Halal en koosjer in Alma

‘Goed, goedkoop, gezond, gemakkelijk, genieten? Dat is eten bij Alma!’ Met deze slogan profileert Alma zich als universiteitsrestaurant. Ondanks het feit dat ook vegetariërs tegenwoordig van de Alma maaltijden kunnen genieten, houdt Alma nog geen rekening met studenten die behoefte hebben aan voedsel bereid volgens religieuze voedselvoorschriften.

Diversiteitsbeleidsnota

In 2011 werd er een diversiteitsbeleidsnota opgesteld, door onder andere Heidi Mertens, hoofd Dienst Diversiteitsbeleid. In deze nota werd geopperd Alma te vragen of het haalbaar is maaltijden te voorzien die rekening houden met religieuze voedselvoorschriften.

‘We hebben toen met een werkgroep een beleidsnota opgemaakt rond levensbeschouwelijke diversiteit aan de KU Leuven. Dat beleid werd goedgekeurd en uitgetekend’, aldus Mertens.

Bij het bevragen van studenten bleek dat er toen wel degelijk vraag was van studenten naar maaltijden met religieuze voedselvoorschriften. ‘Meerbepaald was er toen expliciet vraag vanuit islamitische studenten', zegt Mertens.

'Er is zeker sprake van het opnemen van halalschotels in het aanbod, al is dat nog niet voor de zeer nabije toekomst. We zitten nu in een verkennende fase, waarbij we onder andere uitzoeken of we een geschikte vleesleverancier kunnen vinden', vertelde Kristof Huyghe destijds in 2011 aan Veto.

Financiële kost

Toch is het plan niet uitgevoerd, wegens financiële moeilijkheden waarin Alma toen verkeerde. ‘Alma heeft dat uiteindelijk grondig bekeken en stond er voor open, maar omwille van de financiële meerkost heeft men dat toen niet kunnen invoeren’, aldus Mertens.

Volgens Daniel Lips, die in 2013 aantrad als algemeen directeur van Alma, lag de focus de afgelopen jaren op het financieel gezond maken van Alma. ‘De roll-out van een dergelijk project is gebaseerd op een plan. Een plan, gebaseerd op een business case, is er niet.’

Ook hangt er een financieel plaatje aan vast. ‘De extra kosten van grondstoffen en productiekosten zijn niet in kaart gebracht. Tevens hebben we geen idee hoeveel halal maaltijden er bereid dienen te worden’, vertelt Lips.

Demografische evolutie

Volgens de beleidsnota vindt er een demografische evolutie plaats. Als gevolg van deze evolutie zal het aantal studenten dat aanhanger is van een andere religie of levensbeschouwing evenwel toenemen. Zes jaar na de beleidsnota wordt deze demografische evolutie nog steeds niet in de studentenrestaurants weerspiegeld.

‘Alma helpt de dienst van studentenvoorzieningen in wat men het werkveld voeding noemt. In die zin is de dienst van studentenvoorziening klant van Alma. Alma levert diensten binnen een service-overeenkomst. Hierin staan momenteel geen plannen of opdrachten met betrekking tot kosjere en halal voeding’, zegt Lips.

Bij studentenvoorzieningen lijkt het aanbieden van halal en kosjere maaltijden niet op de agenda te staan. ‘Het zijn projecten die veel geld kosten en we moeten kijken hoe we onze middelen voor alle doelgroepen zo efficiënt mogelijk inzetten', vertelt Jan de Vriendt, directeur studentenvoorzieningen.

Volgens Mertens is de vraag niet meer zo groot. ‘Ons contactpunt van interculturaliteit heeft een kleine rondvraag gedaan naar de noden van Vlaamse islamitische studenten. Deze gaven aan dat het mooi zou zijn, moest Alma halal of koosjer aanbieden, maar dat er ook goede vegetarische alternatieven zijn. Tevens zijn er ondertussen ook wat halal aanbieders in Leuven te vinden', zegt Mertens.

