Hervorming erf-en schenkbelasting: nettowinst voor universiteiten?

Naast de basisfinanciering vanuit de overheid zijn universiteiten immers afhankelijk van een lucratieve zij-instroom uit schenkingen en legaten. Doordat universiteiten en hun onderzoekswerk als goede doelen gelden, konden zij die fondsen aanvaarden aan een lager belastingtarief van 5,5 tot 8,5 procent. Over de vijf Vlaamse universiteiten heen is dat goed voor zo'n 23 miljoen euro.

Peanuts in vergelijking met overheidssubsidiëring, maar wel een belangrijk spaarpotje nu de Vlaamse Regering snoeit in de financiering van de universiteiten. Deze hebben zich de afgelopen jaren daarom steeds meer ingespannen om die fondsen te verwerven.

Duolegaten

Bijzonder interessant voor universiteiten waren daarbij de zogenaamde 'duolegaten': constructies waarbij naast familieleden of vrienden, ook een goed doel in de erfenis wordt opgenomen. Duolegaten lieten de erflater de mogelijkheid de erfbelasting op conto van het goede doel, dat lagere erfbelastingen betaalt, te plaatsen. Dat leverde in praktijk meer fondsen op voor goede doelen, maar ook veel misbruik.

Dat de duolegaten nu volledig op de schop gaan, levert gemengde gevoelens op bij de universiteiten. 'Het gebeurde weleens dat mensen die duolegaten puur om fiscale redenen gebruiken en er weinig voor de universiteit overschoot', vertelt Koen Verlaeckt, secretaris-generaal bij de VLIR. 'Soms zou dat simpelweg een verliesoperatie zijn en weigerde men legaten.'

Aan de andere kant brachten de duolegaten in totaal wel jaarlijks zo'n 5,1 miljoen euro in het laatje. Verlaeckt geeft toe dat de universiteiten om die reden liever de duolegaten behouden zagen.

Belasting

Interessanter voor de universiteiten is de verlaging van de erf- en schenkbelasting zelf. Die zou voor goede doelen van respectievelijk 8,5% en 5,5%, naar nul terugvallen. Voor universiteiten, die in 2018 3,1 miljoen euro uit erfenissen en 14,7 miljoen euro uit schenkingen verwierven, liggen daar meer kansen.

Of de hele hervorming daarmee winst oplevert voor universiteiten valt moeilijk vooraf te becijferen. 'De vraag is vooral of die 5,1 miljoen euro uit de duolegaten zich nu gaat verschuiven richting schenkingen', aldus Verlaeckt.