal Israëlische universiteiten ligt op dat vlak onder vuur, aangezien al bij veel ervan een directe of indirecte steun aan het Israëlische leger of de overheid werd vastgesteld.

'De discussies hebben zich voorlopig vooral gericht op de vraag welke samenwerking met Israëlische kennisinstellingen nog kan', sluit Sels zijn e-mail af. 'Het is van cruciaal belang dat we onze aandacht vooral richten op de voorbereiding van directe en indirecte steun aan de heropbouw van de academische capaciteit in Gaza.'