'De vraag is minder pertinent geworden. We kregen het signaal dat er belangrijkere zaken zijn, zoals integratie. Ik ben een meldpunt voor diversiteit, maar ik heb hier eigenlijk nog nooit een melding over gekregen’, aldus Mertens.

Absente cijfers

In België is het verboden naar religieuze achtergronden te vragen bij volkstellingen. Hierdoor is het moeilijk om het aantal studenten met specifieke religieuze achtergronden exact in kaart te brengen. ‘Het is heel moeilijk om achter die aantallen te komen, omdat we niet naar de godsdienst vragen. We vragen alleen de nationaliteit, maar geen religie’, aldus Saloua Belahrir, coördinator van het contactpunt interculturaliteit.

Desalniettemin is er geen onderzoek gedaan naar de behoefte van studenten aan maaltijden die voldoen aan bepaalde religieuze voorschriften. ‘Dat hebben we niet objectief gemeten. We hebben geen aantallen, dus eigenlijk hebben we daar geen zicht op’, vertelt Mertens.

Geen vraag, maar wel behoefte

Het ontbreken van meldingen wil echter niet zeggen dat er geen behoefte is aan halal of kosjere voeding. Volgens Mariam Bayoumi, coördinator vrouwelijke activiteiten van IMSAL, de International Muslim Students Association of Leuven, is er wel degelijk behoefte.

‘Ik vind het fijn dat er vegetarische en maaltijden met vis worden aangeboden, want dit kunnen zowel vegetariërs als studenten met behoefte aan religieuze voedingsvoorschriften eten. Het probleem is dat onder deze gerechten vaak ook maaltijden zijn waar alcohol in wordt verwerkt’, vertelt Bayoumi.

Sommige conservatieve moslims mijden Alma, omdat er geen halal voeding te vinden is. 'Zelfs de desserts worden vaak met gelatine bereid, wat bestaat uit dierlijke bindweefsels. Als Alma halal voeding zou aanbieden, wordt het toegankelijker voor veel islamitische studenten en zouden zij vaker naar Alma gaan', zegt Bayoumi.

Het aanbod van halal voeding in Leuven is vooralsnog beperkt, stelt Bayoumi, in tegenstelling tot voorgaande uitspraken. ‘Veel studenten met behoefte aan halal voeding gaan naar een aantal Turkse snackbars en eten daar voornamelijk fastfood’, vertelt Bayoumi.

Volgens Mertens is het belangrijk dat als deze behoefte er is, die vraag ook gesteld wordt aan Alma en de universiteit. ‘Men moet ook dat initiatief nemen om te laten weten dat er wel zeker behoefte is’, aldus Mertens.

Onzichtbaar

Volgens Belahrir kan het huidige discours rond islamofobie invloed hebben op de assertiviteit van de studenten. 'Er is een evolutie gaande. Ik ontvang de laatste jaren steeds minder vragen van islamitische studenten, in tegenstelling tot het begin van mijn loopbaan. Mijn ervaring is dat de studenten met een migratieachtergrond zich tegenwoordig vooral onzichtbaar willen voelen', aldus Belahrir.

‘Mijn gevoel zegt dat door het huidige klimaat rond islamofobie, islamitische studenten bepaalde vragen niet meer durven te stellen. Dat wij die vragen niet meer krijgen, betekent niet dat de studenten er minder nood aan hebben’, vertelt Belahrir.

Ondanks dat er in België geen enkel studentenrestaurant is dat permanent maaltijden aanbiedt met een bereiding volgens religieuze voedingsvoorschriften, zijn er meerdere universiteiten in Nederland die wel halal aanbieden, waaronder de Erasmus Universiteit in Rotterdam en de Vrije Universiteit Amsterdam. Wellicht speelt het feit dat deze universiteiten gebruik maken van externe cateraars hier een grote rol in.