Geen religie, maar een levenslang zoeken: het hindoeïsme. Een portret: Apoorva Radhakrishnan.

‘Het hindoeïsme is geen religie. Het is een waaier aan verschillende overtuigingen. Mensen hebben vandaag de dag de neiging de wereld op te delen en te gaan labelen. Maar zodra je jezelf een label opplakt, stop je met groeien. Daarom vind ik het moeilijk om mezelf te benoemen als een hindoe. Het gaat veel verder dan dat.’ Apoorva vindt, net als het hindoeïsme, haar wortels in India. ‘India is niet een land van gelovigen, het is een land van zoekenden.’

Een hindoe gaat op zoek naar de dieperliggende laag die alle mensen gemeen hebben en verder reikt dan identiteit en ego, dan het vergankelijke. Die laag bereik je door helemaal los te koppelen en je hoofd leeg te maken. Het hindoeïsme reikt talloze manieren aan om je leven zo in te richten. ‘Er is één bestemming, maar er zijn vele wegen. Elke hindoe kleurt zijn zoektocht en leven op een andere manier in.’ Dat vindt Apoorva zo mooi aan het hindoeïsme. ‘Je bent vrij om te kiezen wat je doet, welke wegen je betreedt om je doel te bereiken. Waarom het hindoeïsme iets voor mij is? Omdat het iets heeft voor iedereen. En omdat het niets verplicht.’

Een weg van rituelen

Er zijn binnen het hindoeïsme heel wat rituelen om mensen te helpen hun hoofd leeg te maken en de diepere laag te bereiken. Yoga of samen zingen kunnen daartoe bijdragen, maar ook rituelen met licht en vuur. ‘De beste verhalen komen naar boven bij het kampvuur. Waarom? Naar vuur en licht kijken doet mensen in een andere state of mind verkeren.’ Elke ochtend en avond brandt Apoorva wierookstokjes om haar dag in de juiste mindset te starten en te eindigen.

Van groot belang in het hindoeïsme is ook de eenheid tussen lichaam en geest. Zo wordt er veel belang gehecht aan ademhaling. ‘Wanneer je langere tijd je adem inhoudt, kan je aan niets denken en je hoofd leegmaken. Daarnaast zijn er verspreid over ons lichaam heel wat punten die, wanneer je ze aanraakt, gunstige connecties maken met je geest.’

De plek tussen de ogen, waar hindoes een bindi (stip) dragen, is daar een voorbeeld van. Deze filosofie is ook de reden waarom sommige hindoes zich op bepaalde plekken piercen. Boven haar bindi – bij Apoorva een sticker, in India vaak van rood poeder – draagt ze een wit asvlekje, dat eraan herinnert dat we as zijn en tot as zullen wederkeren.

De goeroe en de heilige koe, over stereotypes

Wie die dieperliggende laag bereikt heeft, is de goeroe. Hindoes geloven dat een goeroe de sleutel in pacht heeft en gaan naar hem toe om te praten en inzichten te verwerven. Al is een goeroe niet wat wij ervan maken. ‘Een goeroe gaat mensen niet brainwashen. Het hele punt van het hindoeïsme is dat je voortdurend over jezelf reflecteert en wat gezegd wordt in vraag gaat stellen, ook al komt dat van een goeroe.’

De heilige koe, nog zoiets. ‘Het is inderdaad zo dat hindoes nooit een koe zullen doden, laat staan eten,’ vertelt Apoorva. ‘India is een agrarische samenleving. Elk huishouden heeft een koe en die is essentieel om te overleven. Haar melk gaat naar de kinderen van het gezin, waardoor de koe wordt gezien als een tweede moeder. Dat verklaart waarom een koe niet gedood wordt, want dat zou zijn alsof je je moeder doodt en dat doe je niet.’

Die logica wordt ook op andere dieren toegepast, waardoor de meeste hindoes vegetariërs zijn. ‘Eten is zeer belangrijk voor ons. Het heeft een groot effect op de geest. Wat je in je lichaam steekt, bepaalt ook de inhoud van je geest.’ Met andere woorden: je bent wat je eet. ‘Maar, zoals gezegd, elke hindoe is anders en vult zijn leven op een andere manier in’, besluit Apoorva.

Hindoeïstisch leven

In Leuven kent Apoorva niet zoveel hindoes, maar in het Waalse Durbuy is er wel een grote hindoegemeenschap, een hindoetempel en zelfs een hindoeschool. Apoorva’s ouders en vriend wonen in India, haar broer is met zijn vrouw geëmigreerd naar de Verenigde Staten. ‘Vanzelfsprekend zijn daar, in India, veel meer mogelijkheden en wegen om het hindoeïsme te beoefenen. Yoga wordt daar bijvoorbeeld overal gratis gegeven. Hier zijn yogalessen al snel vrij duur.’

‘Hindoeïsme beïnvloedt me sterk in mijn dagelijkse leven en omgang met anderen. Wanneer iemand mij verbaal aanvalt op het werk, voel ik niet de nood mij te verdedigen. De kritiek heeft betrekking op mijn ego en dat is maar mijn ego. Het reikt niet tot mijn geest, of tot het wezenlijk belangrijke, dat zit dieper. Het is de moeite niet waard energie te verspillen aan conflicten.’ Bovendien geloven hindoes in karma. ‘Iedereen zal vroeg of laat de gevolgen van zijn daden wel onder ogen komen.’

Vroeg of laat; in dit leven of in een volgend. Het besef dat de essentie meer is dan ego en met andere woorden het zichtbare en vergankelijke, verklaart het geloof in reïncarnatie. Na de dood verlies je enkel je lichaam. Je ziel is meer dan dat. ‘Onze tijd beperkt zich niet tot de duur van een mensenleven. En elk leven is een nieuwe kans, waar je zelf het beste van probeert te maken, onafhankelijk van je omgevingsfactoren. Het enige wat vaststaat, is dat alles verandert. Daarom moet je je aan niets hechten in je zoektocht naar geluk. Echt geluk wordt niet ingegeven door een externe output, het moet zijn oorsprong vinden in jezelf.’

Het hindoeïsme kent verschillende goden. Elke god staat voor een ander type energie en heeft een eigen tempel. Een hindoetempel is niet wat een kerk is voor christenen of een moskee voor moslims. Er zijn geen vaststaande momenten waarop een hindoe een tempel bezoekt. Een tempel is een energiecentrum, dat hindoes opzoeken wanneer ze daar de nood toe voelen. ‘Ik ken mensen die elke ochtend om hun dag te beginnen een bezoek brengen aan een tempel. Ikzelf ga erheen wanneer de examens eraan komen, om kracht te vragen.’

Eén grote familie

‘Eigenlijk zijn alle religies broers en zussen. Waar we naar op zoek zijn, is in wezen hetzelfde, namelijk datgene wat verder reikt dan het vergankelijke, dat dieperliggende niveau.’ Godsdienstoorlogen vindt Apoorva daarom absurd. ‘De ultieme oplossing voor wereldvrede zou zijn dat iedereen inziet dat we eigenlijk allemaal één zijn. En dat niemand dé waarheid in pacht heeft. De waarheid is een veelzijdige diamant, je kan haar van zoveel verschillende kanten benaderen, ieder op zijn eigen manier.’