Live | Bezetting moet tegen 18 september ontruimd zijn

De Leuvense deurwaarder heeft op de deuren van de Nieuwe Valk de betekening aangeplakt. De bezetters moeten het gebouw voor 17 september ontruimd hebben, zo leest de betekening.

De Nieuwe Valk oogt voor het eerst sinds de start van de bezetting in mei terug overwegend leeg. Verschillende tenten zijn verdwenen, en de cursusdienst is bezig met de cursussen en codici op te slaan voor de opening van het academiejaar woensdag.

'Eigenlijk zegt de vrederechter: dit gaat meer over eigendomsrecht dan het recht op vrije meningsuiting', zegt Koen Lemmens, professor grondwettelijk recht aan de KU Leuven over de beslissing. 'Op die manier vergelijkt ze de bezetting met het kraken van een gebouw.' Lees zijn volledige duiding hier.

Indien de studenten het vonnis naast zich neerleggen en na de termijn van acht dagen de bezetting opnieuw opstarten, legt de vrederechter hen dwangsommen op van 250 euro per persoon, per dag en per inbreuk op het vonnis.

'Het is schandalig dat het recht op protest zo de kop wordt ingedrukt', zegt een aangedane Caroline Saenen, één van de veroordeelde studenten. 'We moeten nu ook alle gerechtskosten betalen dus dat komt hard binnen. De beweging blijft wel bestaan. Met de opening van het academiejaar hebben we alweer een actie gepland.' Of de studenten in beroep gaan is nog niet duidelijk: 'Wij beslissen via basisdemocratie', zegt Saenen. 'We moeten nu eerst vergaderen over eventuele volgende stappen, maar veel opties zijn er niet natuurlijk.'

De vrederechter heeft geoordeeld dat de bezetting ontruimd moet worden binnen de acht dagen na de betekening van het vonnis door een gerechtsdeurwaarder. Die oordeelt dat de studenten verder gaan dan het uitoefenen van hun grondrechten en dat die geen toelating geven om het eigendomsrecht van de KU Leuven te schenden. De KU Leuven kan het vonnis meteen laten uitvoeren, zelfs als de studenten in beroep gaan.

De rechter oordeelt dat het recht op vrije meningsuiting, niet betekent dat de actievoerders het gebouw mogen bezetten, en de KU Leuven ertoe mogen dwingen om hun eisen na te leven, namelijk een academische boycot op Israëlische universiteiten.

Ook de vraag van de verdediging tot een prejudiciële vraag met betrekking tot de interpretatie van het recht op vrije meningsuiting bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, wordt verworpen. De rechter oordeelt dat zij niet verplicht is tot het stellen van zo'n prejudiciële vraag. Bovendien vindt ze het voorstel niet nuttig of nodig voor het oplossen van het geschil en oordeelt ze dat de ingeroepen grondwettelijke bepalingen niet geschonden zijn.

Professor grondwettelijk recht Jogchum Vrielink (UC Louvain & KU Leuven) was verrast dat de KU Leuven in eerdere zaken ongelijk kreeg van de rechter. Volgens hem is de basisregel dat het eigendomsrecht primeert op het recht op expressievrijheid en demonstratierecht. Mogelijk speelt het mee dat de vorige zaken per eenzijdig verzoekschrift werden aangespannen. Omdat de rechter nu de beide partijen hoort, zou de uitslag deze keer weleens anders kunnen zijn. Lees meer

Tijdens zijn verdediging focuste Rudi Bollen, de advocaat van de drie gedagvaarde bezetters, vooral op een volgens hem foute interpretatie van het recht op vrije meningsuiting. 'Het eigendomsrecht is niet absoluut, daar kan inbreuk op worden gepleegd namens andere grondrechten zoals het recht op vrijheid van meningsuiting', aldus Bollen. 'Wij zijn van oordeel dat het eigendomsrecht niet dermate hard geschonden wordt.'

Hij vroeg daarom ook dat de vrederechter een prejudiciële vraag zou stellen aan het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. De advocaat van de KU Leuven deelde echter mee dat dat niet mogelijk zou zijn, omdat dat in ons land voorbehouden is voor het Grondwettelijk Hof.

