Emotionele gezondheid van de jeugd gaat achteruit

Het risico bij studenten is niet opmerkelijk hoger dan bij hun leeftijdsgenoten,” zegt Ronny Bruffaerts, psycholoog en professor aan de KU Leuven. Het probleem is nog groter dan eerst gedacht: “Opmerkelijk is dat de kans op emotionele problemen op latere leeftijd groter wordt naarmate iemand later geboren is. Iemand geboren in 1980 heeft een groter risico dan iemand die geboren is in 1970. Die lijn blijft stijgen en dat is een wereldwijd fenomeen.”

Verontrustend is dat er geen duidelijk antwoord bestaat op de vraag naar het waarom van die stijging. "We hebben geen duidelijke verklaring waarom dit zo is," aldus Bruffaerts.

Bruffaerts wijst op een aantal belangrijke nuances in de terminologie: “Risico op is niet hetzelfde als het hebben van een stoornis. Bovendien zijn internationale vergelijkingen in de media verward met Leuvense schattingen.”

Strenge ouders

“De verhouding van “het risico op” ten opzichte van “het hebben van” is in dit geval ongeveer 60 procent. Van de 20 procent mensen met een verhoogd risico zal dus 10 tot 12 procent effectief een angst- of depressiestoornis ontwikkelen,” benadrukt Bruffaerts.

“Risicofactoren zijn vooreerst genetisch. Bepaalde genvarianten maken je kwetsbaarder om stressvol te reageren op negatieve levensgebeurtenissen,in vergelijking met andere,” licht Hilde Sijmons, jeugdpsychiater gespecialiseerd in angst-, dwang-, en stemmingsstoornissen, toe.

“Een tweede belangrijke factor is iemands temperament, of je manier van in het leven staan,” vervolgt Sijmons. “Dat kan positief zijn wanneer iemand veel vertrouwen heeft of negatief wanneer iemand overal mogelijke dreiging ziet. Gedeeltelijk is dat genetisch, maar het wordt ook mee beïnvloed door de omgeving.”

"Wanneer bijvoorbeeld je ouders je voortdurend waarschuwen voor mogelijke risico's, wordt het negatieve aspect in het temperament versterkt," verduidelijkt ze.

Sijmons legt de nadruk op de combinatie van individuele factoren en omgevingsfactoren: “Het is niet omdat iemand kwetsbaar is, dat die depressief wordt. Je wordt pas depressief als bepaalde zaken in je omgeving voortdurende stress veroorzaken.”

Drukste faculteit

Jongeren lopen dus steeds meer risico op depressie, maar studenten zijn niet gevoeliger dan andere leeftijdsgenoten. Een stresserende omgeving speelt wel een rol in het ontwikkelen van een depressie. Betekent dat dan dat er meer problemen zijn aan een faculteit zoals Geneeskunde, waar de druk op studenten erg hoog ligt?

Steven Stes, coördinator bij het Studentengezondheidscentrum van de KU Leuven analyseert: “Specifieke cijfers kleven op de verschillen tussen faculteiten is wat mij betreft onmogelijk.”

Al gelooft Stes dat er wel verschillen tussen faculteiten zijn: “Aan sommige faculteiten voelen studenten zich verplicht om veel aanzien te hebben op het vlak van jobmogelijkheden. Dat creëert een situatie waarin mensen die op faalervaringen botsen, sneller zullen denken dat ze er niet helemaal bij horen.”

Stes vervolgt: “Het ligt niet alleen aan de inhoud van de studie, maar ook aan de aantrekkingskracht die die heeft op het soort student. Mensen maken studiekeuzes die aansluiten bij hun karakter. Mensen die meer invoelend zijn, zullen makkelijker psychologie studeren. Mensen die wat rationeler zijn kiezen voor technische richtingen.”

Al lopen psychologen daarom niet meer risico op depressie dan de burgerlijk ingenieurs. “Als je meer geïsoleerd leeft, loop je ook een groter risico. Die mensen zullen ook in de ingenieursrichtingen op bepaalde problemen botsen,” besluit Stes.