Hebban olla uogala nestas hagunnan?

Singles zijn immers relevanter en talrijker dan ooit. Jan Van Bavel, professor sociologie en gespecialiseerd in onderzoek naar relatievorming, verklaart dit als volgt: ‘Vaste relaties zijn instabieler geworden de voorbije decennia, bijvoorbeeld in vergelijking met het midden van de 20ste eeuw. Wat we nu zien is dat veel mensen op hogere leeftijd terug single worden.’

Toch blijft het cliché van huisje-tuintje-boompje de norm, volgens Van Bavel. ‘Er is duidelijk een sociale norm waardoor je geacht wordt een gezin te stichten. Als je daarvan afwijkt, zal je door velen toch een beetje scheef bekeken worden.’

Maar wat dan als je Facebook bulkt van de huwelijksaanzoeken, trouwkiekjes en een sporadische babyfoto, terwijl je zelf single-as-fuck bent? Dave* (32 jaar) zegt er het volgende over: ‘Ik merk dat ik een uitzondering begin te zijn. Op familiefeesten merk je dat iedereen partners meebrengt en bij mij is dat dan niet zo en dat is al een tijd niet zo. Dat voelt op dat vlak een beetje als werkloos zijn. Als je een paar maand werkloos bent, dan ben je ‘in between jobs’. Als dat evolueert naar een patroon van enkele jaren, dan beginnen mensen te denken dat er iets meer speelt.’

Structuren

Feit blijft namelijk dat de structuren van onze maatschappij afgestemd zijn op koppels, en de enkeling gezien wordt als een spijtige uitzondering. Van Bavel beaamt dit: ‘Singles zijn wel aanvaard en worden niet uitgestoten uit onze maatschappij, zo extreem is het niet, maar je ziet wel dat heel veel structuren erop gericht zijn dat mensen op een bepaalde leeftijd in een gezin zitten.’

Net om die reden richtte Carla Dejonghe een belangengroep voor alleenwoners op, genaamd All1. ‘Alleen wonen is duur, aangezien je op je eentje moet instaan voor woon- en energiekosten. Je hebt ook een gebrek aan passende betaalbare huur- en koopwoningen. Denk maar aan al die verhalen over alleenstaande moeders die geweigerd worden op de huurmarkt omdat ze krap bij kas zouden zitten. Alleenstaanden zonder kinderen zijn bovendien de zwaarst belaste groep van alle OESO-lidstaten. Ze hebben veel meer lasten dan lusten, feitelijk.’

Bovendien wordt er bij forfaitaire belastingen geen rekening mee gehouden of je gezin uit één of meerdere kostwinners bestaat. ‘Neem nu bijvoorbeeld de gewestbelasting’, haalt Dejonghe aan. ‘Hier in Brussel was dat 89 euro. Ik betaalde die, maar de familie naast mij met 3 kinderen betaalde ook maar 89 euro, want dat was per gezin. Dat was zeer oneerlijk volgens ons en is nu gelukkig afgeschaft.’

Ook op sociaal vlak is het single-bestaan niet altijd even vanzelfsprekend. Dave bevestigt dit. ‘Voor ik in Leuven zat heb ik een aantal jaren gewerkt. Als je dan wil afspreken met mensen in de week, dan zitten ze thuis. Als ze dan al dingen gaan doen samen, dan is dat met de partner. Als je vrienden hebt met een relatie, is het heel moeilijk om uit dat patroon te stappen. Je kan wel boys night houden in het weekend, maar dat zal nooit op hetzelfde niveau zijn.’

Dejonghe geeft aan dat mensen die samen zijn of getrouwd zijn, inderdaad minder aandacht schenken aan het uitnodigen van mensen die alleen zijn. Maar daar ligt volgens haar de moeilijkheid niet. ‘De groep is uiteindelijk zodanig groot dat er in mijn vriendenkring toch veel mensen zijn die ook alleen zijn. Wij nodigen elkaar uit en wij gaan samen weg. Dus dat is niet meteen het probleem. Waar het schoentje wringt is dat uitgaan geld kost. Na de cinema een glas gaan drinken is er dikwijls teveel aan. Het eerste waar mensen dan op bezuinigen is het maken van uitjes. Dat maakt het voor singles al moeilijker om weg te gaan.'

Verandering

Nochtans speelt de markt wel al gretig in op de steeds groter wordende groep van singles. ‘Kijk maar naar de supermarkt, er zijn meer en meer kant en klare maaltijden verpakt voor singles. Daar is zeker een markt voor. België is een land met heel erg hoge echtscheidingscijfers, en hoewel veel mensen na een scheiding een nieuwe relatie aangaan, blijven ook heel wat mensen single. De bedrijven passen zich wel aan, dus de normen evolueren wel’, zegt Van Bavel.

Ook op beleidsniveau wordt er steeds meer rekening gehouden met alleenwoners. Zo kwam de Stad Mechelen met een ‘Mechelenbon’ ter waarde van 25 euro op de proppen. Deze bon moet een eerste stap zijn in het compenseren van zwaardere fiscale lasten voor singles. Dejonghe vindt het in ieder geval een stap in de goede richting: ‘Een aankoopbon van 25 euro, dat is niet veel, maar het is een begin en alle beetjes helpen. Het is toch een bewijs dat het bewustzijn groeit dat sommige dingen niet zo eerlijk zijn.'

Niels Bammens, docent fiscaal recht, geeft aan dat het bewustzijn groeit. ‘Er is recent meer aandacht voor het feit dat de manier van samenleven geëvolueerd is. Er is een groeiend bewustzijn dat deze evolutie dan ook wijzigingen vereist en daaraan wordt gewerkt. Er zijn reeds een aantal stappen gezet, maar het is niet zo dat er al een fundamentele wijziging doorgevoerd is’. De ‘Mechelenbon’ mag volgens hem dan wel een mooi initiatief zijn, maar de vraag blijft of het werkt. ‘Misschien is het anderzijds nodig om meer structurele oplossingen te bieden. Hoe moet wetgeving eruitzien de dag van vandaag en stemt zij nog overeen met de werkelijkheid? Dat is een veel moeilijkere vraag.’

Dave* is een gefingeerde naam.