De twee partijen pleitten elk een halfuur. Opnieuw waren verschillende medestaanders van de drie gedagvaarde studenten aanwezig in de rechtszaal, en bleven anderen buiten de rechtszaal protesteren. Vrijdag volgt het vonnis.

De KU Leuven hamert in haar pleidooi vooral op het grondwettelijk beschermd eigendomsrecht en het recht op onderwijs. Volgens de universiteit heeft ze niets gedaan dat de vrijheid van meningsuiting in het gedrang brengt en staat het de actievoerders nog steeds vrij hun standpunt duidelijk te maken. Wel wil ze het gebouw opnieuw kunnen gebruiken voor onderwijsdoeleinden, met ook de startersdagen in het vooruitzicht. Bovendien is de manier waarop het gebouw nu door de bezetters gebruikt wordt volgens de universiteit gevaarlijk, omdat het niet voorzien is op bewoning.

Volgens de advocaat van de KU Leuven is tot op heden nog geen enkele Belgische universiteit uit een Europees samenwerkingsverband gestapt. Toch kondigde de UGent eerder al aan zich terug te trekken uit alle projecten met Israëlische academische partners. Ook de VUB wilde een einde maken aan een samenwerkingsproject met twee Israëlische partnerinstellingen.

De gedagvaardigde studenten hadden voor aanvang van de zaak een goed oog op de uitkomst. 'We hopen dat de rechtbank inziet dat ons recht op protest gerechtvaardigd is', zegt woordvoerder Nicolas Vallaey, één van hen. Samen met enkele tientallen actievoerders had hij een halfuur voor de start van de zitting al postgevat voor het vredegerecht. De actievoerders scandeerden pro-Palestijnse slogans en kantten zich tegen de KU Leuven. Volgens de studenten zijn de aanklachten van de universiteit buitenproportioneel en doen zij 'enkel beroep op ons recht op vreedzaam protest, zoals eerder al vastgesteld werd door de rechtbank van eerste aanleg en het Hof van Beroep'. Toch zijn ze voorbereid op een negatieve uitkomst. Via crowdfunding werd ongeveer 4.000 euro ingezameld om eventuele gerechtskosten te dekken.

Tijdens de eerste zitting, probeerde de verdediging de rechtszaak gedeeltelijk over de start van het academiejaar te tillen, waar de vrederechter niet op in ging. Lees hier meer.

Morgennamiddag komt de rechtszaak van de KU Leuven voor tegen de bezetting van het gebouw De Nieuwe Valk op de faculteit Rechten & Criminologische Wetenschappen. Nadat op 9 augustus de inleidende zitting plaatsvond, zal er dinsdagochtend gepleit worden.

Vorige maand klaagde de KU Leuven drie bezetters van het collectief 'kuleuven.encampment' aan, die nu al drie maanden het gebouw bezetten. De universiteit probeerde eerder al een einde te maken aan de bezetting, maar die pogingen bleven zonder succes.

De actievoerders eisen een academische boycot van Israël, maar de universiteit wil daar niet van weten. Wel koos de universiteit voor 'zorgvuldigheid en terughoudendheid' in het aangaan van nieuwe projecten met Israëlische universiteiten.

De KU Leuven wees tijdens de inleidende zitting erop dat het gebouw niet geschikt zou zijn voor bewoning, en er veiligheidsrisico's verbonden zijn aan de langdurige bezetting. 'De bezetters hebben hun punt kunnen maken, maar men houdt zich niet aan de veiligheids­maat­regelen. Ze hebben ook lokalen op de eerste verdieping in beslag genomen, wat ingaat tegen de gemaakte afspraken', zei de advocaat van de universiteit daarover.

De universiteit focuste ook op de opening van het academiejaar, die volgens hen in het gedrang zou komen door de bezetting. 'Voor heel veel internationale studenten en nieuw­komers is De Nieuwe Valk een eerste kennis­making met onze universiteit. Boven­dien wil Alma graag heropenen op de campus, en heeft de cursusdienst nood aan het gebouw', aldus de KU Leuven. 

De actievoerders kondigden al aan te zullen protesteren tegen de procedure die de KU Leuven aanspant, een halfuur voor de start van de rechtszaak om 14u.