Evaluatie 20 jaar Tobbackgrad

Relatie universiteit en studentenbeleid

“De samenwerking met de stad verloopt uitstekend,” vat Mark Waer, de vorige rector van de KU Leuven, de relatie samen. Ook André Oosterlinck, ererector en voorzitter van de Associatie KU Leuven, treedt hem bij. “Wat betreft de relatie met de universiteit is Tobback een verlichte burgemeester.”

“Ik kan zeggen dat al mijn collega-rectoren jaloers waren op hoe onze burgemeester altijd aanwezig was” vult Waer aan.

Die goede samenwerking is de stad alleen maar ten goede gekomen, vinden beide ex-rectoren. “Tobback heeft zich gerealiseerd dat universiteit en stad een tweeling zijn. Zonder de universiteit zou zijn stad zijn zoals Aarschot of Diest. Met de universiteit is Leuven een wereldstad,” verduidelijkt Oosterlinck.

Ook Hans Bracquené (Open Vld) heeft niets dan lof als het op de relatie met de universiteit aankomt. “Tobback heeft de belangen van Leuven goed verdedigd op dit punt.” Als ondersteuning daarvoor, verwijst Bracquené naar IMEC (nanotechnologisch bedrijf en spin-off van de universiteit, red.). “Wat Tobback daar mogelijk gemaakt heeft, is een grote verdienste.”

Wat studenten betreft is er iets meer discussie. “Tobback heeft een no nonsens stijl en heeft regelmatig gezegd dat de studenten van deze generatie weinig geëngageerd zijn,” vertelt Mark Waer.

“Tobback vindt ook dat studenten te veel bezig zijn met uitgaan en te weinig met de problemen van deze wereld. Dat is misschien de socialist in hem die naar boven komt en zal voor een stukje te wijten zijn aan de generatiekloof,” vervolgt Waer.

Ook Oosterlinck begrijpt de situatie. “De burgemeester wil orde en tucht in de stad en de studenten willen eens goed uitgaan.” Toch vindt de ererector dat de inwoners van Leuven meer begrip moeten tonen. “Het is een beetje zoals gaan wonen in Zaventem, dan moet je ook niet gaan klagen over de vliegtuigen.”

Commissaris Marc Vranckx van de Leuvense politie toont zich zeer tevreden over de aanpak van de burgemeester. "We hebben enorme stappen voorwaarts gezet. De relatie met de politie is mede door de burgemeester geëvolueerd naar een situatie waar we frequent overleggen, dat was vroeger veel minder het geval."

Daardoor kan de politie de overlast die een groeiende studentenpopulatie met zich meebrengt, beter aanpakken, weet Vranckx. "Uit overleg met onder andere de stad en de studenten hebben we besloten met studenten als stewards te werken. Dat heeft veel klachten opgelost, zeker in de Tiensestraat waar de buurtbewoners het niet meer zagen zitten."

Mark Waer, KU Leuven 10, André Oosterlinck KU Leuven 8,5, Hans Bracquené Open Vld 8, Marc Vranckx politie Leuven 9, Rik Daems, Open Vld 6,5, gemiddelde score: 8,5/10

Mobiliteit

“Er had er meer kunnen gebeuren, maar daarmee trap ik open deuren in,” begint Jos Vandikkelen, directeur van Velo vzw. “Tobback heeft tijdens zijn beleid wel de kar van de sociale economie getrokken, en dus ook van Velo.”

“Over mobiliteit is er niet veel te zeggen, onder Tobback is het vooral immobiliteit geworden,” vindt ook Luc Ponsaerts (Open Vld). “De problemen zijn legio: de almacht van De Lijn in het centrum, onvoldoende randparkings, verzadigde steenwegen, geen veilige fietsmobiliteit… Gent heeft al sinds 1993 een fietsbeleidsplan, in Leuven zou er tegen 2016 een plan zijn.”

Ook Frans Dumont van Groen is negatief. “Het stadsbestuur weigert al twintig jaar om de zware openbaar vervoersassen in de binnenstad te “vertrammen”.

“Mobiliteit is nooit belangrijk geweest voor Tobback,” vindt Erik Daems van de Leuvense fietsersbond. “Mobiliteit is versnipperd tussen burgemeester en schepenen, omdat er 20 jaar geen schepen van Mobiliteit is geweest. Dat is desastreus gebleken.”

Maarten Verbiest, adviseur mobiliteit aan de KU Leuven, is milder. “Er zijn goede zaken gerealiseerd, zoals de toename van autoluwe zones,” vindt hij, “maar er zijn zaken die beter kunnen. Zo is de Bondgenotenlaan een doorn in het oog van het mobiliteitsbeleid.”

