Jouw samenvatting vs. het auteursrecht van de prof: 'De pak­kans is miniem'

Het internet afschuimen voor nuttige samenvattingen en examenvragen van vorige jaren: het is voor vele studenten een gangbare gewoonte. Sommigen posten ook 'eigen' materiaal. Maar hoe zit dat met de auteursrechten van de professor in kwestie? Veto zocht zowel jouw rechten als die van je prof uit. 

Als een student een zelfgemaakte samenvatting op een platform als Stuvia of Studocu zet, dreigen al snel verschillende belangen met elkaar te botsen. Zo steekt een student vaak veel moeite in zijn samen­vatting, toch is de inhoud niet helemaal van hem. 

Zijn kleurrijke samenvatting is immers gemaakt op basis van lessen, cursussen of schema's. De prof zelf deelt niet louter de wetenschap an sich mee, maar doet dat op zijn manier. Zo heeft hij bijvoorbeeld een ludiek voorbeeld of een PowerPoint voorzien. 

Persoonlijke stempel

'Auteursrechten zijn eigenlijk een vorm van verbodsrechten', zegt Jozefien Vanherpe, professor intellectuele rechten aan de KU Leuven. Die 'verbodsrechten' maken dat de auteur anderen kan weerhouden van het kopiëren of publiceren van zijn werk. Teksten, schema's en slides kunnen dus van die bescherming genieten in het geval de professor kan aantonen dat die 'zijn persoonlijke stempel' op het werk heeft gezet. 

'De vereiste van originaliteit is niet heel hoog: het Europees Hof van Justitie besliste al dat een zin van elf woorden beschermbaar kan zijn', weet Vanherpe. Het kopiëren van slechts enkele zinnen van een PowerPoint kan dus een inbreuk vormen. 

Daarnaast vormen foto's van examenvragen en het overschrijven van oefeningen reproducties die een inbreuk kunnen maken als je er geen toestemming voor hebt verkregen. 'Studenten vergeten bij het opladen van een eigen cursus dat ze er een slide, een stuk tekst of een schema van mij in hebben geplakt', zegt Benoît Allemeersch, professor gerechtelijk recht aan de KU Leuven.

'Daarnaast is er ook het recht om te controleren wat er verder gebeurt met het delen van je werk', gaat Vanherpe verder. 'Als iemand een samenvatting wil delen op een platform, is dit een mededeling aan het publiek waar ook toestemming van de auteur voor nodig is'. 

Of jouw samenvattingen nu een inbreuk maken op de auteursrechten van je prof, hangt dus volledig af van de mate waarin elementen worden overgenomen. Bij een letterlijke overname en een verspreiding op een commercieel platform begeef je je in gevaarlijk vaarwater. 'Zie het als een soort spectrum', stelt Vanherpe. 'Hoe meer je overneemt, hoe gevaarlijker het wordt'. 

In de praktijk

Vanherpe haalt wel aan dat het niet is omdat iets in theorie een inbreuk is, dat de student ook daadwerkelijk voor de rechter moet verschijnen. 'De pakkans is miniem, aangezien proffen echt wel betere dingen te doen hebben'. Maar dat geldt niet voor iedereen: zo onderneemt Allemeersch naar eigen zeggen altijd onmiddellijk actie als er sprake lijkt te zijn van een inbreuk.

Allemeersch stuurt frequent mails naar studenten of de platforms zelf in het geval de studenten hun notities anoniem posten. 'Tot nu toe heeft 100% van de studenten altijd onmiddellijk gereageerd en het nodige gedaan. Uiteraard gaan we geen strafklacht indienen tegen de studenten als dat niet nodig is.'

Allemeersch waarschuwt naast de inbreuk op de auteursrechten nog voor een ander gevaar: de algemene voorwaarden van platformen als Studocu en Stuvia. Die zouden alle aansprakelijkheid bij de student leggen. 'De student garandeert dat alles wat hij oplaadt auteursrechtvrij is. Als er dan een inbreuk is, worden alle kosten bij de student verhaald', klinkt het.