Interne kritiek op KU Leuven rond Israëlische partners blijft toenemen

Hanna De Boe, studente biomedische wetenschappen, startte vorige week maandag een symbolische hongerstaking. Met haar actie wilde ze de KU Leuven oproepen om haar samenwerkingsbanden met enkele Israëlische universiteiten te verbreken. 

Volgens De Boe is de KU Leuven door die banden medeplichtig aan de steun die de partneruniversiteiten aan het Israëlische leger verlenen. In het zog van Hanna zetten verschillende manifestanten de actie voort. Binnen de universiteit zelf klinkt er vanuit bepaalde hoeken ook steeds meer kritiek. 

Volgende week maandag mogen vijf professoren, waaronder antropoloog Nadia Fadil, in gesprek gaan met de rector zelf. Op dinsdag mogen ook drie studenten van de actiegroep KULStudents4Palestine langsgaan. Dat is het resultaat van een fysieke protestactie aan het rectoraat op donderdag. 

Druk vanuit actiegroepen

Het is deze groep die de meeste acties rond het thema trekt. Op donderdag hield ze een sit-in aan het tijdelijke rectoraat in de Waaistraat. Na een interventie van de politie zou de rector hebben aangeboden om de studenten volgende week dinsdag te ontvangen.

Samier Khaled is een van de trekkers van KULstudents4Palestine. Hij voert al sinds vorig semester actie. 'In februari hebben we een petitie overhandigd met meer dan 4.000 handtekeningen om de universiteit ter verantwoording te roepen', vertelt hij. 'We hebben het gevoel dat onze actie door een breed front is gedragen, maar we alsnog niet gehoord worden.'

De Studentenraad (Stura) van de KU Leuven heeft geen standpunt over de thematiek, laat ondervoorzitter Andreas Vandingenen weten. 'Binnen onze vertegenwoordigingsstructuur verzamelen wij input van onderuit, maar vooralsnog hebben we die vraag niet gekregen vanuit onze geledingen', vertelt hij. 

Vandingenen sluit een standpunt van Stura over de zaak in de toekomst niet uit, maar het is volgens hem belangrijk dat dat van onderuit zou komen. De Studentenraad zetelt in ieder geval wel in de hoge beleidsorganen van de universiteit en steunt in die zin, aldus Vandingenen, het huidige beleid.

Interne kritiek 

Het afgelopen half jaar vonden er al meerdere protestacties plaats, en werden verschillende open brieven geschreven, zowel van studenten als van professoren en vakbondsvertegenwoordigers van de KU Leuven.

Zo dienden vakbonden ACV en ABVV een gezamenlijke nota in bij de Ondernemingsraad en het Comité voor preventie en bescherming van de KU Leuven om de samenwerkingen te bespreken. 

De universiteit zou die geweigerd hebben omdat het onderwerp niet tot de materie zou behoren die op zulke raden besproken dient te worden. 'Dat is onterecht', vindt Wim Grevendonk, vakbondsafgevaardigde van ABVV Leuven. 

'Het gaat wel degelijk om financiële afwegingen enerzijds en trouw aan de eigen waarden van de universiteit anderzijds. De KU Leuven beweert steeds open te staan voor dialoog, maar in realiteit is dat niet het geval.'

Kritiek op ethische commissie

Al sinds het uitbreken van de oorlog in Gaza liggen de samenwerkingen met Israëlische partneruniversiteiten onder vuur. De belangrijkste kritiek vanuit actiegroepen is dat de Ethische Commissie van Dual Use, Military Use & Misuse of Research (EC DMM) – die academische samenwerkingen beoordeelt – niet voldoende transparant communiceert over diens beslissingsprocedures.

Ook het diversiteitsnetwerk van de faculteit Letteren – een klankbordgroep aan de faculteit die werkt rond diversiteitsthema's en beleidsadvies geeft – bracht deze week een statement naar buiten waarin ze de universiteit vraagt om een transparant onderzoek te voeren naar 'de betrokkenheid van Israëlische universiteiten bij het geweld en de onderdrukking van de Palestijnse bevolking'. Die oproep zou ook gesteund worden door de faculteit zelf.

Gisteren reageerde rector Luc Sels namens die commissie op de toenemende kritiek. Hij erkent de banden van Israëlische universiteiten met het leger en de overheid, maar laat weten dat de universiteit geen samenwerkingen met Israëlische partners zal schrappen. Voor toekomstige samenwerkingen zal ze wel een 'terughoudende' aanpak aannemen.

'Voor nieuwe samenwerkingen zal de EC DMM de aanpak hanteren die geldt voor alle internationale samenwerkingen', klonk het in Sels' blogpost. 'Namelijk goed- of afkeuring op basis van een grondige screening, project per project, van de partnerinstelling en de inhoud van het project.'

Toch zijn sinds begin dit jaar drie nieuwe onderzoeksprojecten met Israëlische instellingen gestart. Het gaat veelal om bredere onderzoeksprogramma's, gesponsord door de Europese Unie. Structurele samenwerkingen met Israëlische partners zou de universiteit volgens Sels niet hebben. 

Van een brede oproep tot academische boycot lijkt er vooralsnog aan geen enkele faculteit sprake. Vandingenen denkt dat er onder de decanen een breed vertrouwen is in de aanpak van de Ethische Commissie van de universiteit.

Studente in hongerstaking

De Boe's actie werd al in verschillende media opgevangen. Ze kon op veel steun rekenen vanuit pro-Palestijnse hoek: 'De steun heeft mij enorm geholpen om deze hongerstaking fysiek en mentaal te volbrengen', vertelde ze aan Veto. Zo staken studenten haar en passant bijvoorbeeld warme dekens toe.

Ook Thomas Van Oppens, Leuvens schepen van studentenzaken steunde de actie op sociale media. 'Het is heel goed dat er acties plaatsvinden rond Palestina en rond desinvesteringen', vertelt hij aan Veto. 

'Als maatschappij dragen we een grote verantwoordelijkheid: als stad kopen we bijvoorbeeld niets uit bezette gebieden van Israël', gaat Van Oppens verder. 'Ik vind het daarom goed dat men vanuit de academische gemeenschap de KU Leuven wijst op haar verantwoordelijkheid in deze zaak.'