“Mobiliteit is in heel Vlaanderen moeilijk,” reageert schepen Carl Devlies (CD&V). “De kritiek op het gebrek aan één mobiliteitsschepen is larie: de schepenen die verantwoordelijk zijn voor mobiliteit vormen een perfect team. De betrokken diensten hebben een efficiënte organisatie en werken ook goed samen.”

"Inzake fietsbeleid is er enorm geïnvesteerd. Dat is een van de eerste prioriteiten van het college. En of wij nu een tram willen of niet: dat wordt op Vlaams niveau geregeld en daar zijn geen middelen voor,” besluit Devlies.

Jos Vandikkelen, Velo vzw 7, Luc Ponsaerts, Open Vld 4, Frans Dumont, Groen 4, Maarten Verbiest, KU Leuven 6, Erik Daems, fietsersbond Leuven 2, gemiddelde score: 4.5/10

Financiën

Op het vlak van financiën zijn de meningen eensgezind. “Het financieel beheer is goed gedaan, in die zin dat alles correct technisch is uitgevoerd. De financiële keuzes die gemaakt zijn, zijn echter slecht,” vat Hans Bracquené (Open Vld) samen.

"Leuven is op financieel vlak een gelukzak,” bevestigt Rik Daems (Open Vld). “De royale inkomstenbasis leidt echter tot een laks uitgavenbeleid. Er worden grote uitgaven gedaan en veel subsidies uitgedeeld waar nul visie achter zit. Bovendien vermindert de schuldgraad van Leuven te traag.”

"Bij de subsidies van cultuur en vrije tijd hebben we vragen naar de doelmatigheid, we vragen ons af of we wel de juiste doelgroepen bereiken,” zegt Zeger Debyser (N-VA). “Qua financieel beleid vinden we dat er relatief weinig geld gaat naar mobiliteit en woonbeleid."

”Mijn grootste probleem is echter dat we in een duale stad leven, waar de middenklasse het moeilijk krijgt,” vult Debyser aan. “20 jaar socialistisch beleid heeft tot een rijke bovenlaag en vrij grote arme bevolking geleid.”

De groene fractie geeft het college echter een beduidend betere score. “Het college geeft het goede voorbeeld op vlak van zuinigheid,” vindt Toon Toelen. “Er is een veilig en risico-arm beleid gevoerd.”

“Al kunnen er dingen beter. Er bestaan nog steeds belastingen zonder gerechtvaardigd maatschappelijk doel,” vindt Toelen. “Het aandeel vaste kosten in het totale budget, zoals personeel en gebouwen, wordt ook steeds groter. Daardoor vermindert het budget waarmee je sturend beleid kan voeren.”

Schepen van Financiën Carl Devlies (CD&V) vindt de score lachwekkend. “Een beoordeling van 6 kan niemand ernstig nemen. Als men op die manier een financieel beleid beoordeelt, is dat is om te verdoezelen dat Leuven echt een goed beleid gevoerd heeft.”

"Goede investeringen, lage fiscale druk en een vermindering van de schuld getuigen van een goed beleid,” vindt Devlies. “De investeringen, zoals bijvoorbeeld in de stationsomgeving of de Vaartkom, waren goed gekozen en trokken verdere privé-investeringen aan. Bovendien worden de subsidies toegekend op basis van reglementen en maken ze maar een klein deel uit van het budget.”

Hans Bracquené, ex-fractieleider Open Vld 5, Zeger Debyser, fractieleider N-VA 4, Rik Daems, fractieleider Open Vld 6, Hagen Goyvaerts, fractieleider Vlaams Belang 6,5, Toon Toelen, Groen 7,5, gemiddelde score: 6/10

Leefmilieu

“Leefmilieu is niet Tobbacks sterkste interesse,” vertelt Katlijn Malfliet, vicerector Duurzaamheidsbeleid. “Toen ik tien jaar geleden in de gemeenteraad zetelde, was milieu amper een issue. Die bezorgdheid is er pas recent gekomen.”

En dat is te laat, vindt gemeenteraadslid Fatiha Dahmani (Groen): “Leuven had een andere stad kunnen zijn als we daar eerder een prioriteit van hadden gemaakt. Onze burgemeester ligt jammer genoeg niet wakker van het milieu.”

Toch ziet Jo Symons, voorzitter van Vrienden Heverleebos en Meerdaalwoud, een positieve evolutie: “Het groenbeheer van de stad evolueert duidelijk naar een natuurlijke en inheemsgerichte aanpak.” Al moeten er nog inspanningen worden geleverd, vindt ook Yves Vanden Bosch van Natuurpunt Leuven: “De stad zou projectontwikkelaars moeten aansporen groener te denken en minder te betonneren.”

Ook schepen van Leefmilieu Mohamed Ridouani (sp.a) gelooft dat het groene stadsgevoel nog beter moet: “Ik heb het dan vooral over kleinschalige elementen zoals grasperkjes of groene gevels. De stad zet nu al actief in op die groene beleving. Op acht jaar tijd is er 30 procent groen bijgekomen dat publiek toegankelijk is.”

