NIEUWS DUURZAAMHEID

KU Leuven verstrengt regels rond vliegreizen voor personeel

Een reisje naar Sydney kostte een prof vroeger 145 euro extra compensatiekosten, en nu 440 euro extra.

Onlangs verstrengde de KU Leuven haar beleid rond duurzame verplaatsingen voor personeel. Voor reizen die met de trein binnen de acht uur kunnen worden gemaakt, mag er niet meer worden gevlogen. Vanaf 2026 zullen ook de compensatiebijdragen, die het personeel moet betalen bij vliegreizen, verhogen. 

Gepubliceerd

In januari 2024 pastte de KU Leuven het reisbeleid van haar personeel aan. Voor bestemmingen die in minder dan acht uur met de trein bereikbaar zijn, worden vliegreizen voortaan niet meer toegelaten. Daarvoor ging het om zes uur. Naar Glasgow, Berlijn en Zürich zullen onderzoekers vanaf nu de trein moeten nemen.

Wie toch met het vliegtuig gaat, moet betalen. De compensatiebijdrage die personeel dient te betalen bij vluchten is ook verhoogd. Waar het vorige beleid nog uitsluitend rekening hield met CO2-uitstoot, houdt de nieuwe emissieberekening ook rekening met andere klimaateffecten, zoals de uitstoot van waterdamp. Die gaat wel pas in vanaf 2026. 

Intern klimaatfonds

Het geld dat de vliegreizen moet compenseren gaat naar het zogenaamde interne Klimaatfonds. Op dit ogenblik gaat 43% van de middelen naar twee projecten van herbebossing in Ethiopië. Met een andere 22% koopt KU Leuven Vrijwillige Emissiereducties (VER’s) aan. 15% wordt dan weer besteed aan de financiering van videoconferencingapparatuur en 20% wordt geïnvesteerd in onderzoek over duurzaamheid aan de KU Leuven. 

Opvallend is ook dat er extra kosten zijn voor business class

De vraag rijst of 35% van het geld herinvesteren in de universiteit zelf wel echt de uitstoot van broeikasgassen compenseert. Toch valt die verdeling van de middelen te rechtvaardigen, volgens vicerector Gerard Govers, bevoegd voor het duurzaamheidsbeleid van de KU Leuven. De verdeling is namelijk het resultaat van een brede opiniepeiling bij alle geledingen van de universiteit. 

In 2018 werd immers op alle faculteitsraden, waar onder andere proffen en studentenvertegenwoordigers zitten, gevraagd waar zij de middelen aan zouden besteden. Er wordt bovendien momenteel gewerkt aan een nieuwe brede consultatie om de huidige verdeling van middelen eventueel bij te stellen.

Wetenschappelijke inzichten

Het reisbeleid paste zich aan de laatste wetenschappelijke inzichten aan op vlak van broeikasgassen. Dienden als extra impuls: de goedkeuring van de Europese Green Deal en de consensus van de Business Travel Pioneers – een samenwerking van actiegroepen zoals de Bond Beter Leefmilieu – die ook KU Leuven als coalitiepartner ondertekende. 

Het oude beleid hield enkel rekening met de CO²-uitstoot. Maar ook andere stoffen zijn schadelijk voor het klimaat. Concreet gaat het over onder andere waterdamp, NOx — dat zijn stikstofoxiden — en contrails. Kortom: álle klimaateffecten van vliegreizen worden voortaan in rekening gebracht. 

Een reisje naar Sydney kostte vroeger 145 euro extra, nu 440 euro extra

De prijs van de klimaatbijdrage per reis is aangepast aan het zogenaamde ETS-systeem —  kort voor Europees systeem voor emissiehandel. Dat houdt in dat er voor vluchten binnen Europa vanaf 2026 enkel voor de extra klimaateffecten betaald moet worden. Dat komt omdat het ETS-systeem de CO²-uitstoot al compenseert, maar er voortaan dus naar meer schadelijke zaken dan louter CO² wordt gekeken. Simpel gezegd: pakweg een reisje naar Sydney kostte een prof vroeger 145 euro extra, nu wordt dat 440 euro. 

Opvallend is ook dat er extra kosten zijn voor business class. Wie daar een zitje wil moet dubbel zoveel compensatie betalen, omdat die meer plaats inneemt en dus een grotere impact heeft. 'Maar dat is eigenlijk eerder een symbolische maatregel. Er wordt zeer weinig in business class gevlogen aan de KU Leuven', zegt Govers daarover.

Duurzame ambities aan de KU Leuven

In 2018 ontstond het duurzaam reisbeleid voor personeel aan de KU Leuven om de CO2-uitstoot van de universiteit te verminderen. Het reisbeleid maakt daarmee deel uit van het strategisch plan van de KU Leuven dat tegen 2050 naar een klimaatneutrale universiteit streeft.

Dat vliegverkeer een grote ecologische voetafdruk nalaat, is niets nieuws. Er zijn dan ook drie punten waarop gefocust wordt in het reisbeleid: avoid (reizen vermijden en vervangen door bijvoorbeeld videoconferenties), shift (vluchten vervangen door treinreizen) en compensate (noodzakelijke vliegreizen compenseren). 

Dat beleid lijkt haar vruchten af te werpen, want de vliegreizen, en bijgevolg de uitstoot van CO², nemen af. Sinds de invoering is de uitstoot met 11% gedaald. 'Dat heeft niet enkel te maken met de coronacrisis en haar gevolgen. De universiteit is ondertussen gegroeid, en toch blijven de vliegreizen verminderen.'

In 2020 veranderde de CO²-vliegbijdrage voor personeel al van een vrijwillig systeem naar een verplichte, algemene bijdrage. Er is echter nog steeds een opt-outsysteem, waarbij een uitzondering kan aangevraagd worden. 'Een jonge onderzoeker in het begin van diens carrière, die weinig middelen heeft, kan daar bijvoorbeeld aanspraak op maken', legt vicerector Duurzaamheidsbeleid Gerard Govers toe. 

De toekenning van de uitzondering zal vanaf nu elk jaar geherevalueerd worden. 'Wanneer iemand regelmatig een uitzondering aanvraagt, kan dat een indicatie zijn dat er toch iets scheelt aan de motivatie, en dan moet dat bekeken worden', licht Govers toe.

Powered by Labrador CMS