En wat met Leuven Klimaatneutraal, het groene paradepaardje van de stad? “Met dat project is milieu eindelijk een prioriteit,” vertelt Dahmani, “maar het stadsbestuur stemt haar beleid nog te weinig af op dat klimaatneutrale.”

“Schepen Ridouani krijgt niet genoeg steun,” vult Vanden Bosch aan. “Met een andere burgemeester zou dat beter gaan. Tobback heeft hier totaal geen voeling mee.”

Schepen Ridouani zelf benadrukt echter dat hij wel kan rekenen op de steun van de burgemeester: “Hij heeft me nooit iets in de weggelegd en ik heb altijd mijn ding kunnen doen. Ook Leuven Klimaatneutraal is er effectief onder zijn burgemeesterschap gekomen.”

Katlijn Malfliet, vicerector Duurzaamheidsbeleid KU Leuven 4, Fatiha Dahmani Groen 5,5, Yves Vanden Bosch, Natuurpunt Leuven 5,5, Peter Tom Jones Leuvens klimaatexpert 6,5, Jo Symons, Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud, 6, gemiddelde score: 5,5/10

Cultuur

Het panel is het volmondig eens: de Leuvense cultuursector heeft zich op twintig jaar tijd heruitgevonden. “We zijn uit de oertijd naar de hedendaagse tijden gekomen,” vertelt Mike Naert van Het Depot. “Als je kijkt naar de vele nieuwe spelers zoals Museum M, Het Depot en OPEK, dan is dat zonder twijfel een positief bilan.”

“Er komt veel initiatief van onderuit en dat krijgt hier groeikansen,” vult Stijn Devillé directeur van het theatergezelschap Het nieuwstedelijk, aan. “Financieel mag er nog meer geïnvesteerd worden, maar je moet alles op maat zien. Wij zijn geen grootstad.”

Tobback zelf blijkt bovendien een prominente rol te spelen in het cultuurverhaal. "De burgemeester ziet ook het belang in van cultuurvormen die hem persoonlijk niet veel zeggen. Ik betwijfel of hij een fan is van hedendaagse dans of actuele kunst maar toch heeft hij alles naar waarde geschat en ondersteund," vertelt Steven Vandervelden, directeur van STUK. "Bovendien durft hij zijn nationaal gewicht te gebruiken voor de grote cultuurdossiers."

Ook schepen van cultuur Denise Vandevoort is positief over de samenwerking met de burgemeester: "Ik moet hem bij elk project overtuigen, maar als hij ziet dat er goede argumenten zijn, steunt hij dat altijd. Inhoudelijk moeit hij zich niet, dat is ook niet zijn taak."

"Het enige echte, structurele pijnpunt dat ik kan bedenken is de zomerprogrammatie,” vertelt Vandervelden. “We hadden al veel langer een ambitieus en internationaal verhaal moeten ontwikkelen dat naast de typische Leuvense evenementen kon staan."

Daarnaast is er geen grote podiumkunstenzaal in Leuven, haalt vicerector Cultuurbeleid Katlijn Malfliet aan. “Dat is een gebrek, maar die komt er in de toekomst wel op de vernieuwde Hertogensite,” nuanceert ze.

"Aan beide kritiekpunten wordt gewerkt," vertelt ook schepen Vandevoort. “Wat de zomerprogrammatie betreft, hebben we met Het Groot Verlof een nieuwe start genomen. De dienst cultuur wil daar in de toekomst nog een tandje bijsteken.”

”Daarnaast komt er effectief een nieuwe podiumkunstenzaal, al zal dat project niet voor deze legislatuur zijn,” gaat ze verder. ”We hopen alle voorbereidingen binnen drie jaar af te hebben om dan meteen te beginnen bouwen.”

Marc Vervenne, ex-voorzitter Commissie Cultuur KU Leuven 9, Mike Naert, Het Depot 9, Stijn Devillé, Het nieuwstedelijk 8, Steven Vandervelden, STUK 8, Katlijn Malfliet, vicerector Cultuurbeleid KU Leuven 8, gemiddelde score: 8,5/10

Handel

“Ik denk dat we zeker mogen zeggen dat we een betere stad hebben dan 20 jaar geleden," zegt Guy Dierick van UNIZO Leuven. “De binnenstad is vernieuwd door bouwprojecten en gevelrenovaties. Anderzijds heb ik het gevoel dat het beter kan op het vlak van communicatie rond mobiliteit. Leuven heeft een slecht imago als het gaat over bereikbaarheid en parkeerprijzen.”

Mobiliteit lijkt een splijtzwam tussen de handelaars. Enkele panelleden treden Dierick bij, anderen volgen de visie van Eric Claes, hoofdredacteur van Handelen in Leuven: “We hebben nu een mooie binnenstad gekregen met voetgangerszones, die aantrekkelijk is voor toeristen, hoewel een degelijk parkeerbeleid noodzakelijk blijft. Mensen moeten zich anders organiseren, maar Leuven staat nu wel toeristisch op de kaart. Het aantal overnachtingen is explosief gestegen door die aantrekkelijke binnenstad.”

Volgens Karen Van Herck (N-VA), oppositielid in de commissie handel, is er een te grote verkokering binnen het stadsbestuur: “De diensten werken vaak naast elkaar. De samenwerking tussen handel en toerisme gaat de goede kant uit, maar de wisselwerking op het vlak van mobiliteit loopt heel slecht.”

Dat beamen ook Evert Thys van vzw Oude Markt en Rikky Evers, ondervoorzitter van Leuven handelT!: “Het beleid staat te los van elkaar. Er wordt goed en hard gewerkt op de departementen, maar er valt meer uit te halen mocht men echt bezield samenwerken. Het geheel kan en moet meer zijn dan de som van zijn delen,” vat hij het mooi samen.

Erik Vanderheiden, schepen voor handel, kent het probleem: “Daar wordt volop aan gewerkt. Zo is de shopmaand in Leuven op bepaalde punten, zoals op het vlak van hotelarrangementen, in samenwerking met de dienst toerisme georganiseerd. We doen dus serieuze inspanningen, al kan die samenwerking zeker nog verdiept worden.”

Guy Dierick, UNIZO Leuven 6,5, Karen Van Herck, N-VA 4, Eric Claes, Handelen in Leuven 8, Evert Thys, vzw Oude Markt, 6,5, Ricky Evers, Leuven Handelt 7,5, gemiddelde score: 6,5/10

Huisvesting

"Kotentekort" en “te duur”: die termen vallen vaak als het woonbeleid van Tobback ter sprake komt. Leuven zou volgens sommigen het Monaco aan de Dijle zijn.

Volgens oppositielid Zeger Debyser (N-VA) is er te weinig ingezet op sociale woningbouw en te veel op grote prestigeprojecten: “We jagen de middenklasse weg, want Leuven is onbetaalbaar geworden.”

Luc Ponsaerts (Open Vld) stelt dat Tobback de markt te veel heeft laten spelen. “Dat is nefast voor de middenklasse die zo niet meer aan de bak komt.” Ponsaerts vindt dat de stad gebruik moet maken van het overschot op de kotenmarkt. “Meer eengezinswoningen (die nu worden bewoond door studenten, red.) zouden opnieuw moeten worden omgevormd tot woningen voor jonge gezinnen.”

Volgens Debyser moet de macht van de projectontwikkelaars worden ingeperkt. “Projectontwikkelaars zouden mindercarte blanche mogen krijgen,” stelt hij. “Investeren en geld verdienen mag, maar projectontwikkelaars moeten gedwongen worden om meer te investeren in parken en openbare ruimtes,” zegt hij.

Een ander veelvernoemd probleem is het grote kotentekort van de voorbije jaren. Volgens Katrien Devillé, hoofd van de Huisvestingsdienst van de KU Leuven, is dat een probleem uit het verleden. “In 2010 zijn er buitenlandse studenten terug naar huis gegaan omdat er geen geschikte en betaalbare huisvesting voor hen was en ook een aantal Belgische studenten ging pendelen omdat er toen een grote krapte op de kamermarkt was.”

Volgens Devillé had die krapte vooral te maken met de grotere instroom van buitenlandse studenten. “Wij hadden de kamerschaarste al eerder zien aankomen maar vooraleer de markt en de universiteit kunnen reageren, gaat er uiteraard wat tijd over.”

Volgens Filip Coussement, kotbaas in Leuven, is er echter een inhaalbeweging ingezet. “Tobback heeft ook goede dingen gedaan die mij als kotbaas natuurlijk niet goed uitkomen. De huurprijs voor koten daalt maar ondertussen gaan de rotte appels er ook uit.” Volgens Coussement is de huidige strategie om in te zetten op grote residenties bovendien de juiste. “Maar er is te laat aan begonnen.”

Stefaan Claeys, hoofd van de technische dienst KU Leuven is het daar echter niet mee eens. “Acht jaar geleden werd het plan opgesteld om het tekort aan koten aan te pakken maar het duurt altijd een aantal jaar voor er resultaat is.” Volgens Claeys verloopt de samenwerking met de stad en de universiteit voorbeeldig.

Katrien Devillé, Studentehuisvesting KU Leuven 5, Filip Coussement, kotbaas 5, Stefaan Claeys, technische dienst KU Leuven 9, Zeger Debyser, N-VA 2, Luc Ponsaerts, Open Vld 5, gemiddelde score: 5/10